باتىرلار رۋحى – وتانشىلدىق تاربيەنىڭ نەگىزى
بۇگىن، 19 ءساۋىر كۇنى الماتىدا ارداگەرلەر مەن جاستار باس قوسقان دوڭگەلەك ۇستەل ءوتتى. وندا II دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندەگى قازاق باتىرلارىنىڭ ەرلىگى ەسكە الىندى. ءارى قازىرگى جاستارعا جانە جالپى قوعامعا وتانشىلدىق تاربيە بەرۋ ماسەلەلەرى تالقىلانىپ، ۇسىنىستار ورتاعا سالىندى دەپ حابارلايدى almaty-aqshamy.kz.
جيىندا قالامىزداعى ارداگەرلەر مەن جاستار ۇيىمدارىنىڭ وكىلدەرى باس قوستى. دوڭگەلەك ۇستەل «قازاق باتىرلارىنىڭ ەرلىگى مەن ار-نامىس ءداستۇرى – قازاقستان جاستارىن اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋدىڭ نەگىزى» دەگەن تاقىرىپتا ءوتتى. قاتىسۋشىلار حالقىمىز باسىنان وتكەرگەن سوعىستاردى، ولاردىڭ تاريحي باعاسى تۋرالى تالقى ورىستەتىپ، قازاق باتىرلارىنىڭ ەرلىك رۋحىن بۇگىنگى جاستارعا اسكەري-پاتريوتتىق تاربيە بەرۋدە قانداي ءرول اتقاراتىنىنا توقتالدى.
سونداي-اق، دوڭگەلەك ۇستەل باسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقايەۆتىڭ 15 ناۋرىزدا اتىراۋ قالاسىندا وتكەن ۇلتتىق قۇرىلتايدىڭ ءۇشىنشى وتىرىسى شەڭبەرىندە باستامالارىنا قاتىستى تالقى ورىستەتتى. عىلىمي-ساراپتامالىق تالقىلاۋ بارىسىندا جاستاردى اسكەري-پاتريوتتىق تاربيەلەۋدە قازاق باتىرلارىنىڭ ەرلىگى مەن ار-نامىسى داستۇرلەرىنىڭ ساباقتاستىعىن ساقتاۋ، سونداي-اق، ولاردى قازىرگى ءبىلىم بەرۋ جانە عىلىمي-مادەني سالانىڭ ەۆوليۋسياسى پروسەستەرىنە ينتەگراسيالاۋ تەتىكتەرى سىندى وزەكتى تاقىرىپتار دا بايانداما جاسالدى.
ءىس-شاراعا تاريحشى عالىمدار، جەتەكشى ساياساتتانۋشىلار مەن الەۋمەتتانۋشىلار، ازاماتتىق قوعام مەن مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلدەرى، ارداگەرلەر مەن جاستار ۇيىمدارىنىڭ وكىلدەرى قاتىستى. شارا تىزگىنىن ق ر عجبم عك فسدي ساياسي زەرتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ايدار امرەبايەۆ ۇستادى. الماتى قالاسى ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى، ق ر ۇعا كوررەسپوندەنت مۇشەسى احان بيجانوۆ، اتالعان ساياسي زەرتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ جەتەكشى عىلىمي قىزمەتكەرى دينا ەشپانوۆا سىندى اعا بۋىن وكىلدەرى تاقىرىپتى كەڭ قامتي وتىرىپ بايانداما جاسادى.
بايانداما كەزەگىندە ناۋرىزباي اۋدانى ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى مادەنيەت كاركەنوۆ قازىرگى كەزدەگى وتان قورعاۋ، ەل سۇيگىشتىك، ەل بولاشاعىنىڭ قامىنا جۇمىس ىستەۋ رۋحىن سوناۋ قازاق حاندىعى كەزىندەگى باتىرلىق رۋحتى دارىپتەۋدەن باستاۋ كەرەك ەكەنىن العا تارتتى. ول ءوزىنىڭ «قازاق تاريحى پارتريوتتىق تاربيە كەنىشى» اتتى بايانداماسىندا ايگى ابىلاي حان مەن بۇحار جىراۋدىڭ ديالوگىن مىسالعا كەلتىرە وتىرىپ، ەلىمىز ۇزاق بولاشاعىن قازىردەن ويلاپ، الىستى كوزدەۋى كەرەك دەگەن ۇسىنىسىن ورتاعا سالدى. «ەرتەڭنىڭ تالابى، بۇگىننىڭ ارمانى» ۇستانىمى قازىرگى جاستارعا وتانشىلدىق تاربيە بەرۋدە باستى نازاردا بولۋى كەرەك دەگەن ويىن ورتاعا تاستادى.
تالقى ۇستەلىندە ءسوز العان الماتى قالاسى «جاستار رۋحى» جاستار قاناتىنىڭ ءتوراعاسى اكەجان كەڭەسوۆ قوعامدا وتانشىلدىق سەزىمدى جەتىلدىرۋدە ۇرپاقتار ساباقتاستىعىنىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن، اعا بۋىننىڭ بايسالدى اقىلى مەن جاستاردىڭ جاستىق ماكسيماليزمىن ۇشتاستىرعاندا ۇلتتىق يدەولوگيا مەن ۇلتتىق بىرەگەيلىك سىندى اسا ماڭىزدى ماسەلەردى شەشۋگە بولاتىنىن جەتكىزدى.
- «بۇگىنگى كەزدەسۋ ايرىقشا فورماتتا ءوتتى. ارداگەرلەر مەن جاستاردىڭ باسىن قوسا وتىرىپ، ەركىن فورماتتا وتكەنى ماڭىزدى. تاقىرىبى دا وزگەشە، ياعني بۇگىنگى پاتريوتتىق تاربيە ماسەلەسىن تالقىلاپ جاتىرمىز. مەن ءوز تارابىمنان تالقى بارىسىندا جاستار ورتالىعىندا جاسالىپ جاتقان جوبالاردى تانىستىرىپ ءوتتى. ايتالىق، ۇلتتىق بىرەگەيلىك، وتانشىلدىق باعىتىندا «مەنىڭ ەلىم، مەنىك ءتىلىم» جوباسى جۇزەگە اسىپ جاتىر. ءبىر جىلدان استام ۋاقىت بولدى «سويلە – speaking» جوباسىندا ءبىز مەملەكەتتىك ءتىلدى وزگە ۇلت وكىلدەرىنە ۇيرەتۋ، ورتاق كەزدەسۋلەر وتكىزىپ، باسقالاردىڭ قازاق ءتىلىن مەڭگەرۋىنە قولايلى ورتا جاساۋدامىز. بايقاعانىمىزداي بۇل تاماشا ناتيجە بەرىپ جاتىر»، – دەيدى اكەجان باقىت ۇلى.
جاستار ورتالىعىنىڭ جەتەكشىسى بۇدان بولەك، قوعامدا تەرەڭ تەرىس اسەرگە يە ۆانداليزمگە قارسى اكسيالاردى وتكىزىپ كەلە جاتقانىن، سونداي-اق، ۇرپاقتار ساباقتاستىعىن دامىتا تۇسەتىن «ارداگەرلەرىمىزدى ايالايىق» سىندى جوبالارىن تالقى بارىسىندا تانىستىرىپ ءوتتى.
ايتا كەتەيىك، اۋقىمدى ءارى وزەكتى تاقىرىپتاردى تالقىلاعان ماعىنالى شارانى ق ر عجبم عك فيلوسوفيا، ساياساتتانۋ جانە ءدىنتانۋ ينستيتۋتىنىڭ ساياسي زەرتتەۋلەر ورتالىعى، الماتى قالالىق ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ باسشىلىعى جانە الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگى ۇيىمداستىرعان بولاتى.