كاليفورنيالىق عالىمدار توبى تاريحتا العاش رەت ءۇستى بىركەلكى ەمەس، ەكى بولىككە بولىنگەن جۇلدىز تاپتى: ونىڭ ءبىر جاعى سۋتەكتەن، ەكىنشى جاعى گەلييدەن تۇرادى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz قازاقپاراتقا سىلتەمە جاساپ.
يانۋس (ەجەلگى ريمدەگى قۇبىلمالى قۇداي قۇرمەتىنە) دەگەن اتاۋ بەرىلگەن جۇلدىز اق ەرگەجەيلىلەرگە جاتادى، ونى عالىمدار بۇرىن زەرتتەگەن.
عالىمدار كوپتەگەن ميلليارد جىلدان كەيىن ءبىزدىڭ كۇن اق ەرگەجەيلىگە اينالادى دەپ بولجاپ وتىر.
الايدا، بۇل ەكى «گاز پوليۋسىنەن» - ءبىر جاعى گەليي، ەكىنشى جاعى سۋتەكتەن قۇرالعانى انىق كورىنەتىن العاشقى جۇلدىز.
«بۇل اق ەرگەجەيلىنىڭ قاراما-قارسى جاعىندا فيزيكالىق سيپاتتامالارى مۇلدەم وزگەشە. ءبىزدىڭ ولشەمنىڭ ناتيجەسىن بىرەۋگە كورسەتسەم، ادامدار ءوز كوزدەرىنە ءوزى سەنە المايدى»، - دەپ ءتۇسىندىردى كاليفورنيا تەحنولوگيالىق ينستيتۋتىنىڭ استروفيزيگى يلاريا كاياسسو. ول Nature جۋرنالىندا جاريالانعان ماقالانىڭ اۆتورلارىن توبىن باسقارادى.
سان-ديەگوداعى كاليفورنيا تەحنولوگيالىق ينستيتۋتىنىڭ پالومار وبسەرۆاتورياسىنىڭ استرونومدارى تاڭقالارلىق جۇلدىزدى ءبىرىنشى بولىپ تاپتى.
ونى Zwicky Transient Facility (ZTF) كومەگىمەن انىقتاۋعا بولادى — بۇل قۇرال ءار تۇندە جاڭا نىسانداردى ىزدەۋ ءۇشىن جۇلدىزدى اسپاندى سكانەرلەيدى.
اق ەرگەجەيلىلەر - سونگەن جۇلدىزداردىڭ جانىپ كەتكەن يادرولارى، ولار سونگەن كەزدە قىزىل الىپقا اينالادى.
بۇل تۇرعىدا «يانۋس» ەۆوليۋسياسى ءبىزدىڭ كۇننەن ون ميلليارد جىل بۇرىن پايدا بولدى، ول شامامەن 35 مىڭ گرادۋس سەلسيي تەمپەراتۋراسىنا دەيىن سالقىنداپ ۇلگەرگەن.
جۇلدىزدىڭ اتاۋى ازىرگە تىرناقشامەن جازىلادى، ويتكەنى جۇلدىزدار كاتالوگتارىندا قۇبىلمالى ەرگەجەيلى ءالى كۇنگە دەيىن ءوزىنىڭ بۇرىنعى «اتىمەن» (دالىرەك ايتقاندا كوورديناتتارىمەن) تۇر: ZTF J203349.8+322901.1.
عالىمداردا بۇل قۇبىلىسقا كوپتەگەن تۇسىندىرمە بەرىپ جاتىر، ءبىراق ولاردىڭ كوپشىلىگى مۇنىڭ باستى سەبەبىن ەرەكشە اق ەرگەجەيلىنىڭ كۇشتى ماگنيت ورىسىمەن تۇسىندىرەدى.
«عارىش دەنەسىنىڭ ماڭىنداعى ماگنيت ءورىسى اسيممەتريالى، ياعني ءبىر جاعى ەكىنشى جاعىنا قاراعاندا كۇشتى. بۇل ءتۇرلى زاتتاردىڭ بىر-بىرىمەن ارالاسۋىنا ايتارلىقتاي ىقپال ەتەدى»، - دەپ ءتۇسىندىردى كاياسسو.