قاسىم-جومارت توقايەۆ پەن يبراحيم رايسي ب ا ق وكىلدەرى ءۇشىن بريفينگ وتكىزدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Inform.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
مەملەكەت باسشىسى، ەڭ الدىمەن يران يسلام رەسپۋبليكاسىنا رەسمي ساپارمەن كەلۋگە شاقىرعان پرەزيدەنت يبراحيم رايسي مەن ءداستۇرلى قوناقجايلىعىن كورسەتىپ جاتقان يران حالقىنا شىنايى ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.
«يران – ەجەلگى وركەنيەت وشاعى. سونداي-اق، قازاقستاننىڭ يسلام الەمىندەگى ماڭىزدى سەرىكتەسىنىڭ ءبىرى. ايگىلى فيردوۋسي ءوزىنىڭ «شاحناماسىندا» يران مەن تۇراننىڭ ۇلى جىبەك جولىنداعى تاعدىرلاس ەلدەر ەكەنىن اتاپ وتكەن. قازاقتىڭ ۇلى اقىنى اباي ءساعديدىڭ، ءجامي مەن ءرۋميدىڭ شىعارمالارىن جاقسى بىلگەن. شىعىس مادەنيەتىنە تەرەڭ بويلاعان. مۇنىڭ ءبارى بايلانىسىمىزدىڭ عاسىرلار بويى جالعاسىپ كەلە جاتقانىن كورسەتەدى. ءبىز وسى ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى دامىتا ءتۇسۋىمىز كەرەك. ءبىز – كاسپيي جاعاسىنداعى تاتۋ كورشىلەرمىز. تاريحىمىز تامىرلاس، ءسالت-داستۇرىمىز بەن مادەنيەتىمىز ۇقساس. اشارشىلىق جىلدارىندا تالاي قانداسىمىز يران جەرىن پانالاعان. ولاردى قۇشاق جايا قارسى العان يران جۇرتىنا العىسىمىز شەكسىز. ونى ەشقاشان ۇمىتپايمىز»، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.
قازاقستان پرەزيدەنتى ەلدەرىمىزدىڭ كولىك-ترانزيت الەۋەتىن تولىق پايدالانۋعا ەكى جاق تا مۇددەلى ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، وڭتۇستىك پەن سولتۇستىكتى، شىعىس پەن باتىستى جالعايتىن تاسىمال ءدالىزى ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن ايتتى.
«ءبىر اپتا بۇرىن قازاقستاننان شىققان جۇك پويىزىن بۇگىن وسىندا قارسى الدىق. ەندى ول تۇركياعا بەت الادى. كۇردەلى گەوساياسي احۋال كەزىندە بۇل ايرىقشا ماڭىزدى. ءبىز ترانزيت، اۋىل شارۋاشىلىعى جانە ءوندىرىس سالاسى بويىنشا كەلىسسوز جۇرگىزدىك. بۇل قازاق-يران بايلانىستارىن ودان ارى جانداندىرۋعا ىقپال ەتەدى. قول جەتكىزگەن ۋاعدالاستىقتار ىقپالداستىعىمىزدى نىعايتا تۇسەدى»، – دەدى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
قاسىم-جومارت توقايەۆ ساۋدا-ەكونوميكالىق، ينۆەستيسيالىق ىنتىماقتاستىقتى ەكىجاقتى قارىم-قاتىناستىڭ باسىم باعىتىنىڭ ءبىرى رەتىندە باعالادى. الايدا، گەوساياسي احۋال جانە ەكونوميكالىق شەكتەۋلەر الەۋەتىمىزدى تولىق پايدالانۋعا مۇمكىندىك بەرمەي وتىرعانىنا توقتالدى.
«دەگەنمەن، ءوزارا الىس-بەرىس بيىلعى ءبىرىنشى توقساندا 50 پايىزعا ارتتى. ەندىگى ماقسات – تاۋار اينالىمىنىڭ قارقىنىن ەسەلەي ءتۇسۋ. وعان قولايلى جاعداي جاساۋ كەرەك. يران كومپانيالارى قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىندا تابىستى جۇمىس ىستەپ جاتىر. ولار ونىمدەرىن شەت مەملەكەتتەرگە دە شىعارىپ ءجۇر. بىرلەسكەن ۇكىمەتارالىق كوميسسيا ەكىجاقتى ەكونوميكالىق بايلانىستى نىعايتۋعا زور سەپتىگىن تيگىزەرى انىق. ءبىز بىرلەسكەن ساۋدا پالاتالارىن قۇرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. قازاقستان يران ەلىنىڭ ازاماتتارى ءۇشىن 14 كۇندىك ۆيزاسىز رەجيم ەنگىزدى»، – دەدى پرەزيدەنت.
كەلىسسوزدەر كەزىندە مادەني-گۋمانيتارلىق بايلانىستى نىعايتۋعا باسا ءمان بەرىلگەنى، بۇگىنگى ۋاعدالاستىقتار سونىڭ ايقىن كورىنىسى ەكەنى ايتىلدى.
«مەنىڭ بۇگىنگى ساپارىم ەكى ەل اراسىنداعى قاتىناسقا تىڭ سەرپىن بەرەدى دەپ ويلايمىن. قازاقستان بارلىق مىندەتتەمەسىن تولىق ورىنداپ، ماڭىزدى جوبالاردى بىرلەسە ىسكە اسىرۋعا دايىن. وسى ورايدا، ءبىزدىڭ ەلدە جوعارى دەڭگەيدەگى كەزدەسۋ وتكىزۋ قاجەت دەپ سانايمىن. سوندىقتان، يبراحيم رايسي مىرزانى قازاقستانعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلۋگە شاقىردىم. ءبىز بىر-بىرىمىزگە ءاردايىم قولداۋ كورسەتىپ، تابىسقا بىرگە جەتەمىز دەپ سەنەمىن. ەكى ەلدىڭ دوستىعى ماڭگى بولسىن!» – دەپ ءسوزىن اياقتادى قاسىم-جومارت توقايەۆ.
ءوز كەزەگىندە يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ديپلوماتيالىق دوستىق ورناعانىنا 30 جىل بولعانىمەن، ەكى ەل مۇمكىندىكتەرىن تولىق پايدالانا الماي وتىرعانىن جەتكىزدى.
«قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ بۇگىنگى رەسمي ساپارى اياسىندا جۇرگىزىلگەن كەلىسسوزدەر مەن قول قويىلعان قۇجاتتار ەكى ەل ءۇشىن جاڭا مۇمكىندىكتەرگە جول اشاتىنىنا سەنەمىن. ءبىز ءوزارا تاۋار اينالىمىن 3 ميلليارد دوللارعا دەيىن جەتكىزۋىمىز كەرەك. ءبىزدىڭ وعان الەۋەتىمىز جەتەدى. اسىرەسە، اۋىل شارۋاشىلىعى، كولىك-ترانزيت جانە مۇناي سالالارىنداعى مۇمكىندىكتەرىمىز مول. سوندىقتان بۇگىنگى كەلىسسوزدەردىڭ ناتيجەسى ەلدەرىمىز اراسىنداعى تىعىز ىنتىماقتاستىقتىڭ بەرىك ىرگەتاسى بولىپ قالاناتىنىنا سەنىمدىمىن»، – دەدى يبراحيم رايسي.