بيزنەسكە مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ كورسەتۋ – ءوڭىردىڭ عانا ەمەس، تۇتاس ەلدىڭ كاسىپكەرلىك سەكتورىن دامىتۋدا ماڭىزدى ءرول اتقارادى. بۇعان «دامۋ» قورىنىڭ الماتى قالاسى بويىنشا وڭىرلىك فيليالى ۇيىمداستىرعان پرەسس تۋردا كوز جەتكىزدىك.
الماتى قالاسى اكىمدىگىنىڭ قولداۋىمەن جۇزەگە اسقان ءىس-شارانىڭ ماقساتى – اتالمىش قوردىڭ تاراپىنان مەملەكەتتىك باعدارلامالار اياسىندا قولداۋ تاپقان كاسىپورىنداردىڭ جۇمىسىمەن تانىسۋ، كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ باعىتىندا اتقارىلىپ جاتقان ىستەر جايىنان حالىقتى حاباردار ەتۋ.
ءىس-شارا باستالماس بۇرىن «دامۋ» كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ قورىنىڭ الماتى قالاسى بويىنشا ايماقتىق فيليالىنىڭ ديرەكتورى جاندوس نۇرعازينوۆ ب ا ق وكىلدەرىنە ارناپ فيليالدىڭ قىزمەت باعىتى مەن جەتكەن جەتىستىكتەرى، الماتىلىق كاسىپكەرلەردىڭ قوردان العان قولداۋ ناتيجەلەرى تۋرالى ايتىپ بەردى.
«بۇگىنگى تاڭدا «دامۋ» قورى ءبىرقاتار مەملەكەتتىك باعدارلامالاردى ىسكە اسىرۋدا. ءتورت باعىتتا جۇمىس جاسايدى. ءبىرىنشى – سۋبسيادالاۋ، ياعني كاسىپكەردىڭ ەكىنشى دەڭگەيلى بانكتەن العان نەگىزگى بورىشى سىياقىسىنىڭ ءبىر بولىگىن سۋبسيديالاۋ. ەكىنشى باعىت – كەپىلدەندىرۋ، 85%-عا دەيىن كەپىلدىگى جەتكىلىكسىز بولعان جاعدايدا كاسىپكەرلەرگە قولداۋ كورسەتۋ. ەكى باعىت كاسىپكەرلىكتى دامىتۋ جونىندەگى 2021–2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق جوبا باعدارلاماسى اياسىندا جۇزەگە اسىرىلادى. ۇشىنشىدەن، جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەندىرۋ، ءتورتىنشى – مەملەكەتتىك قولداۋ العان كاسىپكەرلەردىڭ مونيتورينگىن جۇرگىزۋ. مەملەكەتتىك باعدارلامالار ىسكە قوسىلعالى الماتىدا جىل باسىنان بەرى 15 مىڭعا جۋىق كاسىپكەر قولداۋ تاپتى. ماسەلەن، جىل باسىنان بەرى 9 ايداعى قورىتىندى بويىنشا سۋبسيديالاۋ باعىتىندا 800-دەن استام كاسىپكەر 100 ملرد تەڭگەگە نەسيە السا، كەپىلدەندىرۋ بويىنشا 500-گە جۋىق كاسىپكەر 20 ملرد تەڭگەگە جۋىق قاراجات الىپ، مەملەكەت تاراپىنان قولداۋ تاۋىپ وتىر»، – دەيدى فيليال باسشىسى جاندوس نۇرعازينوۆ.
ونىمدەرىمىز جوعارى سۇرانىسقا يە
ءبىز العاش تابان تىرەگەن كاسىپورىن الاتاۋ اۋدانىنا قاراستى «العاباس» ىقشاماۋدانىنداعى يندۋستريالدى ايماقتا ورنالاسقان «BRBAPK» ج ش س جىلىجاي كەشەنى بولدى.
«NAC Agro» برەندىمەن تانىلعان جىلىجاي توپىراقسىز كوكونىس وندىرۋگە ارنالعان وزىق تەحنولوگيالارمەن جۇمىس ىستەيدى. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، جىلىجايدىڭ وندىرىستىك قۋاتتىلىعى جىلىنا 7 مىڭ توننادان استام كوكونىستى قۇرايدى جانە تاۋلىگىنە 20 توننادان استام كوكونىس وندىرە الادى. جوبانى «قازاگروقارجى» اق قولداۋىمەن جەكە ينۆەستورلار جۇزەگە اسىرعان. ينۆەستيسيا كولەمى 7،8 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى. 150 ادام تۇراقتى جۇمىسپەن قامتىلعان. وندىرىستە گوللانديالىق Dalsem Horticultural Projects B.V. كومپانياسىنىڭ تەحنولوگياسى قولدانىلادى.
«ءوندىرىس كەشەنى مەملەكەتتىڭ قولداۋىمەن 2016 جىلى سالىنعان. بيىل «دامۋ» قورىنان تومەن پايىزبەن 2 ملرد تەڭگەدەن استام قاراجات كومەك الدىق. ونىڭ 500 ميلليونى جىلىجايدىڭ قاسىنان بوي كوتەرەتىن ليمون وسىرۋگە ارنالعان ارنايى كەشەننىڭ قۇرىلىسىنا جۇمسالادى. ال قالعان قاراجات وسى 12 گەكتار اۋماقتا جۇمىس جاساپ تۇرعان جىلىجاي كەشەنىنىڭ جاڭارۋىنا پايدالانىلادى. جاڭا كەشەندە وسى توڭىرەكتەردە تۇراتىن 200-دەن استام ادام جۇمىس ىستەيدى. ال ماماندارىمىز ەلىمىزدەگى جوو-نىن بىتىرگەن تۇلەكتەر. جىل سايىن جاس ماماندارىمىز نيدەرلاندى، گەرمانيا سەكىلدى شەت ەلدەرگە بارىپ بىلىمدەرىن جەتىلدىرىپ كەلەدى، تاجىريبە الماسۋ ءۇشىن وقۋعا جىبەرىپ تۇرامىز. جىلىجايدا قىزاناقتىڭ 12 ءتۇرى، ەكى ءتۇرلى قيار، ەكى ءتۇرلى بايالدى (باكلاجان) جانە بولگار بۇرىشىن وسىرەمىز. ءونىمنىڭ 35–40%-ىن الماتى قالاسىنا، قالعان 30%-دى سولتۇستىك وڭىرلەرگە جونەلتەمىز، ال قالعانى رەسەيگە جىبەرىلەدى. ءونىمىمىز ساپالى بولعان سوڭ ءبىزدىڭ تاۋارلارعا دەگەن سۇرانىس تا جوعارى»، – دەيدى اگرونوم، ءوندىرىس كەشەنىنىڭ باسشىسى شاكەن بولەكبايەۆ.
قازىرگى ۋاقىتتا كومپانيا وندىرىستەگى جاڭا جانە قولدانىستاعى باعىتتاردى دامىتۋعا ۇمتىلادى، ودان ءارى دامىتۋدى، ونىڭ ىشىندە وندىرىلەتىن ءونىم اسسورتيمەنتىن كەڭەيتۋدى جوسپارلاپ وتىر.
كاسىبىڭ – ءناسىبىڭ
جىلىجاي جۇمىسىمەن تانىسقاننان كەيىن ءبىز «بيجان ەت كومبيناتى» جشس-نە باردىق.
ونىمدەرىن الماتى حالقى عانا ەمەس، بۇكىل قازاقستان تۇتىناتىن كاسىپورىن بۇگىنگى تاڭدا جوعارى ساپالى شۇجىق پەن ەت ونىمدەرىنىڭ 100-دەن استام ءتۇرىن شىعارادى. اتالمىش كومپانياعا بيىل 25 جىل تولىپ وتىر.
«بيجان» ج ش س ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى باقىتجان قادىربايەۆتىڭ ايتۋىنشا، مۇندا شيكىزات ءونىمى ءوز ەلىمىزدەن اكەلىنەدى. كومپانيانىڭ كوكشەتاۋ قالاسىندا ءىرى قارا، مال بورداقىلايتىن ورنى بار. سول سەبەپتى ولارعا شيكىزاتتى تاسىمالداۋ قيىنعا سوقپايدى. الماتىداعى كاسىپورىندا 235 ادام جۇمىس ىستەيدى. مۇندا جۇمىسشىلارعا بارلىق جاعداي جاسالعان. كاسىپورىننىڭ الماتىدا – 20، استانادا – 8 فيرمالىق دۇكەنى بار، – دەيدى ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى باقىتجان قادىربايەۆ.
كاسىپورىن «قازاقستان حالىق بانكى» اق ارقىلى «باسىمدى جوبالاردى نەسيەلەندىرۋ جانە قارجىلىق ليزينگ تەتىگى» باعدارلاماسى بويىنشا ينۆەستيسيانى قارجىلاندىرۋعا يە بولعان. باعدارلاما شارتتارىنا سايكەس سىياقى مولشەرلەمەسىنىڭ سۋبسيديالاناتىن بولىگى جىلدىق 15%-دىڭ 9%-ىن قۇرايدى. بۇگىندە جاڭا زاۋىتتىڭ ارقاسىندا جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلعان.
مەملەكەتتەن قولداۋ بار
«جاقسىنى – كورمەككە» دەمەكشى، ءبىز ات باسىن بۇرعان ءۇشىنشى كاسىپورىن – «TEPLOSTIL» ج ش س قاسبەتتىك جىلۋ پانەلىن وندىرەتىن زاۋىت بولدى.
قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەرىن بارىنشا ساقتاۋ ماقساتىندا كەلگەن قوناقتارىنا قورعانىس شلەمىن ۇسىنعان كاسىپورىن باسشىسى وندىرىستىك سەحتاعى جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىس بارىسىمەن تانىستىردى. نەگىزىن 2019 جىلى قالاعان كاسىپورىن فاسادتار مەن قۇرىلىمدارعا ارنالعان تەرموپانەلدەر مەن ساندىك بۇيىمداردى شىعارۋمەن اينالىسادى.
«ءبىزدىڭ كومپانيا قاسبەتكە ارنالعان جىلۋ پانەلدەرىن وندىرەتىن وتاندىق كومپانيا بولىپ سانالادى. نەگىزىنەن، ونىمدەر ورتاشا تابىس تاباتىن قاراپايىم حالىققا ارنالعان. ءبىزدىڭ ونىمدەر بىرىنشىدەن، ءۇيدى جىلىتادى، ەكىنشىدەن، اسەمدىك بەرەدى. قولدانۋ مەرزىمى – 25 جىل. زاۋىتتى سالعانىمىزعا ەكى جىل بولدى. ينۆەستيسيامىزدىڭ قۇنى 800 مىڭنان اسادى. «دامۋ» قورىنان زايم الىپ، ونى 200 ملن.-عا سۋبسيديالادىق. ءبىز ءقازىر پەنوپلاست وندىرەتىن سەحتا تۇرمىز. مۇنى «دامۋ» بەرگەن قاراجاتقا سالىپ بىتىردىك. اتالمىش قوردىڭ كاسىپكەرلەر ءۇشىن جاساپ جاتقان ەڭبەگى كوپ. مامانداردان كەڭەس الۋ، جالپى، ونداعى بارلىق پروسەسس ەش قيىندىقسىز جەڭىل جۇرەدى. بۇل كاسىپكەر ءۇشىن ۇلكەن جەڭىلدىك، الداعى ىسىنە نىق سەنىم مەن سەرپىلىس بەرەدى. وسى تۇرعىدان العاندا ءبىز مەملەكەتتىڭ قولداۋىنا، «دامۋدىڭ» قىزمەتىنە العىس بىلدىرەمىز. «ارەكەتكە – بەرەكەت» دەگەن. كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدا مەملەكەتتەن قولداۋ بار دەگەن وسى»، – دەيدى كاسىپكەر، «Teplostil» ج ش س ديرەكتورى ەرجان قاليمولدييەۆ.
كومپانيا ونىمدەرىنىڭ نەگىزگى تۇتىنۋشىلارى – جەكە تۇلعالار. «ەۋرازيالىق بانك» اق ارقىلى ءوز قىزمەتىن كەڭەيتۋ ءۇشىن مەكەمە كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ 2021–2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق جوباسى بويىنشا ينۆەستيسيا ماقساتىندا قارجى العان. باعدارلاما شارتتارىنا سايكەس سىياقى مولشەرلەمەسىنىڭ سۋبسيديالاناتىن بولىگى جىلدىق 19%-دىڭ 13%-ىن قۇرايدى. قولداۋ ارقاسىندا «TEPLOSTIL» ج ش س ءوندىرىسىن كەڭەيتىپ، جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشىپ وتىر.
پروفيلدەن – اينەككە دەيىن...
باسپا ءسوز تۋرى پۆح ونىمدەرىن ءوندىرۋ بويىنشا جەتەكشى كومپانيالاردىڭ ءبىرى – «كومبينات سۆەتوپروزراچنىح كونسترۋكسيي» جشس-ىندە جالعاسىن تاپتى.
«كومپانيا قۇرىلعانىنا ەكى جىل ۋاقىت بولعانىنا قاراماستان قۇرىلىس نارىعىنداعى جەتەكشى كومپانيالاردىڭ بىرىنە اينالعان. ءبىزدىڭ زاۋىتتىڭ بىرەگەيلىگى سول، ءبىر «شاڭىراق» استىندا ءتورت ءتۇرلى ءونىم شىعارادى. مۇندا پروفيل جاساۋدان باستاپ اينەككە دەيىن كەز كەلگەن كۇردەلىلىكتەگى ۆيتراجدار، تەرەزە جانە ەسىك جۇيەلەرىن جاساۋدىڭ ۇزدىكسىز پروسەسى جۇرەدى. سەنىمدى جەتكىزۋشىلەر ارقىلى شىنى الامىز. ماسەلەن، ءال-فارابي داڭعىلىنداعى جاڭا «Almaty Theatre» قۇرىلىسىنا ءبىزدىڭ زاۋىتتىڭ ونىمدەرى پايدالانىلعان. حالىق تۇتىناتىن تاۋارلارعا قاشان دا سۇرانىس بار. ءقازىر زاماناۋي ۇلگىدەگى ءتۇرلى عيماراتتار دا، جەكە تۇرعىن ۇيلەر دە كوز ىلەسپەس جىلدامدىقپەن سالىنىپ، بوي كوتەرۋدە. ءبىز سولارعا مەتالل پلاستيكتەن كەز كەلگەن كۇردەلىلىكتەگى ۆيتراجدار، تەرەزە جانە ەسىك جۇيەلەرىن ءوندىرۋ جانە ورناتۋ بويىنشا جۇمىستاردى ورىندايمىز»، – دەيدى زاۋىت تەحنولوگى دميتريي كۋلاكوۆ.
«Center Leasing» ج ش س ارقىلى ءوز قىزمەتىن كەڭەيتۋ ءۇشىن كومپانيا كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ 2021–2025 جىلدارعا ارنالعان ۇلتتىق جوباسى بويىنشا ينۆەستيسياعا قارجى العان. باعدارلاما شارتتارىنا سايكەس سىياقى مولشەرلەمەسىنىڭ سۋبسيديالاناتىن بولىگى جىلدىق 21،75%-دىڭ 13،75%-ىن قۇرايدى. «كومبينات سۆەتوپروزراچنىح كونسترۋكسيي» ج ش س قولداۋ اياسىندا جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشقان.
قۇندىلىق پەن ءبىلىمنىڭ مەكەنى
پرەسس-تۋردىڭ سوڭعى نۇكتەسىن ناۋرىزباي اۋدانىنا قاراستى «قارعالى» ىقشاماۋدانىندا ورنالاسقان «ZAMAN» ەليتالىق قازاق مەكتەبى» ج ش س قويدى.
تاۋ بوكتەرىنە جاقىن ورنالاسقان زاماناۋي ءبىلىم ورداسى باسقا مەكتەپتەرگە مۇلدە ۇقسامايدى. قۇرىلىسى مەن ارلەۋ جۇمىستارىنا تەك تابيعي ونىمدەردى پايدالانعان عيماراتتىڭ سىرتقى كەلبەتىنىڭ ءوزى ەرەكشە. اينالاسى جاپ-جاسىل كوگالمەن كومكەرىلگەن ەليتالىق قازاق مەكتەبى جالپى جانە ورتا ءبىلىم بەرۋگە نەگىزدەلگەن. مۇندا وقۋشىلار شەت تىلدەرىن قوسىمشا وقۋمەن قاتار، قازاق حالقىنىڭ مادەنيەتى مەن داستۇرلەرىن تەرەڭ زەردەلەي وتىرىپ، مەملەكەتتىك تىلدە ءبىلىم الادى.
«جاھاندانۋ زامانىندا جاڭا تەحنولوگيانى ەركىن مەڭگەرگەن، اقىلدى، ءارى وركەنيەتتى جەتكىنشەك قالىپتاسۋ ءۇشىن وسىنداي تاربيەسى مەن تاعىلىمى مول مەكتەپتەر اشىلىپ جاتسا، نۇر ۇستىنە نۇر. ماقساتىمىز – ماتەماتيكالىق پاندەر مەن اعىلشىن ءتىلىن تەرەڭدەتىپ، قازاق تىلىندە وقىتاتىن مەكتەپ-گيمنازيا اشۋ، ونى 590 وقۋشىعا دەيىن كەڭەيتۋ ءۇشىن جاڭا عيمارات سالۋ بولاتىن»، – دەيدى مەكتەپتىڭ نەگىزىن قالاۋشى امانگەلدى نۇروۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، مۇندا بۇرىن «داۋلەت» ورتا ءبىلىم بەرۋ مەكتەبى بولعان. مۇعالىمدەر مەن وقۋشىلاردىڭ قۇرامى سول كەزدەن قالىپتاسقان. 13 جىلدان استام ۋاقىت بويى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. پەداگوگيكالىق ۇجىمنىڭ 90%-ىن بۇرىنعى مەكتەپتە قىزمەت اتقارعان مۇعالىمدەر قۇرايدى.
ر.S. كاسىپكەرلەرگە بيزنەسپەن، وندىرىسپەن اينالىسۋعا داڭعىل جول اشىپ بەرگەن «دامۋ» قورىنىڭ الماتى قالاسى بويىنشا وڭىرلىك فيليالى ۇيىمداستىرعان پرەسس-تۋر جۇمىسى ءتۇس اۋا اياقتالدى. ارينە، قوردان قولداۋ تاپقان ۇجىمداردىڭ ءبارىن ءبىر كۇندە ارالاپ شىعۋ مۇمكىن ەمەس. دەگەنمەن، «كوپ ەستىگەننەن ءبىر كورگەن ارتىق». پرەسس-تۋر بارىسىندا ءبىز اتالمىش قوردان ناقتى كومەك الىپ، ءوز ىستەرىن دوڭگەلەتىپ وتىرعان كاسىپورىنداردىڭ جۇمىسىنا كۋا بولدىق. ءوندىرىس ورىندارىندا بىلەك سىبانا قىزۋ جۇمىس ىستەپ جاتقان جانداردىڭ ەڭبەگىن كوردىك. قورىتا ايتقاندا، حالىقتى تۇراقتى جۇمىسپەن قامتىپ، الەۋمەتتىڭ الەۋەتىن كوتەرۋگە سەپتىگىن تيگىزىپ جاتقان كاسىپورىنداردىڭ جەتىستىكتەرىنە قۋاندىق. بۇل كورىنىستەر مەملەكەتتەن كومەكتى كاسىپتىڭ قاي تۇرىنە بولسا دا الۋعا بولاتىنىن كورسەتسە كەرەك.