اتاقتى سۋرەتشى جۇماقىن قايرامبايەۆتىڭ كورمەسى ۇيىمداستىرىلدى
ءابىلحان قاستەيەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك ونەر مۋزەيىندە ق ر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، پروفەسسور جۇماقىن قايرامبايەۆتىڭ مەرەيتويلىق «IZDER IV/پەرىشتە ءىزى» كورمەسى ۇيىمداستىرىلدى. كورمەگە سۋرەتشىنىڭ ۇزدىك شىعارمالارى مەن شاكىرتتەرىنىڭ تاماشا تۋىندىلارى قويىلدى.
بۇل كورمەنىڭ باستى ەرەكشەلىگى – قازاقستان بەينەلەۋ ونەرى تاريحىندا العاش رەت جىلقى جانۋارىنا ارنايى كورمە ارنالىپ، تەرەڭ قامتىلۋى. قازاق حالقى: «ات – ەر قاناتى» دەگەن، عاسىرلار بويى جىلقى ادامنىڭ ەڭ جاقىن سەرىگى، تۇلپارى، ونىڭ ءومىرىنىڭ اجىراماس بولىگى بولدى. اقىندار وعان ولەڭ ارناسا، سۋرەتشىلەر ونىڭ بەينەسىن ءتۇرلى راكۋرستا بەينەلەۋگە تىرىسقان.
«ءبىزدىڭ تۋىندىمىزدا داۋىس تا، دىبىس تا جوق. كورگەن ەل ونى ءتۇسىنۋى قاجەت. جۇمىستارىنان ونەردى سۇيەتىن، پروفەسسورلار ەكەندىگى كورىنىپ تۇرۋ كەرەك. 43 جىل جۇمىس جاساپ جۇرگەنىمدە بەكەر جۇرمەگەنىمدى بايقادىم. بۇگىندە 70-كە كەلگەنىمدە شاكىرتتەرىم وزدەرى وسى كورمەنى ۇيىمداستىرىپ بەردى. «ىزدەر» كورمەسى 4ء-شى رەت ۇيىمداستىرىلىپ وتىر. مەندە جالعىز قىز بولدى. سول سەبەپتەن، شاكىرتتەرىمىنىڭ بارلىعىن بالالارىم دەپ اتاپ كەتكەنمىن. تاربيەلەگەن شاكىرتتەرىمنىڭ تۋىندىلارىنا قاراپ وتىرىپ، ولاردىڭ تالانتتى، دارىندى سۋرەتشى بولعاندىعىن بايقاۋعا بولادى. شاكىرتتەرىمنىڭ الدى بۇگىندە زەينەتكە شىقتى، ال كىشىسى 30-دى القىمدادى. كەسكىندەمە سالاسىندا قازاقتىڭ ونەرى ءوسىپ كەلە جاتقانىن بايقاۋعا بولادى. شاكىرتتەرىم الداعى ۋاقىتتاردا دا باس قوسىپ، سالعان سۋرەتتەرىن كوپشىلىككە ۇسىنىپ وتىرادى دەگەن سەنىمدەمىن»، – دەيدى سۋرەتشى.
جۇماقىن قايرامبايەۆ قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىنا كورمەگە كەلۋدىڭ ءمان-ماڭىزىنا توقتالا كەتتى. مۇراجاي تورىندە ۇيىمداستىرىلاتىن شارالار جايلى اتاپ ءوتتى.
«قاراپايىم تۇرعىنداردىڭ كوپشىلىگى سۋرەتشىلەردىڭ ءاتى-جونىن، تۋىندىلارىن بىلە بەرمەيدى. وسى رەتتە تۇرعىندارعا ايتارىم، بالالارىڭىزبەن، قۇربى-قۇرداستارىڭىزبەن مۇراجايعا جيىرەك كەلىڭىزدەر. قاراپ وتىرساڭىز، كەز كەلگەن ەل، مەملەكەت ءوزىنىڭ تۇرمىس-سالتىن ونەرى، كورمەلەرى ارقىلى كورسەتىپ، تانىتىپ وتىرادى. سول سەبەپتەن، كوگىلدىر ەكراننان، گازەتتەردە ونەر جايلى كوبىرەك ايتىلىپ، نەلىكتەن ولاي سالىنعانى جايلى تالداۋ، قىزىعۋشىلىق تانىتسا ونەرىم وركەندەر ەدى. قازاقتىڭ بەينەلەۋ ونەرى سوناۋ تاس عاسىرىنان پايدا بولىپ، ۇرپاقتار ساباقتاستىعى ارقىلى ءجۇرىپ كەلە جاتقانىن ءبىلۋمىز كەرەك. ءبىزدىڭ سالت-داستۇرلەرىمىزدىڭ ءوزى كوركەم شىعارما سەكىلدى. ءبىزدىڭ شىعارمالارىمىزدى شەتەلدىكتەر جوعارى باعالاپ جاتادى. دەگەنمەن، كورمەگە كەلىپ، قىزىعىپ جاتقانداردىڭ جاستار ەكەندىگىن بايقايمىز. بولاشاقتا بەينەلەۋ ونەرىن ءتۇسىنىپ، سۇيىسپەنشىلىكپەن قارايتىن ادامداردىڭ قاتارى كوبەيەدى دەگەن سەنىمدەمىن»، – دەيدى جۇماقىن قايرامبايەۆ.
ول سونداي-اق، سۋرەتشىلەرگە كورمە ۇيىمداستىرۋدا كومەك كورسەتىلسە دەگەن تىلەگىن دە جەتكىزدى. سۋرەتشىلەرگە ارنالعان ماراپاتتار قايتا ورالعانىن قالايتىنىن جەتكىزدى.
«جىل سايىن سۋرەتشىلەرگە كوڭىل ءبولىپ، ءتۇرلى دەڭگەيدە كورمەلەر ۇيىمداستىرىلسا، جاقسى بولار ەدى. سەبەبى، سۋرەتشىلەر - شەبەرحانالارىنا كىرىپ الىپ، باس الماي جۇمىس جاسايتىن ادامدار. ءتىپتى، بىربىرلەرىن تانىماي، سالعان تۋىندىلارىن قويماعا جيناي بەرەدى. سول سەبەپتەن، ولاردىڭ باستارىن قوسىپ، تالقىلاۋ الاڭىن ۇيىمداستىرسا دەگەن تىلەك بار. وسىلايشا سۋرەتشىلەردىڭ شەبەرلىگى ارتىپ، بىرىگە تۇسەتىن ەدى. دەگەنمەن، جاس ونەرپازداردىڭ بولاشاعى جارقىن بولادى دەگەن سەنىمدەمىن. ءقازىردىڭ وزىندە ولار بىر-بىرىنە كومەكتەسىپ، جاقىن تارتىپ تۇرادى. ەندى ۇكىمەت تاراپىنان قولداۋ بىلدىرىلسە، ماراپاتتارعا ۇسىنىلسا ءجون-اق. بۇل سۋرەتشىلەردىڭ مەرەيىن وسىرەدى. سۋرەتشىلەردىڭ ومىردەگى ەڭ ۇلكەن ماقساتى – ۇلتتىق ونەردى ءوشىرىپ الماي، ۇرپاقتار ساباقتاستىعى ارقىلى الەمگە تانىتۋ»، – دەيدى سۋرەتشى.
كوركەم تۋىندىلاردىڭ بارلىعى كورمەگە ارنايى جازىلىپ، رەاليزمنەن باستاپ ءتۇرلى ابستراكتىلى، كوپ سۇراقتى تۋىنداتاتىن زاماناۋي باعىتتاردى دا قامتىعان. قازىرگى زامانعا ساي وي تاستايتىن، ويشىل، تەرەڭ ماعىنالى جۇمىستاردى دا كورۋگە بولادى.
«بۇل كورمەگە جالپى 55 جۇمىس قويىلعان. ونىڭ ىشىندە 5 ءمۇسىن، 1 پرينتتىك جۇمىس، قالعانى كەسكىندەمەلىك تۋىندىلار. جۇماقىن اعانىڭ 20 شاكىرتى قاتىسىپ وتىر. ياعني IZDER توبىنىڭ العاشقى جانە سوڭعى بۋىنىنىڭ كەسكىندەمەلىك تۋىندىلارى ءبىر كەڭىستىكتە ۇسىنىلىپ وتىر»، – دەيدى كورمە جەتەكشىسى سامال مامىتوۆا.
جۇماقىن قايرامبايەۆ بىرەگەي سۋرەتشى، ونىڭ تۋىندىلارى وسى ءابىلحان قاستەيەۆ اتىنداعى ق ر مەملەكەتتىك ونەر مۋزەيىندە، يتاليانىڭ، اۆستريانىڭ، بەلگيانىڭ، رەسەيدىڭ، گەرمانيانىڭ، سونىمەن قاتار اقش-تىڭ، جاپونيانىڭ، تۇركيانىڭ مۋزەيلەرى مەن گالەرەيالارىندا، جەكە ونەر تۋىندىلارىن جيناقتاۋشىلاردىڭ قورلارىندا ساقتاۋلى. اسا جوعارى ماڭىزعا يە جەتى تۋىندىسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ رەزيدەنسياسىنا قويىلعان. سونداي-اق، «قازاق ونەرىنىڭ 100 جاۋھارى» اتتى جيناق-البومعا ەنگەن.
«قازاقتىڭ بەينەلەۋ ونەرىندە ق.تەلجانوۆ سياقتى اتالارىمىز بولدى عوي. سول ءداستۇردى جالعاستىرىپ، ءوز مەكتەبىن اشقان جۇماقىن قايرامبايەۆتىڭ بۇگىنگى جۇمىسىن وسى جەردەن كورىپ وتىرمىز»، – دەيدى ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسى «كەسكىندەمە، ءمۇسىن جانە ديزاين» فاكۋلتەتىنىڭ دەكانى باۋىرجان ءبايدىلدا.
جۇماقىن قايرامبايەۆ ءوزىنىڭ شىعارماشىلىق يدەيالارىنا ادال تالانتتى سۋرەتشىلەر توبىن تاربيەلەدى. بۇل قالىپتاسقان كوركەمسۋرەت مەكتەبى مەن ءداستۇرى تۋرالى ايتۋعا جانە شەبەر مەن ونىڭ ءىزباسارلارىنىڭ شىعارماشىلىق ىزدەنىستەرىنىڭ ناتيجەلەرىن ۇسىنۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ونەرسۇيەر قاۋىم كورمەنى مامىر ايىنىڭ 4-ىنە دەيىن تاماشالاي الادى.