بيىلعى كۇز مەزگىلىندە الماتىنىڭ اۋا رايى لاستانعانى الەۋمەتتىك جەلىدە كوپ ايتىلدى، وسى اپتاداعى ۇزاق كۇتكەن جاۋىن مەن قاردىڭ جاۋۋى قالانىڭ اتموسفەراسىن جەڭىلدەتكەندەي بولدى. دەگەنمەن، الىپ مەگاپوليس ءۇشىن ەكولوگيانىڭ لاستانۋىنا سەبەپ كوپ. اqshamnews.kz ءتىلشىسىنىڭ ساۋالىنا جاۋاپ بەرگەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى ەكولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە ساي، قالامىزعا كۇن سايىن سىرتتان كەلەتىن كولىكتىڭ ءوزى 400 مىڭعا جۋىق ەكەن.
ءىرى قالالاردا اۆتوكولىك اتموسفەرالىق اۋانىڭ لاستانۋىنا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسادى.
الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ اقپاراتى بويىنشا لاستاۋشى زاتتاردىڭ جالپى شىعارىندىلارى جىلىنا 189 مىڭ توننادان اسادى، ونىڭ ىشىندە 112 مىڭ توننادان استامى (نەمەسە 60%) اۆتوموبيلدەردىڭ شىعارىندىلارىنان كەلەدى.
انىقتاما: كۇن سايىن 400 مىڭعا جۋىق اۆتوموبيل سىرتتان كەلەدى، قازىرگى ۋاقىتتا الماتىدا 617 مىڭنان استام اۆتوموبيل تىركەلگەن.
الماتى قالاسىنداعى اتموسفەرالىق اۋانىڭ ەڭ ءىرى لاستاۋشىسى «الماتى ەلەكتر ستانسيالارى» اق (بۇدان ءارى – «الەس» اق) قۇرامىنا كىرەتىن وبەكتىلەر بولىپ تابىلادى.
سونداي-اق، «الەس» اق قورشاعان ورتاعا لاستاۋشى زاتتاردىڭ جيىنتىق شىعارىندىلارى بويىنشا ەڭ ءىرى I ساناتتاعى ەلۋ وبەكتىنىڭ تىزبەسىنە كىرەدى
(ا. جاقۇتوۆ اتىنداعى جەو-2 جانە جەو-3).
«الەس» اق-تىڭ اقپاراتى بويىنشا الماتى جەو-2 جانە جەو-3-مەن جاڭعىرتۋ جانە رەكونسترۋكسيالاۋ جوبالارىن ىسكە اسىرۋ بويىنشا جۇمىستار جالعاسۋدا. جەو-2 بويىنشا زياندى زاتتار شىعارىندىلارىن 93%-عا، 37،0 مىڭ توننادان 2،5 مىڭ تونناعا دەيىن، جەو-3 بويىنشا 88%-عا 12،0 مىڭ توننادان 1،5 مىڭ تونناعا دەيىن تومەندەتۋ جوسپارلانىپ وتىر ەميسسيالاردى تومەندەتۋگە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەڭ ۇزدىك قولجەتىمدى تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ جونىندەگى تالاپتارى دەڭگەيىندە اتموسفەراعا زياندى زاتتاردىڭ شىعارىلۋىن قامتاماسىز ەتەتىن ءتيىمدى گاز تۋربينالى قوندىرعىلاردا تابيعي گازدى پايدالانۋ ەسەبىنەن قول جەتكىزىلەتىن بولادى. ازوت وكسيدى شىعارىندىلارىنىڭ ازايۋىنا ازوت وكسيدتەرىنىڭ 35 مگ/نم3 (قازىرگى ۋاقىتتا كونسەنتراسياسى 680 مگ/نم3)، كومىرتەگى وكسيدىنىڭ 15-45 مگ/نم3 (قازىرگى ۋاقىتتا كونسەنتراسياسى 110 مگ/نم3) دەڭگەيىندە ءتۇزىلۋىنىڭ تومەن دەڭگەيىن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەرەتىن تومەن ەميسسيالى جانۋ كامەرالارىن پايدالانۋ ارقىلى قول جەتكىزىلەدى.
الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ اقپاراتى بويىنشا قازىرگى ۋاقىتتا الماتى قالاسىنىڭ اتموسفەرالىق اۋاسىن قورعاۋ جونىندەگى قاعيدالاردىڭ جوباسىن ازىرلەۋ اياقتالۋدا. وسى قاعيدالار شەڭبەرىندە حالىقارالىق تاجىريبە نەگىزىندە وتپەلى كەزەڭى بار شىعارىندىلار دەڭگەيى تومەن ايماقتاردى (LEZ) كەزەڭ-كەزەڭىمەن ەنگىزۋ جوسپارلانۋدا. بۇگىنگى تاڭدا اۆتوكولىك قۇرالدارىنان لاستاۋشى زاتتار شىعارىندىلارىنىڭ ەسەپتىك كولەمى جىلىنا 112 مىڭ توننادان اسادى، ونىڭ ىشىندە ەۆرو-0 ەكوكلاستى اۆتوموبيلدەردىڭ ۇلەسىنە شىعارىندىلاردىڭ جالپى كولەمىنىڭ 84%-ى كەلەدى (2025 جىلعى 1 شىلدەدەگى جاعداي بويىنشا الماتى قالاسىندا 647 534 اۆتوموبيل تىركەلگەن، ونىڭ ىشىندە 20 جىلدان اسقان 189 452 جەڭىل اۆتوموبيل (2005 جىلعا دەيىن شىعارىلعان).
الماتى قالاسىنىڭ جەكە سەكتورىن گازداندىرۋ ۇلەسى 99،4% قۇرايدى. 907 جەكە ءۇي گازبەن جابدىقتاۋعا قوسىلماعان كۇيىندە قالىپ وتىر. حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارى ساناتىنداعى تۇرعىنداردىڭ 126 ءۇيىن قوسۋ ءۇشىن دەمەۋشىلىك قاراجات تارتىلدى. قالعان ۇيلەر بويىنشا 2025 جىلعى بيۋدجەتتە گازبەن جابدىقتاۋعا قوسىلۋ قۇنىنىڭ 50%-نا سۋبسيديالار كوزدەلگەن.