ەۋروپادا گەرمانيا، يتاليا، ۇلىبريتانيا بولسا، كورشىمىز رەسەي مەن گرۋزيا دا وسى جۇيەگە كوشكەن، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz 24.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
الەمدە ماجوريتارلىق جانە پراپورسيونالدىق سايلاۋ جۇيەسىن قاتار قولداناتىن ەلدىڭ ءبىرى – گەرمانيا. بۇل مەملەكەتتە ارالاس سايلاۋ جۇيەسى 1953 جىلى ەنگىزىلگەن. ەلدە ءبىر پالاتالى پارلامەنت – فەدەرالدىق جيىنعا سايلاۋ ءار 4 جىل سايىن وتەدى. 598 ورىننان تۇراتىن بۋندەستاگ مۇشەلەرىنىڭ جارتىسى ءبىر مانداتتى وكرۋگ بويىنشا سايلانادى. قالعان بولىگى پارتيالىق تىزىممەن جاساقتالادى. وسىعان ساي ەلەكتورات تا 1 بيۋللەتەن ارقىلى 2 داۋىس بەرۋ قۇقىعىنا يە. ءبىراق پارتيالىق ءتىزىم بويىنشا ساناق ماڭىزدى. سەبەبى ول پارلامەنتتەگى ساياسي كۇشتىڭ ۇلەسىن انىقتاپ، ۇكىمەتتى قۇرىلىمداۋعا تىكەلەي اسەر ەتەدى. پارتيا پارلامەنتكە ءوتۋ ءۇشىن 5 پروسەنتتىك مەجەنى ەڭسەرۋ كەرەك.
كارى قۇرلىقتا سايلاۋدا ارالاس جۇيەگە سۇيەنەتىن تاعى ءبىر مەملەكەت – يتاليا. اپپەنين تۇبەگى وعان 1993 جىلعى رەفورمادان كەيىن كوشتى. ونىڭ پارلامەنتتىڭ قوس پالاتاسىنا دا قاتىسى بار. مىسالى، 400 ورىندىقتى تومەنگى پالاتا دەپۋتتارىنىڭ تەك ۇشتەن ءبىر بولىگى ءبىر مانداتتى وكرۋگ بويىنشا سايلانادى. پارتيالار پارلامەنتكە ءوتۋ ءۇشىن 3 پروسەنتتىك مەجەنى ەڭسەرۋى ءتيىس. ال بىرنەشە ساياسي توپتان قۇرىلعان وداق بولسا سايلاۋشىلاردىڭ 10 پروسەنت داۋىسىن جيناۋى قاجەت. قوس پالاتاعا دا سايلاۋ ءبىر ۋاقىتتا وتەدى. ونىڭ مۇشەلەرى 5 جىلعا سايلانادى.
كۇنشىعىس ەلىندە دە پارلامەنتتىك سايلاۋ وسىنداي جولمەن وتەدى. ول وتكەن عاسىردىڭ 80ء-شى جىلدارىنان باستاپ ەنگىزىلگەن. وعان ىشكى ساياسي احۋال ىقپال ەتكەن. سەبەبى ماجوريتارلىق سايلاۋ جۇيەسىنەن «ليبەرال-دەموكراتيالىق پارتيا» ۇنەمى جەڭىسكە جەتىپ، سىنعا ۇشىرايدى. ءقازىر پارلامەنتتىڭ قوس تارماعىندا دا ارالاس سايلاۋ جۇيەسى قولدانىلادى. 465 ورىندى وكىلدەر پالاتاسىنىڭ 289 دەپۋتاتى ءبىرمانداتتىق وكرۋگ، ال قالعان 176 مۇشەسى پراپورسيونالدىق پرينسيپ بويىنشا سايلانادى. ءبىر ەرەكشەلىگى پارتيا تىزىمىنە ەنگىزىلگەن كانديدات ءبىرمانداتتىق وكرۋگتە دە سايىسقا تۇسە الادى. وكىلدەر پالاتاسىنىڭ مۇشەلەرى 4 جىلعا، ال كەڭەسشىلەر پالاتاسى 6 جىلعا سايلانادى. سوڭعىسىنىڭ قۇرامى ءار 3 جىل سايىن جاڭارتىلىپ وتىرادى.
تىنىق مۇحيتىنداعى جاڭا زەلانديانىڭ دا ارالاس جۇيەگە كوشكەنىنە 30 جىلداي ۋاقىت بولدى. 1994 جىلعا دەيىن بۇل ەلدە ءبىر پالاتالى پارلامەنت ماجوريتارلىق سايلاۋ جۇيەسى بويىنشا ءوتتى. سالدارىنان 60 جىل بويى ەلدى «لەيبوريستىك» جانە «ۇلتتىق» پارتيا بيلەپ، شاعىن ساياسي توپتار پارلامەنتكە كىرە الماعان. ءقازىر 120 ورىننان تۇراتىن ءبىر پالاتالى پارلامەنتتىڭ 72ء-ى ورىنى ءبىر مانداتتى وكرۋگ بويىنشا سايلانادى. قالعانى پارتيالىق ءتىزىم بويىنشا تاڭدالادى. مۇندا دا پارتيا ءۇشىن 5 پايىزدىق مەجە بار.
ال كورشى ەلدەردىڭ ىشىندە وسى جۇيەنى قولداناتىن مەملەكەتتىڭ ءبىرى – قىرعىزستان. ايىر قالپاقتى اعايىندار بۇل جۇيەگە 2021 جىلى كوشتى. رەفورمادان كەيىن جوگوركۋ كەنەشتىڭ 54 دەپۋتاتى پارتيالىق ءتىزىم بويىنشا، قالعان 36-سى ءبىر مانداتتى وكرۋگ بويىنشا سايلاناتىن بولىپ بەكىتىلگەن. پارتيانىڭ Gارلامەنتكە كىرۋىنە قاجەتتى مەجە 3-تەن 5%-كە كوتەرىلدى. ايەلدەرگە 30 پايىزدىق كۆوتا ساقتالعان. ياعني، پارتيا 10 ورىنعا يە بولسا، ونىڭ 3 مانداتىن ايەل دەپۋتات يەلەنەۋى ءتيىس.