وسى اپتادا قالامىزدا بولعان ماڭىزدى جاڭالىقتارعا شولۋ.
الماتى – بەيجىڭ
جۇڭگو حالىق رەسپۋبليكاسىنا جۇمىس ساپارى اياسىندا الماتى اكىمى ەربولات دوسايەۆ بەيجىڭ قالالىق جوسپارلاۋ ورتالىعىنا - قازىرگى زامانعى قالا قۇرىلىسى جانە قالانى دامىتۋ قاعيداتتارىن كورسەتەتىن بىرەگەي مەكەمەگە باردى. شاھار باسشىسى ەكولوگيا، قالا قۇرىلىسى ماسەلەلەرىمەن، بەيجىڭنىڭ 2016-2035 جىلدارعا ارنالعان باس جوسپارىنىڭ قالالىق اۋماقتاردى يگەرۋگە جانە ولاردى ءبىرىڭعاي اگلومەراسياعا ينتەگراسيالاۋعا جۇيەلى كوزقاراستى كورسەتەتىن نەگىزگى اسپەكتىلەرىمەن تانىستى.
«بەيجىڭدەگى قالا قۇرىلىسى ورتالىعى جاي عانا كورمە ەمەس، بۇل جاھاندىق ۇدەرىستەرگە ساي قالانىڭ قالاي داميتىنى تۋرالى جاندى كورىنىس. ءبىز قالامىزدىڭ تۇراقتى دامۋىن قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، ۇزدىك تاجىريبەلەر مەن يدەيالاردى الماتىدا قولدانۋعا مۇددەلىمىز»، - دەپ اتاپ ءوتتى ەربولات دوسايەۆ.
اسپانى ورتاق...
الماتى مەن قىتايدىڭ ءىرى قالالارى اراسىنداعى اۋە قاتىناسىن كەڭەيتۋ، سونداي-اق تۋريستىك جانە ىسكەرلىك بايلانىستاردى نىعايتۋ ماسەلەسى الماتى اكىمى ەربولات دوسايەۆ پەن Air China Limited اۋە كومپانياسىنىڭ ءتوراعاسى، China National Aviation Holding Company پرەزيدەنتى ما چونسيان مىرزامەن كەزدەسۋ بارىسىندا تالقىلاندى.
جۇڭگو – الماتى ءتۋريزمىن دامىتۋداعى نەگىزگى ماقساتتى نارىقتىڭ ءبىرى. 2024 جىل قىتايداعى قازاقستان ءتۋريزمى جىلى بولىپ جاريالاندى، ال بيىلعى جىل – قازاقستانداعى جۇڭگو ءتۋريزمى جىلى. بىلتىر الماتىعا قىتايدان 95،3 مىڭنان استام تۋريست كەلدى، بۇل 54%-عا ءوسىم كورسەتتى. جاسالعان كەلىسىم اياسىندا تۋريستىك اعىننىڭ قارقىندى دامۋى جالعاسادى دەپ سەنەمىز»، – دەدى ەربولات دوسايەۆ.
«ساحارا ساندۋعاشى»
قازاق راديوسىنىڭ بەلگىلى ديكتورى، قازاقستان مادەنيەتىنىڭ دامۋىنا ەلەۋلى ۇلەس قوسقان كورنەكتى تۇلعا ساۋىق جاقانوۆانىڭ 80 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي «ساحارا ساندۋعاشى» كىتابىنىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى. ساۋىق جاقانوۆا ءوزىنىڭ كوپ جىلدىق ەل مادەنيەتىنە سىڭىرگەن ەڭبەگى ءۇشىن «قۇرمەت» وردەنىمەن ماراپاتتالدى.
بۇرىنعىدان دا "سەرگەك"
الماتىداعى "سەرگەك" بەينەباقىلاۋ جۇيەسى ەندى كولىكتەردىڭ تۇراققا قويۋ ەرەجەلەرىن، ونىڭ ىشىندە ەكىنشى قاتارعا كولىك قويۋ سياقتى بۇزۋشىلىقتاردى دا تىركەيتىن بولادى.
ق ر اكىمشىلىك قۇقىق بۇزۋشىلىق تۋرالى كودەكسىنىڭ (اقبك) 597-بابىنىڭ 3-بولىگىنە سايكەس، جول قوزعالىسىنا كەدەرگى كەلتىرەتىن كولىك قويۋ ەرەجەسىن بۇزعانى ءۇشىن جۇرگىزۋشىگە 10 اەك مولشەرىندە ايىپپۇل سالىنادى. بۇل شامامەن 39 320 تەڭگەنى قۇرايدى. ەگەر ايىپپۇل 7 كۇن ىشىندە تولەنسە، جەڭىلدىك قاراستىرىلىپ، 5 اەك (19 660 تەڭگە) مولشەرىندە تولەنەدى. الماتى قالالىق پوليسيا دەپارتامەنتىنىڭ باسپا ءسوز قىزمەتى جۇرگىزۋشىلەردى جول ەرەجەلەرىن قاتاڭ ساقتاۋعا جانە قالاداعى كولىك قوزعالىسىن ءقاۋىپسىز ءارى ىڭعايلى ەتۋگە شاقىرادى.
«سوتتان كەلەمىز...»
الماتى قالاسىنىڭ سوتتارىندا ءداستۇرلى وتەتىن اشىق ەسىك كۇنى باستالدى. بۇل باستاما سوتتار مەن قوعام اراسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىلدى جاقسارتۋداعى ماڭىزدى قادام بولدى. جوباعا قاتىسۋشىلار وزدەرىنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپتار مەن قاجەتتى اقپاراتتار الدى، سونداي-اق تۋىنداعان ماسەلەلەرىن جەدەل شەشە الدى.
دوداعا تۇسكەن دروندار
قالامىزدا ورتالىق ازياداعى ەڭ ءىرى حالىقارالىق روبوتوتەحنيكا جانە دروندار چەمپيوناتى ءوتىپ جاتىر. بيىلعى روبوتوتەحنيكا چەمپيوناتىنىڭ تاقىرىبى سۋ رەسۋرستارى مەن سۋاستى الەمىن زەرتتەۋدىڭ جاھاندىق ماسەلەسىنە ارنالماق. كوماندالار اقش-تىڭ تەحاس شتاتى، حيۋستون قالاسىندا وتەتىن الەمدىك كەزەڭدە ەل نامىسىن قورعاۋ ءۇشىن ب ا ق سىنايدى.
بەلبەۋ كەتسە دە، بەل كەتپەسىن
شاھارداعى ارەنا سپورت كەشەنىندە (نۇركەنت شاعىن اۋدانى، 14ب) قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ جاسوسپىرىمدەر مەن جاستار اراسىنداعى U17 جانە U20 ساناتىنداعى گرەك-ريم، ەركىن جانە ايەلدەر كۇرەسى بويىنشا چەمپيونات باستالدى.
اتالعان بىرىنشىلىككە ەلىمىزدىڭ 17 وبلىسىنان، سونداي-اق استانا، الماتى جانە شىمكەنت قالالارىنان ەڭ ۇزدىك جاس بالۋاندار قاتىسادى. ولار قازاقستان چەمپيونى اتاعى ءۇشىن جانە بيىلعى كۇنتىزبەلىك جىلعا جوسپارلانعان حالىقارالىق جارىستاردا – ازيا جانە الەم چەمپيوناتتارىندا ۇلتتىق قۇراما ساپىندا ەل نامىسىن قورعاۋ مۇمكىندىگى ءۇشىن كۇرەسەدى.
موپەدىڭ تىركەلگەن بە؟
الماتىنىڭ اكىمشىلىك پوليسياسى موپەدتى تىركەۋ ناۋقانى باستالعالى بەرى مىڭنان استام موپەد قولدانۋشىسىنىڭ بۇل پروسەدۋرانى ورىنداعانىن حابارلادى.
موپەد جۇرگىزۋشىلەرىنىڭ ا1 جۇرگىزۋشى ساناتى بولۋى كەرەك. 5 ساۋىردەن باستاپ موپەدتەردى مەحانيكالىق كولىكتەرگە تەڭەستىرەتىن زاڭنامالىق تۇزەتۋلەر كۇشىنە ەنەدى. وسى كۇننەن باستاپ موپەدتەردى پوليسيادا تىركەلگەننەن كەيىن جانە ءتيىستى جۇرگىزۋشى كۋالىگى بولعاننان كەيىن عانا پايدالانۋعا رۇقسات ەتىلەدى.
«اڭساعان ءسابي»
سوڭعى ءتورت جىلدا «اڭساعان ءسابي» باعدارلاماسى اياسىندا 28 مىڭ ەكو شاراسى جاسالىپ، سونىڭ ارقاسىندا 10 مىڭنان استام بالا دۇنيەگە كەلدى. الماتىدا بۇل باعدارلاما 562 ايەلدى قامتىسا، ونىڭ 246-سى انا اتاندى. الماتىدا جانە قازاقستاندا ەكو باعدارلامالارىنىڭ سانى تۇراقتى تۇردە ءوسىپ كەلەدى، بۇعان مەملەكەتتىك قولداۋ جانە حالىقتى اقپاراتتاندىرۋدىڭ جوعارىلاۋى ىقپال ەتۋدە.
الماتىنىڭ اۋاسى
قالانىڭ ەكولوگيالىق جاعدايىن جاقسارتۋ – جىلدار بويى كوتەرىلىپ كەلە جاتقان وزەكتى ماسەلە. الماتى ءماسليحاتىنىڭ دەپۋتاتى بەيبىت السەنبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، الماتىنىڭ ەكولوگيالىق احۋالىن جاقسارتۋ ءۇشىن جاڭا، تۇراقتى مەحانيزمدەر قاجەت. ول ءۇشىن كەلەسى قادامدار ۇسىنىلادى:
جەكە سەكتوردى تارتۋ. مەملەكەتتىك جانە كۆازيمەملەكەتتىك قۇرىلىمدار قۇرۋدىڭ ورنىنا مەملەكەتتىك-جەكەمەنشىك ارىپتەستىك (گچپ) تەتىكتەرىن پايدالانۋ كەرەك.
قوعامنىڭ بەلسەندى قاتىسۋى. ساراپشىلار، بيزنەس وكىلدەرى جانە قالا تۇرعىندارى ستەيكحولدەرلەر رەتىندە ەكولوگيالىق باستامالارعا ارالاسۋى قاجەت.
تۇراقتى باقىلاۋ جۇيەسىن قۇرۋ. ءبىر رەتتىك باعدارلامالار ەمەس، ۇزدىكسىز جۇمىس ىستەيتىن مونيتورينگ جۇيەسىن ەنگىزۋ كەرەك.
ايىپپۇلدان رەكورد
بىلتىر الماتى قالاسىندا سالىنعان اكىمشىلىك ايىپپۇلداردىڭ جالپى سوماسى 60،1 ميلليارد تەڭگەگە جەتىپ، قازاقستان بويىنشا ەڭ جوعارى كورسەتكىش تىركەلدى. ساراپشىلاردىڭ ايتۋىنشا، جول قوزعالىسى ەرەجەلەرىن بۇزۋ ايىپپۇلداردىڭ نەگىزگى بولىگىن قۇرايدى.
سوڭعى جىلدارى ايىپپۇل كولەمىنىڭ وسۋىنە بىرنەشە فاكتور اسەر ەتتى:
جول قوزعالىسى ەرەجەلەرىنىڭ ءجيى بۇزىلۋى – الماتىدا كولىك سانى وتە كوپ، بۇل جول ەرەجەلەرىن بۇزاتىن جۇرگىزۋشىلەردىڭ دە ارتۋىنا سەبەپ بولىپ وتىر.
قۇقىقبۇزۋشىلىقتاردىڭ اۆتوماتتى تۇردە تىركەلۋى – جولداعى بەينەباقىلاۋ كامەرالارى مەن اۆتوماتتاندىرىلعان جۇيەلەر ارقىلى ايىپپۇلدار كوپتەپ جازىلادى.
ەكولوگيالىق تالاپتاردىڭ كۇشەيۋى – الماتىدا اۋانىڭ لاستانۋىنا قاتىستى ەكولوگيالىق ايىپپۇلدار دا وسۋدە.