اسحات جۇماعالي پرەزيدەنتكە ەسەپ بەردى

پرەزيدەنتكە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ بىلتىر اتقارعان جۇمىسىنىڭ ناتيجەلەرى جونىندە ەسەپ بەرىلدى.

قاسىم-جومارت توقايەۆقا وتكەن جىلى جەمقورلىققا قاتىستى 1692 قىلمىس تىركەلىپ، 1324 ادام اشكەرەلەنگەنى باياندالدى. ونىڭ 161ء-ى ءتۇرلى دەڭگەيدەگى باسشىلار. 1221 ءىس سوتقا جىبەرىلدى.

اگەنتتىك ءتوراعاسىنىڭ ايتۋىنشا، 2022 جىلدان بەرى مەملەكەتكە جانە كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرىنە 1،02 تريلليون تەڭگە (2،2 ملرد اقش دوللارىنان استام) كولەمىندە مۇلىكتىك اكتيۆتەر مەن قاراجات قايتارىلعان.

مەملەكەت باسشىسىنا ءبىرقاتار قىلمىستىق ءىستى تەرگەۋ بارىسى تۋرالى مالىمەت بەرىلدى. اتاپ ايتقاندا، «وكم» وپەراتورى» جشس-نە قاتىستى اياقتالعان قىلمىستىق ىستەر بويىنشا قوستاناي جانە قاراعاندى وبلىستارىنداعى جالپى قۇنى شامامەن 20 ميلليارد تەڭگە بولاتىن 2 زاۋىت مەملەكەت مەنشىگىنە ءوتتى. ق.ساتىبالدىۇلىنا قاتىستى سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ امالدارى اياسىندا بيىل اقپان ايىندا بيۋدجەتكە تاعى دا شامامەن 82،6 ميلليارد تەڭگە (185 ملن اقش دوللارى) ءتۇستى. بۇدان بولەك، اقمولا وبلىسىنىڭ قوسشى قالاسىنداعى 942 گەكتار جەر ۋچاسكەسى مەملەكەتكە قايتارىلدى. ونىڭ نارىقتىق قۇنى 13 ميلليارد تەڭگەدەن اسادى.

سونىمەن قاتار پرەزيدەنتكە مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ پورتالىنا مونيتورينگ جۇرگىزۋ بارىسىندا 41،3 ميلليارد تەڭگە كولەمىندەگى بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ ماقساتسىز جۇمسالۋىنا جول بەرىلمەگەنى جايىندا ايتىلدى. اتاپ ايتقاندا، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت مامانداندىرىلعان حقكو-لاردا اۆتوكولىكتەردى تىركەۋ كەزىندەگى قۋلىق جاساۋ جولدارىن انىقتادى. مەملەكەتتىك باج سالىعى مەن اۆتوموبيلدەردى تىركەۋدەن تۇسكەن تولەمدەردىڭ باسىم بولىگى اقپاراتتىق جۇيەلەردىڭ جۇمىسىنداعى ولقىلىقتارعا بايلانىستى بيۋدجەتكە تۇسپەگەن. اگەنتتىكتىڭ ۇسىنىستارى بويىنشا كەمشىلىكتەر جويىلعاننان كەيىن 2023 جىلى بيۋدجەتكە تۇسكەن تۇسىمدەر (2022 جىلمەن سالىستىرعاندا) 9 ەسە ۇلعايىپ، 91،4 ميلليارد تەڭگەنى قۇرادى. وسى رەتتە ەكى جىلدا دا تىركەلگەن اۆتوكولىكتەردىڭ سانى بىردەي بولعان.

اسحات جۇماعالي سپورتتى قارجىلاندىرۋ سالاسىنداعى سىبايلاس جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىنە سىرتقى تالداۋ جۇرگىزىلىپ جاتقانىن، تەكسەرۋ بارىسىندا بيۋدجەت قاراجاتىنىڭ ءتيىمسىز بولىنۋىنە، سونىڭ ىشىندە سىبايلاس جەمقورلىق سىن-قاتەرلەرىنە بايلانىستى ارەكەتتەر انىقتالعانىن ايتتى. تەك وسى جىلدىڭ وزىندە اگەنتتىك اتالعان سالاداعى جىمقىرۋ فاكتىلەرى بويىنشا 18 قىلمىستىق ءىستى تىركەگەن.

بۇدان بولەك، «سك «فارماسيا» ج ش س قىزمەتىن تالداۋ جۇمىستارى اياقتالدى. مۇندا دا مەديسينالىق پرەپاراتتار مەن جابدىقتاردى ساتىپ الۋعا قاتىستى ايتارلىقتاي جەمقورلىق تاۋەكەلدەرى انىقتالدى. الەۋمەتتىك ماڭىزى بار پروبلەمالى وبەكتىلەردىڭ قۇرىلىس بارىسىن قاداعالاۋ ناتيجەسىندە بۇكىل ەل بويىنشا 32 عيمارات پەن نىسان سالىندى.

«سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ۆولونتەرلىك» جوباسى اياسىندا سوماسى 2 ميلليارد تەڭگەدەن اساتىن تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ باعاسىن كوتەرۋ تاۋەكەلدەرىنە جول بەرىلمەدى، 10 مىڭعا جۋىق ازاماتقا تەگىن قۇقىقتىق كومەك كورسەتىلدى.

ۇلتتىق بانكتىڭ «سيفرلىق تەڭگە» جوباسى ارقىلى «اقشانى بوياۋ» تەتىگىن ەنگىزۋ ماسەلەسى پىسىقتالدى. قازىرگى ۋاقىتتا سيفرلىق تەڭگە پيلوتتىق رەجيمدە الماتى قالاسىنداعى مەكتەپتەردىڭ بىرىندە ىسكە اسىرىلىپ جاتىر.

قابىلدانعان كەشەندى شارالاردىڭ ناتيجەسىندە قازاقستان 2023 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا Transparency International (سىبايلاس جەمقورلىقتى قابىلداۋ يندەكسى) رەيتينگىندە 8 پوزيسياعا كوتەرىلىپ، 180 ەلدىڭ اراسىندا 93-ورىنعا تۇراقتادى.

كەزدەسۋ سوڭىندا قاسىم-جومارت توقايەۆ سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىس-قيمىلداردى جانە الدىن الۋ شارالارىن كۇشەيتۋگە باعىتتالعان جۇيەلى جۇمىستاردى جالعاستىرۋ جونىندە ءبىرقاتار ناقتى تاپسىرما بەردى.