پرەمەر-مينيستردىڭ ورىنباسارى – ساۋدا جانە ينتەگراسيا ءمينيسترى سەرىك جۇمانعارين الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك تاۋارلارىنىڭ باعاسىن تۇراقتاندىرۋ ماسەلەلەرى جونىندە كەڭەس وتكىزدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Inform.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
كەڭەسكە قاتىسۋشىلار 2022 جىلعى جەلتوقساندا جانە 2023 جىلعى كوكتەمدە باعانىڭ كۇرت وسۋىنە جول بەرمەۋ اياسىندا قابىلدانىپ جاتقان جەدەل جانە جۇيەلى شارالاردىڭ بارلىق سپەكترىن قاراستىردى. جەدەل شارالاردا دەلدالداردى انىقتاۋ جانە باعا تىزبەگىن تالداۋ جونىندەگى وڭىرلىك كوميسسيالاردىڭ جۇمىسىنا ۇلكەن ءرول بەرىلەدى. بۇل كوميسسيالاردىڭ جۇمىسى ءالى دە ناتيجە بەرمەدى.
«نەگىزگى ازىق-تۇلىك ونىمدەرىن ساتۋدىڭ دەلدالدىق سحەمالارىن تەرگەۋ جونىندەگى وڭىرلىك كوميسسيالاردىڭ جۇمىسى جۇيەسىز، قاراشا ايىندا بارلىعى 25 وتىرىس وتكىزىلدى. اتاپ ايتقاندا، تۇركىستان، قىزىلوردا، قاراعاندى، شىعىس قازاقستان، الماتى وبلىستارىندا جانە استانادا وتكەن ايدا بىردە-بىر وتىرىس وتپەدى. تيىسىنشە، ولاردىڭ جۇمىسى ناتيجەلى ەمەس. وتكەن اپتادا الماتى وبلىسىندا ءامات ساناتىنداعى 6 ءونىم بويىنشا (كۇرىش، سۇزبە، تۇز، تاۋىق ەتى، مايلىلىعى 2،5% ايران، 1-ساناتتاعى جۇمىرتقا) باعا 0،7%-عا، استانادا 0،5%-عا (1-سورتتاعى ۇن، 1-سۇرىپتى ۇننان جاسالعان نان، ءسابىز، پياز، قانت). ساۋدا كوميتەتى ورال قۇس فابريكاسىنان جۇمىرتقا ساتىپ الىپ، ونى ساۋدا ۇستەمەسىنەن اسىرىپ ساتۋ فاكتىلەرىن انىقتادى. مۇنداي فاكتىلەر باسقا ايماقتاردا دا انىقتالىپ وتىر»، — ساۋدا كوميتەتى ءتوراعاسىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ايدار ابىلدابەكوۆ.
اۋىل شارۋاشىلىعى ۆيسە-مينيسترى جەڭىس وسەرباي تۇراقتاندىرۋ قورلارى جۇمىسىندا قولدانۋعا بولاتىن ءۇش كەزەڭنەن تۇراتىن جاڭا تاسىلدەردى ۇسىندى. ستاتيستيكاعا سايكەس، بيىلعى ازىق-تۇلىك ينفلياسياسىنا قانت (2022 جىلدىڭ 11 ايىندا 71،9%) جانە جەمىس-كوكونىس ونىمدەرىنىڭ (2022 جىلدىڭ مامىر-شىلدە ايلارى) باعاسىنىڭ كۇرت ءوسۋى اسەر ەتتى. جاڭا تاسىلدەر، سونىڭ ىشىندە ماۋسىمارالىق كەزەڭدە كوكونىس باعاسىنىڭ كۇرت ءوسۋىن بولدىرماۋعا جانە كەلەسى ماۋسىمعا دايىندىق كەزىندە نەگىزگى ازىق-تۇلىك وندىرۋشىلەرىنە قولجەتىمدى قارجىلاندىرۋدى بولۋگە باعىتتالعان.
ءبىرىنشى كەزەڭ – جەمىس-كوكونىس ونىمدەرىن ساتىپ الۋ (بيىلعى 25 قاراشادان باستاپ)، 2023 جىلعى كۇزگى ەگىندى قارجىلاندىرۋ (2023 جىلعى 1 اقپانعا دەيىن)، ال كەيىننەن جىل سايىن وسى قارجى جىلىنىڭ 1 قىركۇيەگىنە دەيىن – كەلەسى جىلعى كۇزگى ەگىندى قارجىلاندىرۋ.
ەكىنشى كەزەڭ – قاراقۇمىق جارماسى، كۇرىش، كۇنباعىس مايىن وڭدەۋشىلەر ارقىلى شيكىزاتتى فورۆاردتىق ساتىپ الۋ (2023 جىلعى 1 ناۋرىزدان باستاپ)، قانت وندىرۋشىلەرگە اينالىم قاراجاتىن ءبولۋ (بيىلعى قازاننان باستاپ قولدانىستا).
ءۇشىنشى كەزەڭ – ۇن، سيىر ەتى، قۇس ەتى، ماكارون، نان، ءسۇت جانە ءسۇت ونىمدەرى، جۇمىرتقا (2023 جىلدىڭ 1 ماۋسىمىنان باستاپ مەحانيزمدەر پىسىقتالۋدا). بارلىق ءۇش كەزەڭدە وندىرۋشىلەر تاراپىنان قارسى مىندەتتەمەلەر وندىرىلەتىن ونىمگە باعانى بەلگىلەۋ بولادى.
«دەمالىس كۇنگى جارمەڭكەلەردى قايتا جانداندىرىپ، ادامدارعا ۇستەمە جانە دەلدالدارسىز قاجەتتى تاۋارلاردى ساتىپ الۋ ءۇشىن جاعداي جاساۋ قاجەت. مەن وڭىرلەرگە دەلدالدىق سحەمالار مەن باعا بەلگىلەۋ تىزبەكتەرىن زەرتتەۋ ءۇشىن اپتاسىنا كەمىندە ءۇش رەت وڭىرلىك كوميسسيا وتىرىستارىن وتكىزۋدى تاپسىرعان ەدىم. ناتيجەسىندە ءقازىر ساۋدا كوميتەتى ولاردىڭ قىزمەتىن تەكسەرىپ وتىر. بارلىق زاڭ بۇزۋشىلىقتار بىردەن بايقالادى، كوتەرمە جانە بولشەك ساۋدا باعالارىن سالىستىرۋ جەتكىلىكتى. وڭىرلىك كوميسسيالار وزدەرىنىڭ نەگىزگى فۋنكسيالارىن ورىندامايدى، ءدال وسى كەزدە جەدەل جانە ۋاقىتىلى جۇمىس جاساۋ قاجەت. ءوز كەزەگىندە اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگى تۇراقتاندىرۋ قورلارىنىڭ جۇمىسىن قايتا فورماتتاۋ جونىندەگى جۇمىستى جالعاستىرۋى قاجەت»، — دەپ تۇيىندەدى سەرىك جۇمانعارين.