عالىمدار قازاق ءتىلىنىڭ ەتيمولوگيالىق سوزدىگىن جاساۋدى ءسوز ەتتى
الماتىدا «تاريحي لەكسيكولوگيا جانە سالىستىرمالى-تاريحي زەرتتەۋلەر» اتتى حالىقارالىق عىلىمي جيىن ءوتتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz Baq.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
ءىس-شاراعا لەكسيكولوگ عالىمدارى قاتىستى.
تۇركيا مەن قازاقستاننىڭ بەلگىلى ءتىل ماماندارى، اتاپ ايتقاندا بەرىكباي ساعىندىق ۇلى، زەكي كايماز، جامال مانكەيەۆا، حۋليا كاساپوعلۋ چەنگەل، گۇلبانۋ قوسىموۆا، ماعريپا ەسكەيەۆا، ايابەك باينيازوۆ، ەرجان پەتەك سەكىلدى زەرتتەۋشىلەر تۇركى تىلدەرى مەن كونە ەسكەركىشتەرىنىڭ تىلدىك ماتەريالدارىن سالىستىرىپ، زەرتتەۋ جاساۋدىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى.
عالىمدار قازاق ءتىلىنىڭ ۇلكەن ەتيمولوگيالىق سوزدىگىن جاساۋدىڭ العىشارتتارى مەن پرينسيپتەرىن اتاپ، سوزدەردىڭ توركىنى جونىندە تۇجىرىمدارىن ورتاعا قويدى. عىلىمي كونفەرەنسيانى بەلگىلى لينگۆيست، لەكسيكولوگ عالىم شەرۋباي قۇرمانباي ۇلى جۇرگىزدى.
«تاريحي لەكسيكولوگيا جانە سالىستىرمالى-تاريحي زەرتتەۋلەر» اتتى حالىقارالىق عىلىمي جيىندى ۇيىمداستىرۋشى ۇيىمداردىڭ باسشىلارى اشتى. تۇرىك عالىمدار قازاق زەرتتەۋشىلەرمەن ورتاق عىلىمي جوبالار جاساپ، ەكى ەلدىڭ اراسىندا تەك ستۋدەنت الماسۋ عانا ەمەس، ەكى جاقتى وقىتۋشى الماسۋ پروسەسى ءجۇرىپ جاتىر.
توكات مەملەكەتتىك گازيوسمانپاشا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پرورەكتورى كۋبۋلاي وزيەر دە تۇركى الەمىنە ىستىق قارايتىنىن، ورتا ازيا ەلدەرىمەن تىعىز بايلانىس ورناتىپ، وقىتۋشىلاردى تاجىريبە الماسۋعا شاقىرىپ، ستۋدەنتتەردىڭ وقۋعا كەلىپ جاتقانىن زور قۋانىشپەن حابارلادى. كەلەسى جىلعى بۇل كونفەرەنسيانى توكات قالاسىندا وتكىزەتىنىن دە جەتكىزدى.
تۇركيا مەملەكەتتىك Tۇرىك ءتىلى ينستيتۋتىنىڭ باسشىسى گۇرەر گۇلسيەۆين تاريحي-سالىستىرمالى جۇمىستار سوناۋ ون ءبىرىنشى عاسىردا ماحمۇد قاشقاريدان باستالعانىن ناقتى مىسالدارمەن دالەلدەپ، بۇل جۇمىستاردىڭ وسى كۇندەرگە دەيىن ۇزىلمەي كەلە جاتقانىن باياندادى.
حالىقارالىق كونفەرەنسيا اياسىندا جاس زەرتتەۋشى، تۇركولوگ مارلەن ءادىلوۆتىڭ اتاتۇرك قۇرعان «تۇرىك ءتىلى» قوعامىندا شىققان «قازاق ماقال-ماتەلدەرى مەن تۇراقتى تىركەستەرىندەگى ەسكىلىكتەر (پاسسيۆ ەلەمەنتتەر)» اتتى تۇرىكشە ەڭبەگىنىڭ تانىستىرىلىمى ءوتتى.
كىتاپتا قازاق تىلىندەگى تۇراقتى تىركەستەر، ماقال-ماتەلدەر قۇرامىنداعى ماعىناسى جەكە تۇرعاندا تۇسىنىكسىز ءارى تۇراقتى تىركەستەردەن تىس قولدانىلمايتىن ەلەمەنتتەردى كونە، ورتا عاسىر تۇركى جازبا ەسكەرتكىشتەرى جانە قازىرگى تۇركى تىلدەرى ماتەريالدارى نەگىزىندە زەرتتەلدى. وسىلايشا كىتاپتا 365 ەسكىلىكتىڭ ماعىناسى تۇركى تىلدەرى دەرەكتەرى نەگىزىندە ءتۇسىندىرىلىپ بەرىلگەن.