قالادا جىل باسىنان بەرى بارلىعى 1727 ءوتىنىش بەرىلگەن.
بۇل تۋرالى وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ بريفينگىندە الماتى قالاسى بويىنشا مەملەكەتتىك كىرىستەر دەپارتامەنتىنىڭ قارىزىن وتەي المايتىن بورىشكەرلەرمەن جۇمىس باسقارماسىنىڭ باسشىسى ايدوس بۋدۋگۋلوۆ مالىمدەدى، دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz.
زاڭ 2023 جىلدىڭ ناۋرىزىنان باستاپ كۇشىنە ەندى. زاڭدى ىسكە اسىرۋدىڭ ماقساتى – ازاماتتاردىڭ بورىشتىق جۇكتەمەسىن ازايتۋ، الەۋمەتتىك شيەلەنىستى جەڭىلدەتۋ، قارىزداردى تولەۋدى ىنتالاندىرۋ.
«بۇگىن ءبىز بانكتەردىڭ، ميكروقارجى ۇيىمدارىنىڭ، كوللەكتورلىق اگەنتتىكتەردىڭ الدىندا جانە قارىزدىڭ باسقا تۇرلەرى بويىنشا مەرزىمى وتكەن بەرەشەگى بار جانە جك رەتىندە تىركەلمەگەن ق ر ازاماتتارىنىڭ تولەم قابىلەتسىزدىگىنە بايلانىستى تۋىنداعان قاتىناستاردى رەتتەۋدى كوزدەيتىن «قازاقستان رەسپۋبليكاسى ازاماتتارىنىڭ تولەم قابىلەتتىلىگىن جانە بانكروتتىقتى قالپىنا كەلتىرۋ تۋرالى» قولدانىستاعى زاڭدى تالقىلاپ جاتىرمىز»، - دەدى ا.بۋدۋگۋلوۆ.
وكق سپيكەرى سوتتان تىس بانكروتتىق ءراسىمىن قولدانۋ ءتارتىبى تۋرالى ايتتى.
«سوتتان تىس بانكروتتىقتى مەملەكەتتىك كىرىستەر ورگاندارى قارايدى. كرەديتورلار تىزبەسىن، بەرەشەك سوماسىن، سونداي-اق بانكپەن نەمەسە ميكروقارجى ۇيىمدارىمەن بورىشتى رەتتەۋ تۋرالى قۇجاتتاردى قوسا بەرە وتىرىپ، «ەلەكتروندىق ۇكىمەت» پورتالى، «e-Salyq Azamat» ءموبيلدى قوسىمشاسى ارقىلى ءوتىنىش بەرۋ ارقىلى ىسكە اسىرىلادى»، - دەپ ناقتىلادى ول.
«Qoldau» جەكە تۇلعالاردىڭ بانكروتتىعى اقپاراتتىق جۇيەسى ارقىلى تىركەۋشى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ، بانكتەردىڭ جانە كرەديتتىك بيۋرولاردىڭ ەلەكتروندىق دەرەكقورلارىمەن سالىستىرۋ ارقىلى بورىشكەردىڭ كىرىس ولشەمدەرىنە سايكەستىگى تۇرعىسىنان اۆتوماتتى تۇردە سالىستىرۋ جۇرگىزىلەتىن بولادى.
زاڭ كۇشىنە ەنگەن كۇننەن باستاپ بۇگىنگى كۇنى الماتى قالاسى بويىنشا كەلىپ تۇسكەن وتىنىشتەردىڭ سانى - 8100، ونىڭ ىشىندە،اعىمداعى جىلدىڭ باسىنان بەرى – 1727.
- بانكروت دەپ تانىلىپ، 6 664 005 898 (6،6 ملرد) تەڭگە سوماسىندا 1 134 ازاماتقا قاتىستى راسىمدەر اياقتالدى؛ (وسى جىلدىڭ باسىنان بەرى 370 بانكروت 3 016 427 806 (3 ملرد.) تەڭگە سوماسىندا؛
- 5 980 (وسى جىلدىڭ باسىنان بەرى 1 046) ءوتىنىش بويىنشا ازاماتتار ءراسىمدى قولدانۋدان باس تارتۋ تۋرالى حابارلاما الدى؛
- 676 ءوتىنىش قابىلدانىپ قارجىلىق مونيتورينگ جۇرگىزىلۋ باستالدى.
زاڭدى ىسكە اسىرۋ بارىسىندا تۋىندايتىن نەگىزگى قۇقىق قولدانۋ پروبلەمالارى:
- ءوتىنىم بەرگەندە بورىشكەردىڭ قولىندا كرەديتورمەن قارىزدى رەتكە كەلتىرۋ تۋرالى قۇجاتتىڭ بولماۋى؛
- بورىشكەرلەر ءوتىنىم بەرگەن كەزدە نەسيە بەرۋشىلەر الدىنداعى قارىزىنىڭ ناقتى سوماسىن، سونداي-اق نەسيە بەرۋشىنىڭ اتاۋىن بىلمەۋى؛
- سوتتان تىس بانكروتتىق ءراسىمىن قولدانۋعا بولاتىن قارجى ۇيىمدارىنىڭ تىزىمىندە كرەديتوردىڭ بولماۋى؛
- نەسيەنى 12 اي قاتارىنان وتەمەۋ شارتىنىڭ، كرەديتورلاردىڭ ءبىرجاقتى قارىزدى قايتا قۇرىلىمداۋ بارىسىندا تۇسكەن ماردىمسىز سوممالارعا ساي ورىندالماۋى.
- ەكى نەسيەلىك بيۋرونىڭ دەرەكتەر بازاسىندا بىردەي اقپاراتتىڭ بولماۋى.
سپيكەر اتاپ وتكەندەي، وسى ماسەلەلەردىڭ بارلىعى تۋرالى بەلگىلى، زاڭناماعا ءتيىستى تۇزەتۋلەر ماجىلىستە قارالۋدا.
ونىڭ سوزىنشە، سوت بانكروتتىعى – بانكروتتىقتىڭ ەكىنشى پروسەدۋراسى.
سوت بانكروتتىعىنىڭ ماقساتى - بانكروتتىڭ مۇلىكتىك ماسساسى ەسەبىنەن كرەديتورلاردىڭ تالاپتارىن بارىنشا قاناعاتتاندىرۋ.
ەگەر جالعىز تۇرعىن ءۇي كەپىل زاتى بولىپ تابىلسا، وندا كرەديتور ونى قايتارىپ الۋعا قۇقىلى.
سوت بانكروتتىعى ءراسىمىن قولدانۋ كەزىندە بورىشكەرگە كەلەسى شەكتەۋلەر بار:
- مۇلىكتى يەلىكتەن شىعارۋ نەمەسە وزىنە جاڭا مىندەتتەمەلەر الۋ (نەسيە الۋ، كەپىلدىكتەر مەن كەپىلدىكتەر بەرۋ) بويىنشا مامىلەلەر جاساسۋ؛
- شەتەلگە شىعۋ.
سوتتىق بانكروتتىق ءراسىمىن قارجىلىق باسقارۋشىلار (زاڭدى تۇلعالار مەن جەكە كاسىپكەرلەردىڭ بانكروتتىق ءراسىمىن جۇزەگە اسىراتىن اكىمشىلەر؛ كاسىبي بۋحگالتەرلەر؛ زاڭ كونسۋلتانتتارى؛ اۋديتورلار) جۇزەگە اسىرادى. قارجى باسقارۋشىلارىنىڭ قىزمەتتەرى اقىلى جانە قىزمەتتەرگە اقى تولەۋ بورىشكەردىڭ مۇلكى ەسەبىنەن جۇرگىزىلەدى (ايىنا 1 ەتج، 2024 جىلى - 85 مىڭ تەڭگە).
بۇگىنگى كۇنى 27 ازاماتقا سوت بانكروتتىق ءراسىمى قولدانىلدى (اعىمداعى جىلدىڭ باسىنان بەرى 15 ازاماتقا)؛ 7 ازاماتقا قاتىستى سوت بانكروتتىق ءراسىمى اياقتالدى (جىلدىڭ باسىنان بەرى 2 ازاماتقا).
سونداي-اق، سپيكەر تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ ءتارتىبىن ءتۇسىندىردى. تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ، تۇراقتى تابىس كوزى بولعان جاعدايدا، قارىزدى 5 جىلعا دەيىن ءبولىپ تولەۋ مۇمكىندى قاراستىرىلادى.
بورىشكەرگە قويىلاتىن جالعىز شارت – قارىز سوماسى قارىز الۋشىنىڭ مەنشىگىندەگى مۇلىكتىڭ قۇنىنان اسپاۋى كەرەك.
«بۇل پروسەدۋرانىڭ ارتىقشىلىعى: جەكە تۇلعا «بانكروت» مارتەبەسىن المايدى، سوندىقتان ول بانكروت ءۇشىن قاراستىرىلعان سالدارعا ۇشىرامايدى، سونىمەن قاتار شەتەلگە شىعۋعا تىيىم سالۋ تۇرىندەگى شەكتەۋلەر قاراستىرىلماعان»، - دەپ ءتۇسىندىردى ول.
سوتتىق بانكروتتىعى جانە تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ ءتارتىبىن قارجى باسقارۋشىلارى جۇزەگە اسىرادى جانە سوت ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى.
تولەم قابىلەتتىلىگىن نەمەسە سوت بانكروتتىعىن قالپىنا كەلتىرۋ ءتارتىبىن قولدانۋ تۋرالى ارىزدى بورىشكەر تۇرعىلىقتى جەرى بويىنشا سوتقا جازباشا نىساندا نەمەسە ەلەكتروندىق قۇجات نىسانىندا بەرەدى.
بۇگىنگى كۇنى تولەم قابىلەتتىلىگىن قالپىنا كەلتىرۋ پروسەدۋراسىن قولدانۋ تۋرالى ءوتىنىش 2023 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە بەرىلدى، ءبىراق قولدانىلمادى.
سونىمەن بىرگە، ءوزىن بانكروت دەپ جاريالاۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعان ازاماتتاردىڭ، ءبىرقاتار سالدارى بارىن اتاپ وتكەن ءجون، مىسالى:
- لومباردتاردا شاعىن نەسيە الۋدى قوسپاعاندا، 5 جىلعا نەسيە الۋعا شەكتەۋ؛
- قايتا بانكروتتىق دەپ تانۋ 7 جىلدان كەيىن عانا مۇمكىن بولادى؛
- بانكروتتىقتان كەيىنگى 3 جىل ىشىندە قارجىلىق مونيتورينگ جۇرگىزۋ.
«سوتتان تىس نەمەسە سوت تارتىبىمەن بانكروتتىق راسىمدەرى قولدانىلعانعا دەيىن ءۇش جىل ىشىندە مۇلىك جاسىرىلعان نەمەسە جويىلعان جانە قاساقانا بانكروتتىق فاكتىلەرى بولعان جاعدايدا بانكروتتىق ءراسىمى اياقتالادى. الايدا، ءراسىمنىڭ توقتاتىلۋى بورىشكەردىڭ كرەديتورلار الدىنداعى مىندەتتەمەلەرىنىڭ اياقتالۋىنا اكەپ سوقپايدى»، - دەپ قورىتتى ايدوس بۋدۋگۋلوۆ.