سوقتىعىستىڭ ءوزى جەردەن 7 ميلليون شاقىرىم قاشىقتىقتا بولعان
الماتىداعى استروفيزيكا ينستيتۋتىنىڭ ماماندارى ديمورف استەرويدى بويىنشا الىنعان عىلىمي اقپاراتتى وڭدەۋدى اياقتادى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz «حابار 24» تەلەارناسىنا سىلتەمە جاساپ.
ەسكە سالايىق، وسىدان تۋرا ءبىر اي بۇرىن امەريكالىق DART عارىش زوندى وسى اسپان دەنەسىمەن ادەيى سوقتىعىسقان بولاتىن. ونىڭ جىلدامدىعى ساعاتىنا 20 مىڭ شاقىرىمعا جۋىقتاعان. عالىمداردىڭ ايتۋىنشا، بۇعان دەيىن عارىش نىسانىنىڭ وربيتاسىن وسىلايشا وزگەرتۋگە بولاتىنىن انىقتايتىن تاجىريبە جاسالماعان. ەندى ولاردىڭ ءوز دەرەكتەرى بار.
27 قىركۇيەكتە قازاقستاندىق استروفيزيكتەر الەمنىڭ ءار تۇكپىرىندەگى ارىپتەستەرى سياقتى جاقىن عارىشتاعى بىرەگەي وقيعانى بايقادى. سالماعى جارتى تونناعا جۋىق جاساندى قۇرىلعى العاش رەت ديمورف دەپ اتالاتىن كىشىگىرىم استەرويدقا جىبەرىلدى. امەريكالىق NASA عارىش اگەنتتىگىگى ميسسياسىنىڭ ماقساتى جەرمەن سوقتىعىسۋى مۇمكىن ءقاۋىپتى استەرويد وربيتاسىنا تاجىريبە جۇرگىزۋ بولدى.
«ءبىزدىڭ مىندەتىمىز سپەكتروگرافتىڭ كومەگىمەن سپەكترلىك باقىلاۋلاردى جۇزەگە اسىرۋ بولدى. بۇل شامامەن 22 مينۋت بويى جۇرگىزىلدى. ول سوققىعا دەيىنگى جانە سوعۋ ءساتىن عانا قامتيدى. ءبىر سپەكتر سوققىدان كەيىن شامامەن 40 سەكۋند جانە سوققىدان شامامەن 20 سەكۋند بۇرىن بولاتىنداي ەتىپ ءتۇسىرىلدى. ەكسپوزيسيا ءبىر مينۋتقا سوزىلدى. ال سوققىدان كەيىن شامامەن 15 كادر الىندى. بۇل بۇكىل پروسەستىڭ ديناميكاسىن باعالاۋعا مۇمكىندىك بەردى»، - دەيدى استروفيزيكانى باقىلاۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى الەكساندر سەرەبريانسكيي.
DART اپپاراتىنىڭ استەرويدپەن سوقتىعىسقان ءساتىن بىرنەشە عىلىمي توپ باقىلاعان. قازاقستاندىق ماماندار الماتى وبلىسىنداعى اسى-تۇرگەن وبسەرۆاتورياسىندا ورنالاسقان ورتالىق ازياداعى ەڭ ءىرى تەلەسكوپ – AZT-20 تەلەسكوپىندا باقىلاۋ جۇرگىزدى. سوقتىعىستىڭ ءوزى جەردەن 7 ميلليون شاقىرىم قاشىقتىقتا بولعان. دەسە دە ونىڭ ءبارى ەگجەي-تەگجەيلى جازىلعان. بۇل كادرلار ءسىلتىلى مەتالداردىڭ سپەكترلىك سىزىقتارىنداعى وتكىر جارىلىستاردى كورسەتەدى. سوقتىعىسقان كەزدە استەرويدتان عارىشقا گاز كۇيىندە لاقتىرىلعان ءدال وسى زاتتار.
«اقپاراتتىڭ ءبىر بولىگى ءارقاشان كىشى پلانەتالاردىڭ حالىقارالىق ورتالىعىنا جىبەرىلەدى. اقپاراتتىڭ ءبىر بولىگى DART ميسسياسىنىڭ اسەرىن كورۋ ءۇشىن وسى جۇمىستى ۇيىمداستىرعان توپقا بەرىلەدى. بۇل مالىمەتتەر بىرگە تالدانادى. ونىڭ بىرنەشە ءادىسى بار. سودان كەيىن ناقتى رەيتينگىسىنە قاراي نەنى جاريالاۋ كەرەكتىگى تۋرالى شەشىم قابىلدانادى»، -دەدى استروفيزيكانى باقىلاۋ ءبولىمىنىڭ باسشىسى الەكساندر سەرەبريانسكيي.
الەكساندر سەرەبريانسكييدىڭ ايتۋىنشا، جينالعان جانە وڭدەلگەن اقپارات DART ميسسياسىمەن بايلانىستى ورتاق دەرەكقورعا تۇسەدى. عالىمدار ءقازىر شاعىن اسپان دەنەلەرىنىڭ قۇرىلىمى مەن حيميالىق قۇرامى تۋرالى ءبىرشاما كوبىرەك بىلەدى. ال ەگەر بولاشاقتا پلانەتامىزعا ءقاۋىپ توندىرەتىن استەرويدتاردىڭ وربيتالارىن وزگەرتۋ بويىنشا وپەراسيا جوسپارلاي قالساق، بۇل الىنعان اقپاراتتىڭ پايدالى بولاتىنى ءسوزسىز. ال قازاقستاندىق ماماندار الداعى ۋاقىتتا جاقىن عارىشتاعى جانە جەرگە جاقىن وربيتادا ورنالاسقان اسپان نىساندارىن مۇقيات زەرتتەۋدى جوسپارلاپ وتىر.