الماتى قالاسىنىڭ جەكە سوت ورىنداۋشىلارى كامەلەتكە تولماعانداردىڭ پايداسىنا اليمەنت ءوندىرىپ الۋمەن بەلسەندى اينالىسادى.
بۇل تۋرالى وكق بريفينگىندە الماتى قالاسى جەكە سوت ورىنداۋشىلارى وڭىرلىك پالاتاسىنىڭ باسشىسى ايدىن قايداروۆ مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا الماتى قالاسى بويىنشا اليمەنت ءوندىرىپ الۋ بويىنشا 18 مىڭنان استام ءىس ورىندالۋدا. نەعۇرلىم ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋ ءۇشىن كەيبىر تاجىريبەلى اليمەنت مىندەتتەمەلەرىن ورىنداۋدى عانا پىسىقتايتىن 10 مامانداندىرىلعان كەڭسە قۇرىلعان. الماتىداعى ەڭ ۇلكەن اليمەنت بويىنشا بەرەشەك بۇگىندە 63 ميلليون تەڭگەنى قۇرايدى.
«وكىنىشكە قاراي، ستاتيستيكا اليمەنت تولەمەۋدىڭ كوپتەگەن جاعدايلارىن كورسەتەدى. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز - ماسەلەنىڭ زاڭدى جاعىن قامتاماسىز ەتۋ عانا ەمەس، سونىمەن قاتار قوعامنىڭ نازارىن وسى وزەكتى ماسەلەگە اۋدارۋ»، - دەيدى ا. قايداروۆ.
جاعدايدى جاقسارتۋ ءۇشىن ءبىز كەلەسى شارالاردى قولدانىلادى:
- سيفرلىق باقىلاۋ جۇيەسى؛
- قوعامدىق ۇيىمدارمەن ىنتىماقتاستىق؛
- كومەككە جۇگىنۋدى جەڭىلدەتۋ؛
- مەملەكەتتىك ورگاندارمەن ىنتىماقتاستىق؛
- الەۋمەتتىك جارناما.
«بەرەشەگى ءۇش ايدان اساتىن 1000 پروبلەمالىق ءىستىڭ ىشىندە ءبىز بەلسەندى جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىرمىز. اليمەنت تولەمەيتىندەر، كوبىنەسە ءوز ارەكەتتەرىن تۇراقتى جۇمىستىڭ جوقتىعىمەن دالەلدەيدى، وسىعان بايلانىستى تجك تاراپىنان قاماۋعا الۋ جانە شەكتەۋلەر تۇرىندە ماجبۇرلەپ ورىنداۋ شارالارىنا ۇشىرايدى»، - دەيدى سپيكەر.
برييفنگكە قاتىسقان الماتى قالاسى ادىلەت دەپارتامەنتىنىڭ سوت ورىنداۋشىلارىنىڭ قىزمەتىن رەتتەۋ جانە باقىلاۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى ءانۋار جەكسەكوۆ بورىشكەرلەردەن اليمەنت ءوندىرىپ الۋ قيىن بولاتىن سەبەپتەر بار ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«ءبىزدىڭ كۇش-جىگەرىمىزگە قاراماستان، اليمەنت ماسەلەسىن شەشۋ مەملەكەتتىك جانە جەكە ينستيتۋتتاردىڭ، سونداي-اق بۇكىل قوعامنىڭ بىرلەسكەن كۇش-جىگەرىن تالاپ ەتەدى. بۇل وتباسىلىق قۇندىلىقتار مەن بالالاردىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ نەگىزدەرىنە قاتىستى ماسەلە جانە ونى قوعامىمىزدىڭ بولاشاعى ءۇشىن شەشۋ»، - دەپ ناقتىلادى ول.
ق ر «نەكە (ەرلى-زايىپتىلىق) جانە وتباسى تۋرالى» كودەكسىنىڭ 138-بابىنا سايكەس اتا-انالار كامەلەتكە تولماعان بالالارىن اسىراۋعا مىندەتتى. مازمۇن بەرۋ ءتارتىبىن اتا-انالار دەربەس ايقىندايدى. پالاتا بورىشكەرلەر اراسىندا بالالاردى اسىراۋ جانە اليمەنت تولەۋدىڭ ءتۇرلى تاسىلدەرى تۋرالى كەلىسىم جاساسۋ مۇمكىندىگى تۋرالى ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزەدى.
اتا انالار كامەلەتكە تولماعان بالالارىن اسىراۋ تۋرالى كەلىسىم جاساسۋعا قۇقىلى، اليمەنت كەلەسى جولمەن تولەنۋى مۇمكىن:
- اليمەنت تولەۋگە مىندەتتى ادامنىڭ تابىسىنا جانە (نەمەسە) وزگە دە تابىسىنا ۇلەستەردە؛
- مەرزىمدى تۇردە تولەنەتىن ناقتى اقشالاي سومادا؛
- ءبىرجولعى تولەنەتىن ناقتى اقشالاي سومادا؛
- مۇلىكتى بەرۋ ارقىلى.
ايدىن قايداروۆ الماتىدا بورىشكەر جاساعان مەدياتيۆتىك كەلىسىم شەڭبەرىندە 3 بولمەلى پاتەردى اليمەنت بويىنشا ءىرى بەرەشەكتى وتەۋ ەسەبىنە بەرۋ بويىنشا بۇرىن-سوڭدى بولماعان جاعداي ورىن العانىن اتاپ ءوتتى. سونداي-اق، ەكىنشى جاعداي ورىن الادى، وندا دا بورىشكەر پاتەردەگى ۇلەسىنىڭ جارتىسىن اليمەنت ەسەبىنەن بەرەدى. بورىشكەردەن مۇلىكتى ماجبۇرلەپ الىپ قويۋ مىسالدارى بار. جاقىندا بورىشكەردەن 570 لەكسۋس ودان ءارى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن تاركىلەندى، بمۆ، جىل باسىنان بەرى بارلىعى 10-نان استام بورىشكەر اۆتوكولىگى تاركىلەندى.
سونىمەن بىرگە، ول جۇرگىزۋشى كۋالىگىن توقتاتا تۇرۋ ناتيجەگە ءتيىمدى اسەر ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى. بۇگىنگى تاڭدا تج مەن الماتى ياندەكستە جۇمىس ىستەيتىن بورىشكەرلەردىڭ قوسىمشا جالاقىسىن انىقتاۋدا.
الماتى قالاسىنىڭ جەكە سوت ورىنداۋشىلار پالاتاسى اليمەنتتەردى ءوندىرىپ الۋ بويىنشا اكسيالار وتكىزەدى، سونىڭ ىشىندە بريفينگتەر مەن زاڭناماداعى وزگەرىستەردى ءتۇسىندىرۋ، جۇمىسسىز بورىشكەرلەردىڭ ءتىزىمىن جاساۋ جانە ەڭبەك بيرجالارى، بوس ورىندار جارمەڭكەسى ارقىلى ولاردىڭ جۇمىسقا ورنالاسۋىنا جاردەمدەسۋگە تىزىمدەر جىبەرۋ.
«ءبىزدىڭ الدىمىزدا ءالى دە كوپتەگەن مىندەتتەر بار، ءبىراق ءبىز تەك بىرلەسكەن كۇش-جىگەرمەن اليمەنت ماسەلەسىن شەشىپ، بالالارىمىزدىڭ ءال-اۋقاتىن قامتاماسىز ەتە الاتىنىمىزعا سەنىمدىمىز»، - دەپ تولىقتىردى ءا. قايداروۆ.