الماتىلىق وقۋشىلار ءوز ەڭبەكتەرىنىڭ جەمىسىن كورىپ ءجۇر

مەملەكەتتىك مەكتەپتەردىڭ جانىنان اشىلعان جىلىجايدا وقۋشىلار تەوريالىق ءبىلىمىن تاجىريبەمەن بايىتۋدا.

شاعىن جىلىجايدا قيار، بۇرىش، قىزىلشا، اسكوك سىندى كوكونىستەردى وقۋشىلاردىڭ وزدەرى باپتايدى. جەمىسىن جيناپ، جارمەڭكە جاساپ تۇرادى ەكەن. جىلىجايدان تۇسكەن قاراجات قايىرىمدىلىققا اۋدارىلادى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz 24.kz-كە سىلتەمە جاساپ. 

وسى باستاماعا نەگىز بولعان «جاسىل مەكتەپ» جوباسى وسىدان ءۇش جىل بۇرىن قولعا الىنعان.

الماتى قالاسىنىڭ 16 مەكتەبىندە ءدال وسىنداي جىلىجاي جۇمىس ىستەيدى. 2021 جىلى قولدانىسقا بەرىلگەن جىلىجايلاردىڭ ءىشى تولىقتاي اۆتوماتتاندىرىلعان. ياعني، جىلۋ، تامشىلاتىپ سۋارۋ، ۋلترا كۇلگىن ساۋلە بارلىعى اۆتوماتتى تۇردە جۇمىس ىستەيدى. مۇنداعى وقۋشىلار تەك قانا كوكونىستەردى باپتاپ، باقىلاۋمەن عانا اينالىسادى. 

مۇندا وقۋشىلار تاجىريبەلىك ساباق وتكىزىپ، ەكولوگيا، بيولوگيا پاندەرىندە العان تەوريالىق ءبىلىمىن جەتىلدىرەدى. ۇستازداردىڭ ايتۋىنشا، باقشانى باپتاپ، كوكونىستى ءوسىرۋدىڭ قىر-سىرىن مەڭگەرگەن وقۋشىلار ەرتەڭ ەكولوگيا جاناشىرى بولىپ وسەدى. 

«ءاربىر ساباقتا ءبىز جىلىجايعا كەلىپ، بۇل جاقتا وسىمدىكتەردىڭ قالاي وسەتىنىن، ولاردى قالاي ءوسىرۋ كەرەك، قانشا مم سۋ قۇيۋ كەرەك ەكەنىن ءبىلدىم. ولاردىڭ ارام شوپتەرىن قالاي جۇلۋ كەرەك ەكەنىن، قالاي ءوسىرۋ كەرەك ەكەنىن، ولارعا قانداي قاۋىپسىزدىكتەر كەرەك ەكەنىن، تەمپەراتۋراسى قانشا بولۋ كەرەك ەكەنىن ءبىلدىم»، - دەيدى 6-سىنىپ وقۋشىسى شاپاعات تەمىربەك. 

 وقۋشىلار وسىرگەن كوكونىستەر مەكتەپ اسحاناسىندا دا پايدالانىلادى. مۇندا وسكەن قيار، قىزىلشانىڭ، بۇرىش پەن قىزاناقتىڭ ساپاسى وتە جوعارى. وقۋشىلار كولەمى 60 شارشى مەتر جەردەن توننالاپ ءونىم الماسا دا، جىلىجاي ءوندىرىسىنىڭ الىپپەسىن ۇيرەنىپ شىعادى. بولاشاقتا اگروبيزنەسپەن اينالىسىپ جاتسا، مۇندا العان بىلىمدەرىنىڭ كادەگە جارايتىنى ءسوزسىز. سونىمەن قاتار، جوعارى سىنىپ وقۋشىلارى ءداستۇرلى كوكونىستەردەن باسقا وسىمدىكتەردى جەرسىندىرۋ، بۋدانداستىرۋ ادىستەرىن دە ىسكە اسىرادى ەكەن.  

«ءبىز ەسپەريمەنت رەتىندە ءار جىلى ءوزىمىزدىڭ مەكتەبىمىزدىڭ اينالاسىن كوگالداندىرۋ اياسىندا ... اقپان ايلارىندا ءارتۇرلى گۇلدەردىڭ تۇرلەرىن وتىرعىزامىز جانە سول ارقىلى كوگالداندىرامىز. بيىلعى ءبىر قىزىق جاعداي، ءبىز ءبىرىنشى رەت جۇڭگو قىزىل راۋشانىن وتىرعىزىپ كورمەكشىمىز»، - دەيدى №201 مەكتەپ-گيمنازياسىنىڭ بيولوگيا ءپانى ءمۇعالىمى ولجاس سەرىكبايەۆ.

ودان بولەك جىلىجاي جۇمىسىن باستاعان ەكى جىلدا وقۋشىلار ءۇش رەت مول ءونىم العان. سونىڭ ارقاسىندا كوكونىستەر جارمەڭكەسى ۇيىمداستىرىلىپتى. ساتىلىمنان تۇسكەن قاراجات الەۋمەتتىك از قامتىلعان وتباسىلارعا كومەك رەتىندە ۇلەستىرىلگەن.