اسۋان سيابەكوۆ قازاقستانداعى جىلۋ ەلەكتر ستانسالارىنىڭ (جەس) قورشاعان ورتاعا تيگىزەتىن تەرىس اسەرى تۋرالى ايتىپ، ولاردىڭ جۇمىس بارىسىندا وراسان كولەمدە قالدىق شىعاراتىنىن مالىمدەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، ءاربىر جىلۋ ەلەكتر ستانساسىنان جىلىنا شامامەن 200-300 مىڭ توننا قالدىق بولىنەدى، بۇل ەكولوگيالىق احۋالدى كۇرت ناشارلاتادى.
– جىلۋ ەلەكتر ستانسالارى تەك اۋاعا شىعاتىن زياندى زاتتارمەن عانا شەكتەلمەيدى، ولار قورشاعان ورتاعا اۋىر مەتالدار، كۇكىرت ديوكسيدى، ازوت وكسيدى جانە كۇل سياقتى قالدىقتاردى دا تاراتادى. بۇل قالدىقتار ەكوجۇيەگە، ادام دەنساۋلىعىنا كەرى اسەرىن تيگىزىپ، ءتۇرلى اۋرۋلاردىڭ پايدا بولۋىنا سەبەپ بولادى، – دەپ اتاپ ءوتتى سيابەكوۆ.
ول جەس-تىڭ كومىردى پايدالانۋ ناتيجەسىندە تۋىندايتىن كومىرقىشقىل گازىنىڭ ۇلكەن كولەمى كليماتتىڭ وزگەرۋىنە دە اسەر ەتەتىنىن ايتتى. پارنيكتىك گازداردىڭ ارتۋى جاھاندىق جىلىنۋعا ىقپال ەتەدى، ال بۇل ءوز كەزەگىندە الەم بويىنشا كليماتتىق اپاتتارعا اكەلىپ سوعۋى مۇمكىن.
– جەس-تىڭ 200-300 مىڭ توننا قالدىعى – بۇل ءبىزدىڭ ەكولوگياعا اۋىر سالماق تۇسىرەتىن وتە ۇلكەن كورسەتكىش. اسىرەسە، بۇل قالدىقتار جەرگىلىكتى ەكوجۇيەگە جانە حالىقتىڭ دەنساۋلىعىنا كەرى اسەر ەتۋدە. مۇنداي جاعدايدا بىزگە بالاما، ەكولوگيالىق تازا ەنەرگيا كوزدەرىن ىزدەستىرۋ قاجەت. وسى تۇرعىدان العاندا، اتوم ەلەكتر ستانسالارى ەڭ ءتيىمدى شەشىمدەردىڭ ءبىرى، – دەدى اسۋان سيابەكوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، اەس-تىڭ ەكولوگيالىق اسەرى جەس-پەن سالىستىرعاندا الدەقايدا تومەن. اەس قالدىقتارى قايتا وڭدەلۋگە نەمەسە ءقاۋىپسىز ساقتاۋ ءۇشىن ارنايى ورىنداردا ساقتالۋعا جارامدى. ال جەس قالدىقتارى تابيعاتقا ۇزاق ۋاقىت بويى زيان كەلتىرىپ، قورشاعان ورتاعا ەلەۋلى اسەرىن تيگىزەدى.
– اەس جىلىنا بار بولعانى 80 كگ راديواكتيۆتى قالدىق شىعارادى، ونى ءقاۋىپسىز ساقتاۋ مەن قايتا وڭدەۋ مۇمكىندىگى بار. بۇل جەس-تىڭ 200-300 مىڭ توننا قالدىعىمەن سالىستىرعاندا وتە از. سوندىقتان، اەس ەكولوگيالىق تازا ءارى ۇزاق مەرزىمدى تۇراقتىلىققا باعىتتالعان شەشىم، – دەپ قورىتىندىلادى اسۋان سيابەكوۆ.