اۋىلدى دامىتۋ – وركەنيەتكە بەت بۇرۋمەن تەڭ.
جاقىندا عانا اۋىل اكىمدەرىنىڭ سايلاۋى ءوتتى. تۋعان جەرىمىزدە وسىنداي وڭ وزگەرىس بولعانىنا بىزدەر دە قۋانىشتىمىز. شامامەن 60 پايىزى جاڭارعان كورىنەدى. وسى تۇرعىدان كەلگەندە، اتا-بابامىزدىڭ «اكىم بول – حالقىڭا جاقىن بول» دەگەن ناقىلى ويعا ورالادى. وسى ايتىلعان دۇنيەلەر كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءجۇرىپ كەلەدى.
«اۋىلدان ادام كوشكەنمەن، ادامنان اۋىل كوشپەيدى» دەپتى دانا جۇرتىمىز. راسىندا، سولاي. قانشاما ۇزاق، شالعايعا كەتىپ وقۋ وقىساقتا، ءبارىبىر كوڭىل تۇپكىرىندە تۇرادى. بالا كۇنىڭدە اۋناپ-قۋناپ، تاي-قۇلىنداي تەبىسىپ بىرگە وسكەن، دوستارىڭ، قۇربى-قۇرداستارىڭ ءبارىبىر كوڭىل تۇپكىرىندە بولادى. «قولدا باردا التىننىڭ ءقادىرى جوق» دەيتىن سوزگە تولىق كەلىسۋگە بولاتىنداي. سەبەبى، سول ۋاقىتتاردا جاس بولدىق، بالا بولدىق. كەيىن ەرجەتىپ، مەكتەپتى بىتىرگەننەن كەيىن تۇسىنە باستايدى ەكەنسىز.
بولاشاقتا اۋىلدا تۇراتىن حالىقتىڭ ۇلەس سالماعى ازاياتىن كورىنەدى. قازىرگى تاڭداعى كورسەتكىش بويىنشا، 40-%-دان ءسال-اق جوعارى ەكەن. بۇل دەگەنىمىز، قالاعا جاپپاي قونىس اۋدارۋدى بىلدىرەدى. بولاشاقتا ۇلكەن مەگاپوليستەردەگى ۋربانيزاسيا قارقىن الماق. ءسويتىپ، قالا مەن ونىڭ ماڭىنداعى ادامداردىڭ كوبەيۋى ارتا بەرمەك. بۇل، ءبىر جاعىنان، زاماننىڭ تالابى بولار.
ساراپشىلار بۇل الەمدە بار تەندەنسيا دەگەندى ايتادى. ماسەلەن، امەريكا قۇراما شتاتتارىندا اۋىلدىقتاردىڭ ۇلەسى نەبارى 2-% قۇرايدى. بۇل دەگەنىمىز – كەمىدى دەگەن ءسوز ەمەس. قايتا بارلىق اۋىلشارۋاشىلىق ءونىمدى قامتاماسىز ەتەدى. سيىر، قوي ەتى، وعان جەم-شوپ دايارلاۋ تۇگەلدەي وزدەرىندە وتەدى. سىرتتان حالىق كوپ تۇتىناتىن كارتوپ، ءسابىز، پياز سىندى ونىمدەردى وزدەرى ەگەدى. ءبىرىنشى كەزەكتە، وزدەرىن قامتاماسىز ەتىپ، سودان كەيىن بارىپ ەكسپورتقا شىعارادى. بيداي داقىلدارى دا وزدەرىندە وسەدى. ءبىر جاعىنان الىپ قاراعاندا، اقش - الپاۋىت دەرجاۆا. سول سياقتى ەلدىڭ قاتارىنا اۆستراليانى جاتقىزار ەدىك. مۇندا اۋىلشارۋاشىلىق سالاسىنا باسا ءمان بەرىلگەن. بىلايشا ايتقاندا، جان-جاقتى دامىعان اگرارلى مەملەكەت. دۇنيەجۇزى ەڭ ساپالى ەت پەن ءسۇت قايدا دەگەندە، اۆتستراليانى كورسەتەدى. وتاندىق عالىمدار ءبىزدىڭ جەرىمىزدىڭ كليماتى ناعىز وسى سالاعا ارنالعاندىعىن ايتۋدا. ول ءۇشىن، ەڭ ءبىرىنشى، جەردىڭ ەروزياعا ۇشىراماۋىن ايتۋدا. توپىراقتىڭ 25 سانتيمەترگە دەيىنگى بولىگىن امان-ەسەن ساقتاپ، تىڭايتىپ، قوپسىتۋ قاجەتتىگىن مەڭزەۋدە. سول بويىنشا ءبىرقاتار شارالار ىستەلىپ تە جاتىر.
ەگەر اۋىلىمىز ەكونوميكانىڭ كۇرە تامىرىنا اينالسىن دەسەك، جوعارىدا اتالعان تاجىربيەلەردى باستى نازارعا الىنسا، ءبىراز شارۋا وزدىگىنەن شەشىمىن تابادى. ءقازىر بۇكىل الەمدە ازىق-تۇلىك تاپشىلىعى باستى كۇن تارتىبىندە تۇر. بۇل جونىنەن بۇۇ-نىڭ دا دابىل قاعىپ جاتقانىن بىلەمىز. ەگەر ءار ەل ءوزىنىڭ تۇتىناتىن تاماعىن ءوزى وندىرسە، وندا ولار وزگەلەردەن وق بويى وزىق تۇر دەگەندى ايتۋدا. شىنىمەن دە سولاي!
اگاراكي، كيىمنەن باستاپ الدىمىزداعى اسىمىزدى ءوزىمىز شىعارساق، وندا سىرتقى تاۋەلدىلىكتەن ارىلدىڭىز دەگەن ءسوز. بۇل قىرىنان كەلگەندە، ەلىمىزدە تىندىرىلىپ جاتقان ىلكىمدى ىستەر بارشىلىق.
قورىتىندىلاي قايىرعاندا، اۋىل - قازاقتىڭ اتىن بەسىگى، بارى ءھام نارى. بولاشاقتا دامىعان مەملەكەتتەردىڭ تاجىربيەسىنە سۇيەنىپ، بۇدان دا مىقتى دارەجەلەرگە قول جەتكىزۋگە جازسىن! وسى جولدا ەل مەن جەردى گۇلدەندىرۋگە بارلىق كۇش-جىگەرىمىزدى سالۋعا ءتيىسپىز. التىن بەسىك - اۋىلىمىز وركەندەۋدىڭ داڭعىلىنا تۇسە بەرسىن دەمەكپىز.