ەندى ەلىمىزدىڭ مەكتەپتەرىندە تەلەفون پايدالانعان وقۋشىلاردىڭ اتا-انالارى جاۋاپقا تارتىلۋى مۇمكىن دەگەن اقپاراتپەن تانىس بولدىق. نەگىزى بۇل تالاپتىڭ باستى ماقساتى – ساباق كەزىندە وقۋشىلاردىڭ نازارىن تەك وقۋ پروسەسىنە اۋدارۋ. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، ۇيالى تەلەفوننان الشاق بولعان بالالاردىڭ وقۋ ۇلگەرىمى جاقسارىپ، ءتارتىبى دە تۇزەلەدى ەكەن.
ال جاڭا ەرەجەگە سايكەس، ەگەر وقۋشى ساباق ۇستىندە تەلەفون قولدانسا، اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك بالانىڭ اتا-اناسىنا جۇكتەلەدى. ءبىرىنشى رەت ءتارتىپ بۇزسا ەسكەرتۋ بەرىلەدى، جاعداي ەكىنشى رەت قايتالانسا، اتا-اناعا 5 اەك (19660 تەڭگە) كولەمىندە ايىپپۇل سالىنادى. ايىپپۇلدى مەكتەپ اكىمشىلىگىنىڭ شاقىرۋىمەن كەلگەن پوليسيا قىزمەتكەرى رەسىمدەي الادى.
مۇعالىمدەر دە بۇل باستامانى قولداپ وتىر. شىمكەنت قالاسىنداعى ح.دوسمۇحامەدوۆ اتىنداعى №4 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبىنىڭ تاريح ءپانى ءمۇعالىمى ايدانا باتىرحان وقۋشىلاردىڭ تەلەفونعا الاڭداۋى ءبىلىم ساپاسىنا تەرىس اسەر ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.
"سوڭعى ۋاقىتتا وقۋشىلاردىڭ ساباق ۇستىندە تەلەفونعا الاڭداپ، وقۋ قارقىنىنىڭ تومەندەپ وتىرعانى بايقالادى. تەلەفون تەك بايلانىس قۇرالى عانا ەمەس، ول بالانىڭ نازارىن شاشىراتىپ، پسيحيكاسىنا، ءتىپتى مىنەز-قۇلقىنا اسەر ەتەتىن فاكتورعا اينالىپ وتىر. سوندىقتان مەكتەپتە، اسىرەسە ساباق كەزىندە تەلەفون پايدالانۋعا بەلگىلى دەڭگەيدە شەكتەۋ قويىلعانى دۇرىس. الايدا زاڭ بويىنشا ءمۇعالىم وقۋشىنىڭ جەكە زاتىن كۇشپەن تارتىپ الۋعا قۇقىعى جوق. وسىنى العا تارتىپ، كەي اتا-انالاردىڭ مۇعالىمگە قىسىم كورسەتۋ، قوقان-لوققى جاساۋ جاعدايلارى دا كەزدەسەدى. سول سەبەپتى، تەلەفوندى قاداعالاۋ جانە ونىڭ دۇرىس قولدانىلۋىن باقىلاۋ ەڭ الدىمەن اتا-انانىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنە جۇكتەلۋى ءتيىس. مەكتەپ پەن اتا-انا بىرىگىپ تالاپ قويعاندا عانا بالادا سانالى ءتارتىپ قالىپتاسادى."
اتا-انانىڭ دا كوپشىلىگى بۇل ەرەجەنى قولدايدى. ويتپەگەندە شە، تەلەفون تەك ساباقتا عانا ەمەس، ۇيدە دە بالانىڭ اجىراماس "ويىنشىعىنا" اينالدى. ءتىپتى تەلەفونىن الىپ قويعان كەزدە نە ىستەرىن بىلمەي قالاتىن، اگرەسسيا كورسەتەتىن بالالار بولادى. وسىنىڭ ءبارىن بىلە تۇرا كەي اتا-انا ايىپپۇلعا قارسى، كەيبىرى بايلانىس ءۇشىن تەلەفوننىڭ اۋاداي قاجەت ەكەنىن العا تارتادى.
“ءقازىر بالانىڭ كوبى قوسىمشا ساباققا نەمەسە ءارتۇرلى سەكسياعا بارادى، سوندىقتان بايلانىس ءۇشىن تەلەفون قاجەت. مەكتەپتە ونى وقۋ باستالاردا جيناپ الىپ، ساباقتىڭ سوڭىندا قايتاراتىنىن بىلەمىز، ءبىراق ءۇزىلىس كەزىندە دە بالاعا تەلەفون قاجەت بولۋى مۇمكىن عوي، مىسالى ءوزىمىز كوبىنە تاماق الاتىن اقشاسىن سمارتفونداعى بانك كارتاسىنا سالىپ بەرەمىز دەگەن سياقتى. ەگەر وقۋشى ءمۇعالىمدى تىڭداماي ساباق ۇستىندە تەلەفون كورىپ وتىرسا اڭگىمە باسقا، ءبىراق كوپ بالالى انا رەتىندە ءمۇعالىمنىڭ دە ءتۇر-تۇرىن كورىپ كەلەمىن، "شاش ال دەسە، باس الاتىن" اپايلار دا بار، سوندايلاردىڭ كەسىرىنەن بالانىڭ مىنەزى بۇزىلماي ما، مەكتەپ پەن اتا-انانىڭ اراسىنا الاۋىزدىق كىرمەي مە دەپ تە ويلايمىن، نەگىزى ايىپپۇل دەگەن ەرەجەنى جاقسىلاپ ويلاستىرىپ بارىپ ەنگىزۋ كەرەك شىعار"، دەيدى كوپ بالا انا ساۋلە سارتاي قىزى.
وقۋ-اعارتۋ ءبىرىنشى ۆيسە-مينيسترى مايرا مەلدەبەكوۆانىڭ ايتۋىنشا، “ءبىلىم تۋرالى” زاڭدا وقۋ پروسەسى كەزىندە ۇيالى تەلەفون قولدانۋعا تىيىم سالىنعان. بۇل نورما زاڭمەن بەكىتىلگەن جانە ونى بۇزعان جاعدايدا اتا-انالارعا اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىك كوزدەلەدى. ازىرشە ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىندا مۇنداي زاڭ بۇزۋشىلىقتار تىركەلمەگەن. دەگەنمەن، ەگەر ءتارتىپ بۇزۋ فاكتىلەرى انىقتالسا، اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكستىڭ 409-بابى بويىنشا شارا قولدانىلادى.