باس جوسپاردىڭ نەگىزگى ەرەجەلەرى جانە ولاردىڭ قالا تۇرعىندارىنىڭ جايلىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن ماڭىزى
قالانى دامىتۋدىڭ باس جوسپارى - بۇل الماتىنىڭ پەرسپەكتيۆالارى ايقىندالعان وتە ماڭىزدى قۇجات. الەمدىك تاجىريبەنى تالداۋعا سۇيەنە وتىرىپ، ول قالانىڭ الدىندا تۇرعان ارتىقشىلىقتار مەن قيىندىقتاردى كورسەتەدى. باس جوسپاردا ايقىندالعان الماتىنى ودان ءارى دامىتۋدىڭ باستى جەتى قاعيداسى جايلى قالالىق ورتا قۇرۋعا جانە ونىڭ بارلىق اۋدانداردا ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان. ولاردىڭ ءارقايسىسى ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋعا، ەكولوگيالىق جاعدايدى جاقسارتۋعا، ءبىلىم بەرۋ مەن مەديسينالىق قىزمەتتەردىڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋگە، سونداي-اق ەكونوميكالىق جانە مادەني ارتۇرلىلىكتى قولداۋعا باعىتتالعان ناقتى شارالار مەن جوبالاردى قامتيدى. باس جوسپار الماتىنىڭ بارلىق تۇرعىندارىنا زاماناۋي، قولايلى جانە گۇلدەنگەن ورتادا ءومىر سۇرۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن قالانىڭ بولاشاق دامۋى ءۇشىن سەنىمدى باعدار بولىپ تابىلادى.
جايلى قالالىق ورتا
وسى ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن الماتىدا 5 جاڭا پوليورتالىق قۇرىلادى. ولارداعى قالالىق ورتا الماتىنىڭ تاريحي ورتالىقتىڭ ۇلگىسى بويىنشا – كوشەلەردىڭ تىعىزدىعىمەن جانە ادامدارعا جايلى قۇرىلىسپەن قالىپتاستىرىلادى. جوسپارلاۋ كەزەڭىندە بارلىق قاجەتتى تۇرعىن ءۇي، الەۋمەتتىك، ينجەنەرلىك، كولىك، سيفرلىق، كوممەرسيالىق جانە رەكرەاسيالىق ينفراقۇرىلىم قاراستىرىلاتىن بولادى. وسىنىڭ ارقاسىندا پوليورتالىقتار ءومىر سۇرۋگە جايلى ءارى قولايلى اۋداندارعا، ىسكەرلىك جانە قوعامدىق بەلسەندىلىك ورتالىقتارعا اينالادى، قالا تۇرعىندارىنىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ءوسۋىن قامتاماسىز ەتەدى. مادەني جانە تاريحي ماڭىزى ساقتالاتىن تاريحي ورتالىققا دا نازار اۋدارىلادى، بۇل رەتتە كەڭەس كەزەڭىندە سالىنعان شاعىن اۋدانداردى ريەۆيتاليزاسيالاۋ باعدارلاماسى جۇرگىزىلەدى.
پوليورتالىقتاردى دامىتۋدىڭ ءبىرقاتار ارتىقشىلىقتارى بار. بىرىنشىدەن، ولار كەپتەلىستەردى ازايتۋعا جانە كولىككە قولجەتىمدىلىكتى جاقسارتۋعا ىقپال ەتەدى، ويتكەنى تۇرعىندار ءوز ااۋداندارىندا قاجەت نارسەنىڭ ءبارىن تابا الادى. ەكىنشىدەن، ولار ىڭعايلى جانە ءارتۇرلى قىزمەتتەردى، بەلسەندى ءومىر سالتى ءۇشىن ينفراقۇرىلىمدى، ساياباقتاردى، دەمالىس جانە ويىن-ساۋىق ايماقتارىن ۇسىنا وتىرىپ، قالا تۇرعىندارىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋعا جاعداي جاسايدى. ۇشىنشىدەن، پوليورتالىقتاردى دامىتۋ جۇمىس ورىندارىنىڭ الۋان تۇرلىلىگىنە ىقپال ەتەدى جانە بيزنەس پەن كاسىپكەرلىكتى دامىتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
پوليورتالىقتاردىڭ جايلى جانە گۇلدەنگەن قالالىق ورتانى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن ماڭىزدىلىعىن مويىنداي وتىرىپ، الماتى قالاسىن دامىتۋدىڭ باس جوسپارى پوليورتالىقتاردى قۇرۋعا جانە دامىتۋعا ەرەكشە كوڭىل بولەدى. ولار قالا تۇرعىندارىنىڭ ءومىرى مەن قىزمەتىنىڭ ورتالىقتارىنا عانا ەمەس، الماتىنىڭ دامۋى مەن قازىرگى زامانىنىڭ سيمۆولىنا اينالادى.
الەۋمەتتىك ينكليۋزيا
باس جوسپاردىڭ ماڭىزدى اسپەكتىسى حالىقتىڭ بارلىق توپتارىنىڭ الەۋمەتتىك ينكليۋزياسىن قامتاماسىز ەتۋ بولىپ تابىلادى. جاس وتباسىلار مەن از قامتىلعان ازاماتتار ءۇشىن قولجەتىمدى تۇرعىن ءۇي سالۋ، الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ، جاڭا ءبىلىم بەرۋ جانە مادەني ورتالىقتار قۇرۋ جوسپارلانۋدا. ماقسات – الماتىنىڭ ءاربىر تۇرعىنىنىڭ تولىققاندى ءومىر ءسۇرۋى مەن دامۋى ءۇشىن تەڭ مۇمكىندىكتەرگە يە بولۋى.
كولىك جۇيەسىن جاقسارتۋ
كولىك پروبلەمالارىن ازايتۋ جانە قالا تۇرعىندارىنىڭ موبيلدىلىگىن جاقسارتۋ ماقساتىندا مەترونىڭ دامۋى مەن جاڭا كولىك ماگيسترالدارىنىڭ قۇرىلىسىن قوسا العاندا، قوعامدىق كولىكتى مودەرنيزاسيالانادى جانە ۇلعايادى. سونداي-اق، ۆەلوسيپەد جانە جاياۋ جۇرگىنشىلەر ايماقتارىن دامىتۋ، اۆتوتۇراقتار مەن كولىك اعىنىن باسقارۋ جۇيەسىن قۇرۋ جوسپارلانۋدا، بۇل قالا بويىنشا قوزعالىستى ىڭعايلى، ءقاۋىپسىز جانە ەكولوگيالىق زيانسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.
ورنىقتى دامۋ
الماتىنىڭ جاڭا باس دامۋ جوسپارىنىڭ باستى مىندەتتەرىنىڭ ءبىرى – قالانىڭ ورنىقتى دامۋىن قامتاماسىز ەتۋ بولىپ تابىلادى. تابيعي رەسۋرستاردى پايدالانۋدى وڭتايلاندىرۋ، ەكولوگيالىق تازا تەحنولوگيالار مەن ەنەرگيامەن جابدىقتاۋدىڭ ورنىقتى جۇيەلەرىن ەنگىزۋ جونىندە شارالار قابىلداناتىن بولادى. جاسىل ايماقتار مەن ساياباقتار قۇرۋ، قوعامدىق كەڭىستىكتەر الاڭىن ۇلعايتۋ جانە ەكولوگيالىق مارشرۋتتاردى دامىتۋ جوسپارلانۋدا. مۇنىڭ ءبارى الماتى تۇرعىندارىنىڭ سالاۋاتتى جانە ەكولوگيالىق تازا ورتادا ءومىر ءسۇرۋىن قامتاماسىز ەتەدى جانە قالالىق ورتا مەن تابيعات اراسىنداعى تەپە-تەڭدىكتى قالىپتاستىرادى.
ەكونوميكالىق دامۋ
باس جوسپار قالانىڭ ەكونوميكالىق ءوسۋىن ىنتالاندىرۋعا جانە قولايلى ينۆەستيسيالىق ورتا قۇرۋعا باعىتتالعان. ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ، ينۆەستيسيالار تارتۋ جانە كاسىپكەرلىكتى قولداۋ جونىندەگى شارالار ازىرلەنەتىن بولادى. يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ جانە جوعارى تەحنولوگيالىق سالالاردى دامىتۋ جاڭا جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا جانە قالا تۇرعىندارىنىڭ ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋعا كومەكتەسەدى.
ءبىلىم مەن عىلىمدى دامىتۋ
قالانىڭ وركەندەۋىنىڭ نەگىزى ءبىلىم مەن عىلىمدى دامىتۋ بولىپ تابىلادى. باس جوسپار جاڭا زاماناۋي مەكتەپتەر، ۋنيۆەرسيتەتتەر، عىلىمي ورتالىقتار مەن كىتاپحانالار سالۋدى كوزدەيدى. قالانىڭ زياتكەرلىك الەۋەتىنىڭ وسۋىنە جانە جوعارى دەڭگەيدەگى ءبىلىم بەرۋ ورتاسىنىڭ قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتەتىن جوعارى بىلىكتى ماماندار تارتىلادى جانە يننوۆاسيالىق زەرتتەۋلەردى دامىتۋ ءۇشىن جاعدايلار جاسالاتىن بولادى.
مادەني الۋان تۇرلىلىك جانە تۋريزم
باس جوسپار مادەني الۋان تۇرلىلىك پەن ءتۋريزمدى دامىتۋعا دا نازار اۋدارادى. جاڭا مادەني جانە ويىن-ساۋىق ورتالىقتارىن، مۇراجايلاردى، تەاترلار مەن سپورت نىساندارىن قۇرۋ جوسپارلانۋدا. تاريحي كورىكتى جەرلەر قالپىنا كەلتىرىلىپ، وزگەرتىلىپ، تۋريستەردى تارتۋ ءۇشىن تۋريستىك مارشرۋتتار مەن ينفراقۇرىلىم داميدى. بۇل قالانىڭ مادەني مۇراسىن ساقتاۋعا جانە الماتى تۇرعىندارى مەن قوناقتارى ءۇشىن تارتىمدى اتموسفەرا قۇرۋعا ىقپال ەتەدى.
دامۋدىڭ جەتى ماقساتىن ىسكە اسىرۋ الماتىنىڭ بارلىق تۇرعىندارى ءۇشىن جوعارى ءومىر ساپاسى مەن ءال-اۋقاتىن قامتاماسىز ەتەتىن تابىستى قالانىڭ وزىق ۇلگىسى بولۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونىمەن بىرگە، بۇل جوبانى تالقىلاۋعا تۇرعىنداردىڭ بەلسەندى قاتىسۋى - باس جوسپاردىڭ الدىڭعى جوسپاردان ەرەكشە ءارى ماڭىزدى ەكەنىن كورسەتەدى. وتكەن جىلى جازدا ءبىز باس جوسپار جوباسىنىڭ تۇساۋكەسەرى كەزىندە 13،5 مىڭنان استام قالا تۇرعىنى قاتىسقان ۋربانيستىك زەرتتەۋدى باستادىق. الىنعان ساۋالنامالاردى تالداۋ بىزگە ءارتۇرلى اۋدان تۇرعىندارىنىڭ ناقتى قاجەتتىلىكتەرىن ەسكەرۋگە مۇمكىندىك بەردى. ءقازىر ساۋالناما جالعاسۋدا جانە كەلىپ تۇسكەن ۇسىنىستار بەس جاڭا پوليورتالىقتىڭ ەگجەي-تەگجەيلى جوسپارلاۋ جوبالارىمەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندە ەسكەرىلەتىن بولادى. سونىمەن قاتار، قۇجات جوباسى قوعامدىق تالقىلاۋعا ۇسىنىلعان كەزدە، ءۇش كۇن ىشىندە قۇجاتتىڭ ءار ءبولىمى بويىنشا قىزۋ پىكىرتالاس كەزىندە ءبىز قالا تۇرعىندارىنان 1 380 ۇسىنىس الدىق. بارلىق كەلىپ تۇسكەن پىكىرلەر تالدانىپ، جوبادا ەسكەرىلدى. ءبىز سونداي-اق قالا تۇرعىندارىنىڭ اشىق نقا پورتالىندا قالدىرعان پىكىرلەرى مەن ۇسىنىستارىن ەسكەردىك، جۇمىسقا ءماسليحات دەپۋتاتتارى دا بەلسەندى تۇردە كىرىستى. بارلىق كەلىپ تۇسكەن پىكىرلەر مەن ۇسىنىستار مۇقيات تالدانىپ، جوبادا ەسكەرىلدى.
ازىرلەۋشىلەردىڭ كاسىبيلىگى مەن قالا تۇرعىندارىنىڭ بەلسەندى قاتىسۋىنىڭ ارقاسىندا الماتىنىڭ باس دامۋ جوسپارى جايلى، تۇراقتى جانە گۇلدەنگەن قالالىق ورتانى قۇرۋعا باعىتتالعان سەرپىندى ستراتەگياعا اينالدى.