قازاقستان ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق اياسىندا يمپورتتىق باج سالىعى ۇلەسىن قايتا قاراۋدى تالاپ ەتەتىن ەلدەر كوشىن باستادى. 2023 جىلدىڭ اياعىنا قاراي ءبىز الىپ وتىرعان 6،955% ۇلەستىڭ ادىلەتسىز ەكەنى ايقىن بايقالدى. قىرعىزستان مەن ارمەنيا دا ۇلەستى قايتا قاراۋعا مۇددەلى. ءبىراق رەسمي استانا سياقتى ەمەس، داۋىستارى قاتتى شىقپاي وتىر. رەسەي مەن بەلارۋس سانكسيالار كەسىرىنەن يمپورتتى جوعالتسا دا، ۇلەستى قايتادان ءادىل بولۋگە مۇلدە قۇلىقسىز.
ەۋرازيالىق وداق رەسەي مە؟
رەسەي 2022 جىلعى اقپان ايىنان بەرى بارلىق ستاتيستيكاسىن تۇگەل جاۋىپ تاستادى. سودان بەرى ساراپشىلار رەسەي يمپورتى، رەزەرۆتەر قۇرىلىمى بويىنشا اقپارات الا الماي كەلەدى. ارينە، ءوز ستاتيستيكاسىمەن نە ىستەگىسى كەلەدى، جابا ما، اشا ما، وشىرە مە، ول رەسەيدىڭ ىشكى ءىسى. تولىق ءوزى بىلەدى.
ءبىراق ەڭ قىزىعى، ەاەس-تە ءوز ستاتيستيكاسىن سايتتان جاسىرىپ قويعان. ياعني 2022 جىلدىڭ قاڭتار ايىنان بەرگى مالىمەتتەر جوق.
بۇل قالاي، ەاەس تەك رەسەي ەمەس قوي؟ سوندا ماسكەۋدە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسياداعى قازاقستان، قىرعىزستان، ارمەنيا، بەلارۋس وكىلدەرى نە ىستەپ وتىر دەگەن سۇراق تۋىندايدى. ءبىزدىڭ ماسكەۋدەگى وكىلدەر باقىتجان ساعىنتايەۆ پەن باقىت سۇلتانوۆقا دا وسى ماسەلەنى كوتەرۋگە بولادى.
Inbusiness.kz ەسەبىنشە، 2022 جىلدىڭ قورتىندىسى بويىنشا استانا، بىشكەك پەن ەريەۆان يمپورتتاعى ۇلەسىن 15،8 پايىزعا ارتتىرعان. بۇل ولارعا كەلىسىم بويىنشا تيەسىلى 10،075% ۇلەستەن (قازاقستان – 6،955%، قىرعىزستان – 1،9%، ارمەنيا – 1،22%) كەم دەگەندە ءبىر جارىم ەسە ارتىق.
يمپورتتىق پوشلينا، بۇلىڭعىر ستاتيستيكا
2021 جىلى ەاەس-كە يمپورتتىق پوشلينادان 13،5 ميلليارد دوللار كەلدى. ودان قازاقستانعا 939 ميلليون دوللار ءتۇستى. بىلتىرعى جىلى بىزگە بۇلىڭعىر ستاتيستيكا ارقىلى شامامەن 630 ميلليون دوللار ءتۇسكەنىن شامالاۋعا بولادى. ءبىراق ناقتى يمپورت كولەمدەرىنە قاراساق، بىزگە كەمىندە پوشلينادان 1 ميلليارد دوللار كەلۋ كەرەك ەدى. سوندا بىلتىر 370 ميلليون دوللار نەمەسە 170 ميلليارد تەڭگە جوعالتتىق. ال بيىل شامامەن 200 ميلليارد تەڭگەدەن ايىرىلامىز. بۇل كۇنىنە 548 ميلليون تەڭگە.
قازاقستان وسى ادىلەتسىزدىكتى تۇزەگىسى كەلەدى. رەسەيگە سالىنعان سانكسيانىڭ جاقىن ۋاقىتتا الىنبايتىنى تۇسىنىكتى. سوندىقتان ءبىزدىڭ باج سالىعىنداعى ۇلەسىمىز ارتپاسا كەمىمەيدى.
«اlmaty-akshamy»، №129، 28 قازان، 2023 جىل