تۇيتكىلدى ماسەلەنى وڭتايلى شەشۋ
ق ر يندۋستريا جانە ينفراقۇرىلىمدىق دامۋ مينيسترلىگى مەن ق ر ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى كۇزگى اۆياجانارماي دەفيسيتىنىڭ الدىن الۋ شارالارىن جۇرگىزۋدە، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz قازاقپارات-قا سىلتەمە جاساپ.
جىل سايىن وتاندىق ازاماتتىق اۆياسيا سالاسى مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىندا جۇرگىزىلەتىن ماۋسىمدىق جوسپارلى جوندەۋ جۇمىستارىنا بايلانىستى جانە وسىعان وراي اۆياسياعا ارنالعان جانار-جاعارماي ءوندىرۋدى ۋاقىتشا شەكتەۋگە بايلانىستى اۆياكەروسين تاپشىلىعىنا تاپ بولادى.
تۇيتكىلدى ماسەلەنى وڭتايلى شەشۋ ماقساتىندا بىلتىرعى جىلدىڭ سوڭىنا قاراي ق ر ييدم ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىمەن بىرلەسىپ ارنايى جيىن وتكىزدى. باسقوسۋعا ءىرى اۆياجانارماي جەتكىزۋشىلەر، وتاندىق اۋەكومپانيالار مەن اۋەجايلار باسشىلارى، قتج جانە قمگ سىندى ىرگەلى ۇلتتىق كومپانيالاردىڭ وكىلدەرى قاتىستى. ناتيجەسىندە تاراپتار جانارماي جەتكىزۋدەگى ماسەلەلەردى نازارعا الىپ، ءوزارا كەلىسىمگە كەلدى. اتاپ ايتقاندا، ەڭ بىرىنشىدەن، اۆياجانارماي جولاۋشىلار تاسىمالىمەن اينالىساتىن وتاندىق اۆياكومپانيالارعا جەتكىزىلۋى ءتيىس. سودان كەيىن عانا شەتەلدىك اۋە كومپانيالارى مەن جۇك تاسىمالداۋشىلارعا بەرىلۋى قاجەت.
جانارمايدى بۇلاي جەتكىزۋ سحەماسى مۇناي ونىمدەرى رەسۋرسىن ساقتاۋشىلار ءۇشىن مىندەتتى بولىپ تابىلمايدى. بۇل ءتاسىل ىشكى جانە حالىقارالىق جولاۋشىلار تاسىمالىن ءۇزىلىسسىز ورىنداۋدى قامتاماسىز ەتۋگە باعىتتالعان.
قازىرگى ۋاقىتتا ىنتالى ەكى مينيسترلىك اۆياجانارمايدى دەلدالدارسىز جەتكىزۋدى شەكتەۋ ماقساتىنداعى قوسىمشا شارالاردى پىسىقتاۋدا. ونىڭ ىشىندە:
- اۆياجانارمايدى تاۋار بيرجالارى ارقىلى جەتكىزۋدى 100 پايىزعا جەتكىزۋ (بۇل ءتاسىل ازاماتتىق اۆياسيا سۋبەكتىلەرىنە ارنالعان جانارمايدى رەسۋرس ساقتاۋشىلارىنان تىكەلەي جەتكىزۋ پروسەسىنىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتەدى)؛
- «قازمۇنايگاز-اەرو» ارقىلى بىرىكتىرىلگەن يمپورتتىق جانارماي ساتىپ الۋ (كەپىلدەندىرىلگەن كولەمدەگى جانارماي مەن يمپورتتىق اۆياجانارمايدىڭ ەداۋىر كولەمى ەسەبىنەن جانارماي باعاسىن تومەندەتۋ ماقساتىندا).
جالپى العاندا، اۆياجانارماي تاپشىلىعىن جويۋ، ىشكى نارىقتى تولىعىمەن قامتۋ جانە يمپورتتىق ونىمدەردى ازايتۋ ءۇشىن وتاندىق مۇناي وڭدەۋ زاۋىتتارىنىڭ جىلدىق ءونىم ءوندىرۋ قۋاتتىلىعىن ارتتىرۋ قاجەت ەكەندىگى بەلگىلى. بۇل اسىرەسە، پاندەميادان كەيىنگى جولاۋشىلار تاسىمالىنىڭ ارتۋىنا وراي جانە ترانزيتتىك ۇشاقتاردىڭ تەحنيكالىق قونۋلار قارقىنىنىڭ وسۋىنە بايلانىستى وزەكتى بولىپ وتىر.
وسى ورايدا ايتا كەتەرلىگى، 2021 جىلى 670 مىڭ توننا اۆياجانارماي جۇمسالعان. ال وندىرىلگەن ءونىم كولەمى - 580 مىڭ توننا. 2022 جىلدىڭ العاشقى 7 ايىندا تۇتىنىلعان اۆياجانارماي كولەمى 455 مىڭ توننانى قۇرايدى. ال وندىرىلگەن ءونىم مولشەرى - 399 مىڭ توننا. بولجام بويىنشا بيىل 1 ملن توننا جانارماي تۇتىنىلماق. ال 2022 جىلى كۇتىلىپ وتىرعان اۆياجانارماي ءوندىرىسىنىڭ كولەمى 700 مىڭ توننا شاماسىندا.