وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىنىڭ الاڭىندا الماتى قالاسىنىڭ قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ شتاتتان تىس ەپيدەميولوگى ەلۆيرا يبراگيموۆا مەن الماتى قالالىق سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ دەپارتامەنتىنىڭ باس مامانى ۆلاديمير يۋسۋپوۆ قىزىلشانىڭ الدىن الۋ شارالارى، بەلگىلەرى جانە ەكپەنىڭ ماڭىزدىلىعى تۋرالى ايتىپ بەردى.
سانيتارلىق ەپيدەميولوگيا دەپارتامەنتىنىڭ باس مامانىنىڭ ايتۋىنشا، 2022 جىلى الماتى قالاسىندا قىزىلشا مەن قىزامىقتىڭ زەرتحانالىق راستالعان جاعدايى تىركەلمەگەن. ءبىراق كوشى-قون فاكتورلارىن ەسكەرە وتىرىپ، ماماندار بۇل ينفەكسيانىڭ ءقاۋىپتى ەكەنىن ەسكەرتەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
«قىزىلشا اۋرۋىنىڭ الدىن الۋ – وتە وزەكتى ماسەلە. بۇگىنگى تاڭدا بۇل اۋرۋ رەسەي فەدەراسياسى، قىرعىز رەسپۋبليكاسى سياقتى ەلدەردە تىركەلسە، قىزىلشا اۋرۋى ۋكراينادا دا تىركەلگەن. شەكارالاس ەلدەردە، اتاپ ايتقاندا رەسەي فەدەراسياسىندا، ءبىرقاتار وڭىرلەردە قىزىلشانىڭ زەرتحانالىق راستالعان جاعدايلارى تىركەلدى. بۇل نوۆوسيبيرسك وبلىسى، ومبى وبلىسى جانە التاي ايماعى. الماتىدا قىزىلشانىڭ زەرتحانالىق راستالعان جاعدايى تىركەلگەن جوق. سوعان قاراماستان، بۇل ينفەكسيانىڭ تارالۋىن بولدىرماۋ ءۇشىن بارلىق پروفيلاكتيكالىق ءىس-شارالار جۇرگىزىلۋدە»، - دەدى ۆ.يۋسۋپوۆ.
ماماننىڭ ايتۋىنشا، ينفەكسيانىڭ الدىن الۋ مەن تارالۋىن بولدىرماۋدا ەكپەنىڭ الاتىن ورنى ەرەكشە. ماسەلەن، 2022 جىلى قىزىلشاعا قارسى پروفيلاكتيكالىق ۆاكسينامەن بالالاردىڭ 99،1 پايىزى، 2022 جىلى قىزىلشاعا قارسى ريەۆاكسينالاۋمەن 99،3 پايىزى قامتىلدى.
قوعامدىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىنىڭ شتاتتان تىس ەپيدەميولوگى ەلۆيرا يبراگيموۆا بالالاردىڭ ۇلتتىق ەكپە كۇنتىزبەسى بويىنشا ءبىر جاستا جانە التى جاستا ەگىلەتىنىن ەسكە سالدى.
«الماتى قالاسىندا ۆاكسينا جەتكىلىكتى. ءاربىر بالا ءوزى تىركەۋدە تۇرعان ەمحانادا تەگىن ەكپە الا الادى. بارلىق ۆاكسينالار تەگىن بەرىلەدى. سوندىقتان، ەگەر بالانىڭ جاسى تولعان بولسا، ءبىز تىركەلگەن ۆاكسيناسيا جاسايمىز. ۆاكسيناسيا دوزاسى - 0،5 مل. ول ءۇندىستاندا شىعارىلادى. بۇل ۆاكسينا سوڭعى 10 جىل بويى قولدانىلىپ كەلەدى. وسى ۆاكسينادان كەيىن اسقىنۋلار تىركەلمەگەن. ۆاكسينالاۋدىڭ اۋرۋعا قارسى ماڭىزدى پروفيلاكتيكالىق شارا ەكەنىن تاعى دا ەسكە سالامىز»، - دەپ اتاپ ءوتتى سپيكەر.
ونىڭ ۇستىنە ەپيدەميولوگتىڭ ايتۋىنشا، بۇل ۆاكسينا بالانى قىزىلشادان عانا ەمەس، قىزامىق پەن پاروتيتتەن دە ساقتايدى. ونىڭ ۇستىنە، ۆاكسينا العان ادامدار سيرەك اۋىرادى.
«نەگىزىنەن قىزىلشاعا ەكپە الماعان نەمەسە ودان باس تارتقان ادامدار شالدىعادى. پارادوكس مىنادا، ادامدار ۆاكسيناسيادان باس تارتادى جانە مۇنىڭ ءبارى اۋرۋشاڭدىقتىڭ كوبەيۋىنە اكەلەدى. نەلىكتەن قىزىلشا بۇكىل الەمدە تارالا باستادى؟ ويتكەنى، ادامدار ۆاكسينادان ءجيى باس تارتا باستادى جانە ناتيجەسىندە بۇكىل الەمدە قىزىلشا اۋرۋى كوبەيىپ كەتتى»، - دەپ قوستى ول.
ەپيدەميولوگتار يممۋندىق قاباتقا جەتۋ ءۇشىن حالىقتىڭ 95-97 پايىزىن ۆاكسينامەن قامتۋ كەرەكتىگىن ەسكە سالادى. ءبىراق، ۆاكسيناسيادان باسقا، ينفەكسيانىڭ تارالۋىن بولدىرماۋعا باعىتتالعان باسقا دا الدىن الۋ شارالارى بار.
«بىزدە 2015 جانە 2019 جىلدارى قىزىلشاعا قارسى يممۋنداۋ ناۋقانى ءوتتى. 2015 جىلى 15 پەن 19 جاس ارالىعىنداعى ادامدار ەكپە الدى. ال 2019 جىلى 20 مەن 29 جاس ارالىعىنداعى ادامدار ەكپە الدى. ونىڭ ىشىندە ۆاكسيناسيادان ءوتىپ جاتقان مەديسينا قىزمەتكەرلەرى دە بار. بۇل شارالار وسى ينفەكسياعا قارسى يممۋنيتەتتى يممۋندىق قاباتپەن قامتاماسىز ەتۋگە مۇمكىندىك بەردى»، - دەپ اتاپ ءوتتى ۆ.يۋسۋپوۆ. ول رەسپۋبليكا بويىنشا جوسپارلى جانە قوسىمشا يممۋنداۋ ەنگىزۋدىڭ ارقاسىندا قىزىلشامەن كۇرەستە ايتارلىقتاي جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىلگەنىن ايتتى.
قىزىلشا – اۋا-تامشىلى ينفەكسيالار توبىنا جاتاتىن ءجىتى جۇقپالى ۆيرۋستىق اۋرۋ. اۋرۋ ادامنان ادامعا اۋا ارقىلى، تىنىس الۋ جولدارىنان بولىنەتىن تامشىلار نەمەسە جۇقتىرعان ادامداردىڭ مۇرنىنان نەمەسە تاماعىنان بولىنەتىن زاتتاردىڭ اۋا تامشىلارى ارقىلى تاراۋىنان جۇعادى.
قىزىلشانىڭ نەگىزگى بەلگىلەرى: جوعارى تەمپەراتۋرا، السىزدىك، جوتەل، مۇرىننان سۋ اعۋ، اۋىز قۋىسىنىڭ شىرىشتى قاباتىندا اق داقتار، ءىرى بىرىكتىرىلگەن قىزىل داقتار تۇرىندەگى بورتپە جانە جاق استى ليمفا تۇيىندەرىنىڭ ۇلعايۋى.