قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالقىن تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋدى ارتتىرۋدىڭ وزەكتىلىگى بىرنەشە جىلدان بەرى كۇن تارتىبىنەن تۇسپەي كەلەدى. قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ كولەمى قارقىندى وسۋدە.
بيىلعى جىلدىڭ ون ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا، 11،6 ملن شارشى مەتر پايدالانۋعا بەرىلدى. بۇل وتكەن جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا شامامەن 8%-عا ارتىق، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Finprom.kz سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
وڭىرلىك ۇلەستە تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەرۋ بويىنشا ەلوردا الدىڭعى ورىندا تۇر: 2،3 ملن ش.م نەمەسە رەسپۋبليكا بويىنشا 19،6% قۇرايدى. العاشقى ۇشتىككە سونىمەن قاتار الماتى (1،4 ملن شارشى مەتر) مەن ماڭعىستاۋ وبلىسى (954،1 مىڭ شارشى مەتر) كىرەدى.
جالپى، وسى كەزەڭدە 32،43 مىڭ جەكە تۇرعىن ءۇي جانە 1032 كوپ قاباتتى تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى. بارلىق مەنشىك نىسانىنداعى ۇيىمدار 98،9 مىڭ پاتەر سالدى.
قۇرىلىس قارقىنىنىڭ دامۋىنا قاراماستان، باسپانا ماسەلەسى ءالى دە شەشىلمەي تۇر: قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تۇراتىن ءبىر ادامعا تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋ نەبارى 22،6 شارشى مەتردى قۇرايدى. بۇل رەتتە بۇۇ-نىڭ الەۋمەتتىك ستاندارتتارىنا سايكەس، قاۋىپسىزدىك كورسەتكىشى 30 شارشى مەتردەن كەم بولماۋى كەرەك.
اعىمداعى جىلدىڭ ون ايىندا تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا بارلىعى 1،9 ترلن تەڭگە ينۆەستيسيا تارتىلدى، بۇل 2020 جىلعى قاڭتار-قازانمەن سالىستىرعاندا 27،5%-عا ارتىق. بۇل بولىنگەن قاراجاتتىڭ جالپى سوماسىنىڭ 76،6%-ى كاسىپكەرلىكتىڭ (ازىرلەۋشىلەردىڭ) جەكە قاراجاتىنا كەلەدى. ونىڭ 554،7 ملرد تەڭگەسى نەمەسە 38،6 پايىزى ۇلەستىك قۇرىلىسقا سالىنعان حالىقتىڭ قاراجاتى.
حالىقتىڭ تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا سالعان قىرۋار قارجىسىن ەسكەرسەك، دامۋدىڭ قاۋىپسىزدىگى قوعامدىق تىنىشتىق پەن حالىقتىڭ كوڭىل-كۇيىنىڭ تۇراقتىلىعىمەن تىكەلەي بايلانىستى، ال تۇرعىن ءۇي نارىعىنداعى سەنىمسىز قۇرىلىس سالۋشىلار مەن ايلا-شارعىلار ەلدەگى الەۋمەتتىك تۇراقتىلىقتىڭ نەگىزىنە نۇقسان كەلتىرۋدە.
تۇرعىن ۇيلەردى پايدالانۋعا بەرۋدە كوش باستاپ تۇرعان سول نۇر-سۇلتاننىڭ مىسالىندا ۇزاق مەرزىمدى قۇرىلىس پەن ۇلەسكەرلەردى الداۋدىڭ الەۋمەتتىك جانە قارجىلىق سالدارى قانشالىقتى اۋىر ەكەنى انىق. جىل باسىندا ەلوردا اكىمدىگى 2021 جىلى 7 مىڭنان استام ۇلەسكەر پاتەر الاتىنىن، مەملەكەت ميللياردتاعان بيۋدجەت قاراجاتىن ءبولىپ، ۇزاققا سوزىلعان ۇيلەردىڭ قۇرىلىسىن اياقتاپ جاتقانىن اتاپ ءوتتى.
بيىلعى جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا عانا مەملەكەت 21 پروبلەمالى ۇزاق مەرزىمدى قۇرىلىس نىسانىن اياقتاۋى كەرەك ەدى، ونىڭ ىشىندە، مىسالى:
- «جاستار 4» تك (قۇرىلىسى 11 جىلعا سوزىلدى)؛
- «تاليسمان» تك (قۇرىلىسى 6 جىلعا سوزىلدى)؛
- «زەرە-1» تك (قۇرىلىسى 7 جىلعا سوزىلدى)؛
- «شىعىس» تك؛
- «اقەركە-2» تك (قۇرىلىسى 7 جىلعا سوزىلدى)؛
- «جەتى جول» تك (قۇرىلىسى 10 جىلعا سوزىلدى)؛
- جانە باسقالار.
ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ ەكىنشى جارتىجىلدىعىندا ەلوردادا ۇلەسكەرلەرى ون جىلدان استام ۋاقىت بويى پاتەر كەزەگىندە تۇرعان تاعى 57 كوپ پاتەرلى تۇرعىن ءۇي كەشەنىنىڭ قۇرىلىسىن اياقتاۋ جوسپارلانۋدا.
وسىلايشا، تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنىڭ قارقىندى ءوسۋى جاعدايىندا قۇرىلىس سالۋشىلار سەنىمدىلىگىنىڭ ماڭىزدىلىعى ءبىرىنشى ورىنعا شىعادى.
ءسىز قۇرىلىس سالۋشى تۋرالى اقپاراتتى مۇقيات زەردەلەۋ ارقىلى مىڭداعان الدانعان ينۆەستورلارىنىڭ قاتارىنا قوسىلۋدان، سەنىمسىز قۇرىلىس سالۋشىنىڭ قۇربانى بولۋدان اۋلاق بولا الاسىز. ماسەلەن، نۇر-سۇلتان قالاسى اكىمدىگى مەزگىل-مەزگىل «سەنىمدى» جانە «سەنىمسىز» قۇرىلىس سالۋشىنىڭ ءتىزىمىن جاريالايدى. مۇنداي اقپارات ساۋلەت باسقارماسىنىڭ سايتىندا دا بار. قۇرىلىس كومپانياسىنىڭ تاريحىنا جانە ونىڭ اۋقىمىنا، ءساتتى اياقتالعان جوبالارىنىڭ سانىنا جانە ونىڭ نارىقتاعى ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعىنا نازار اۋدارعان ءجون.