اسقار مامين ۇكىمەت جۇمىسى تۋرالى ەسەپ بەردى
ق ر پرەمەر-مينيسترى اسقار مامين پارلامەنتتىڭ ەكى پالاتاسى دەپۋتاتتارىنىڭ بىرلەسكەن وتىرىسىندا ۇكىمەتتىڭ 2020 جىلعى جۇمىسى جانە ەكونوميكانى ودان ءارى دامىتۋ بويىنشا قابىلدانىپ جاتقان شارالار تۋرالى ەسەپ بەردى، دەپ حابارلادى Almaty-akshamy.kz. ق ر ۇكىمەتىنىڭ سايتىنا سىلتەمە جاساپ.
ۇكىمەت باسشىسى 2020 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ناقتى سەكتور قازاقستان ەكونوميكاسى تۇراقتىلىعىنىڭ نەگىزگى فاكتورىنا اينالعانىن اتاپ ءوتتى. الەمدىك جانە وڭىرلىك ەكونوميكالارداعى بەلگىسىزدىككە قاراماستان، وڭدەۋ سالاسى 3،9% دەڭگەيىندە ءوسىم كورسەتتى. 2004 جىلدان بەرى العاش رەت وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ ۇلەسى (13،1%) جىو-دەگى تاۋ-كەن ونەركاسىبىنىڭ ۇلەسىنەن (12،5%) اسىپ ءتۇستى. فارماسيەۆتيكا 47%-عا وسۋىمەن، دايىن مەتالل بۇيىمدارى 20%-عا، ماشينا جاساۋ 16%-عا، ونىڭ ىشىندە اۆتوموبيل جاساۋ 53%-عا، ۆاگوندار مەن لوكوموتيۆتەر ءوندىرىسى 39%-عا ارتۋ قارقىنىمەن ەرەكشەلەندى. ەلىمىز بويىنشا تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەرۋ 16،8%-عا ءوسىپ، 15،3 ملن م² قۇرادى، بۇل قۇرىلىستا سەنىمدى ءوسىمدى قامتاماسىز ەتتى (11،2%) جانە قازاقستانعا ءبىر ادامعا جاڭا تۇرعىن ءۇيدى بەرۋ بويىنشا تمد ەلدەرى اراسىندا ءبىرىنشى ورىن الۋعا مۇمكىندىك بەردى. اۋىل شارۋاشىلىعىندا ەاەو ەلدەرى اراسىندا ەڭ جوعارى ءوسىم، سونداي-اق سوڭعى 7 جىلداعى ەڭ جوعارى كورسەتكىش بايقالدى. ق ر التىن-ۆاليۋتا رەزەرۆتەرى 23،1%-عا – $35،6 ملرد-قا دەيىن ءوستى.
سىرتقى ساۋدانىڭ وڭ سالدوسى $8،9 ملرد-تى قۇرادى. ۇلتتىق ەكونوميكانى يندۋستريالاندىرۋ اياسىندا 2020 جىلى 916 ملرد تەڭگە سوماسىنا 201 جوبا ىسكە اسىرىلدى. جوبالاردىڭ باسىم بولىگى اوك، مەتاللۋرگيا، قۇرىلىس يندۋسترياسى، ماشينا جاساۋ، حيميا ونەركاسىبىندە جۇزەگە اسىرىلدى. بۇل 19 مىڭ تۇراقتى جۇمىس ورنىن قۇرۋعا جول اشتى. پاندەميا كەزەڭىندە توتەنشە جاعداي رەجيمى مەن شەكتەۋ شارالارى قولدانىلعان جاعدايدا الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ ءۇشىن 2020 جىلى داعدارىسقا قارسى شارالاردىڭ 3 پاكەتى قابىلدانىپ، ىسكە اسىرىلدى. بۇل — حالىق پەن بيزنەستى قولداۋدىڭ شۇعىل شارالارى، الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاۋ جونىندەگى جەدەل شارالار، ەكونوميكالىق ءوسىمدى قالپىنا كەلتىرۋ جونىندەگى كەشەندى جوسپار. ەكونوميكالىق ءوسىمدى قالپىنا كەلتىرۋ ماسەلەلەرى بويىنشا زاڭ قابىلداندى، وعان 14 كودەكسكە جانە 9 باعىت بويىنشا 71 زاڭعا تۇزەتۋلەر ەنگىزىلدى. شاعىن جانە ورتا بيزنەستى جەڭىلدىكپەن نەسيەلەندىرۋ قۇرالدارى ايتارلىقتاي كەڭەيتىلدى. اينالىم كاپيتالىن قارجىلاندىرۋ ۇلعايتىلدى. كرەديتتەردى جەڭىلدىكتى شارتتارمەن قايتا قارجىلاندىرۋ، سونداي-اق كرەديتتەر بويىنشا تولەمدەردى كەيىنگە قالدىرۋ ۇسىنىلدى. زارداپ شەككەن سالالار ءۇشىن سالىقتىق ىنتالاندىرۋ شارالارى قابىلداندى. جۇمىسپەن قامتۋ شارالارىمەن 1،4 ملن قازاقستاندىق قامتىلدى. زەينەتاقىلار مەن مەملەكەتتىك جاردەماقىلاردىڭ مولشەرىن 10-12% يندەكستەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. مۇعالىمدەردىڭ ەڭبەكاقىسى 25%-عا، مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ، سونداي-اق مادەنيەت جانە مۇراعات ءىسى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەڭبەكاقىسى 50%-عا، قۇقىق قورعاۋ جانە ارنايى قىزمەت قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەڭبەكاقىسى 30-دان 70%-عا دەيىن ءوستى.
«ەلىمىزدەگى كۇردەلى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاعدايعا قاراماستان، ءبىز حالىق الدىنداعى بارلىق الەۋمەتتىك مىندەتتەمەلەردى ورىندادىق»، — دەدى اسقار مامين.
بيىلعى 5 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستاننىڭ ءجىو 1،6%-عا ءوستى. بۇل رەتتە ەكونوميكانىڭ بارلىق سالالارىندا ءوسىم قامتاماسىز ەتىلدى. نەگىزگى درايۆەرلەر وڭدەۋ ونەركاسىبى (7،2%)، ونىڭ ىشىندە ماشينا جاساۋ (21،1%)، حيميا ونەركاسىبى (9،8%)، فارماسيەۆتيكا (25،7%) جانە جەڭىل ونەركاسىپ (5،5%) بولدى. قۇرىلىس سەكتورىندا (11،3%) جانە تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەرۋدە (12،5% نەمەسە 4،6 ملن م²) جوعارى ءوسۋ قارقىنى قامتاماسىز ەتىلدى. اۋىل شارۋاشىلىعىندا تۇراقتى ءوسۋ قارقىنى بايقالادى (3،1%). نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيسيالاردىڭ ءوسۋى تاۋ-كەن ءوندىرىسىن ەسەپكە الماعاندا 25،5%-دى قۇرادى. ەكىنشى اي قاتارىنان كورسەتىلەتىن قىزمەتتەر سەكتورىندا – ساۋدا (6،7%)، بايلانىس (11،6%)، جىلجىمايتىن مۇلىك وپەراسيالارى (1،3%)، قارجى جانە ساقتاندىرۋ قىزمەتىندە (1،6%) كۇشەيە تۇسكەن وڭ ديناميكا بايقالادى. پرەمەر-مينيستر ۇكىمەتتىڭ الدىنا 2021 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكونوميكالىق ءوسىمدى 3،5-4،0% دەڭگەيىندە قامتاماسىز ەتۋ، سونداي-اق جۇمىسپەن قامتۋ شارالارىمەن 1،2 ملن ادامدى قامتۋ مىندەتى قويىلعانىن اتاپ ءوتتى. بۇل حالىقتىڭ ناقتى تابىسىن 5%-عا ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. جالپى سوماسى 8 ترلن تەڭگە بولاتىن 415 ينۆەستيسيالىق جوبانى ىسكە اسىرۋ ماقساتى قويىلدى. 17 ملن م² تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەرۋ، 200 مەكتەپ سالۋ جانە 30 مەديسينالىق مەكەمە اشۋ، 6 مىڭ شاقىرىم اۆتوجولدى جوندەۋ جانە سالۋ جوسپارلانۋدا.
«ءبىزدىڭ الدىمىزدا قول جەتكىزىلگەن كورسەتكىشتەردى ودان ءارى نىعايتۋ جانە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋدىڭ جاڭا سىن-تەگەۋرىندەرىن ەڭسەرۋ مىندەتى تۇر»، — دەپ اتاپ ءوتتى اسقار مامين.