الماتىدا ەلىمىزدەگى مانەرلەپ ءجۇزۋ سپورتىنىڭ باستى ماسەلەلەرى مەن بولاشاعى تالقىلاندى. ارتىستىك ءجۇزۋ فەدەراسياسىنىڭ الماتى قالاسىنداعى وكىلدىگى باسپا ءسوز ءماسليحاتىن ۇيىمداستىردى.
ارتىستىك ءجۇزۋ فەدەراسياسىنىڭ الماتى قالاسى بويىنشا پرەزيدەنتى ءاليا زاكاريا مانەرلەپ ءجۇزۋ سپورتىن دامىتۋ ءۇشىن قاجەتتى ينفراقۇرىلىمنىڭ جوق ەكەنىن ايتتى. ونىڭ سوزىنشە، قالاداعى باسسەيندەردىڭ كوپشىلىگى كاسىبي سپورتتىڭ ستاندارتتارىنا سايكەس كەلمەيدى. ال سايكەس كەلەتىندەرى كوممەرسيالىق پايدا ءۇشىن قولدانىلادى.
– تەك بىزدە عانا ەمەس، بارلىق سپورت تۇرلەرىندەگى باستى ماسەلە – قاجەتتى ينفراقۇرىلىمنىڭ بولماۋى. مانەرلەپ ءجۇزۋ ءۇشىن تەرەڭدىگى كەم دەگەندە 3،5 مەتر بولاتىن باسسەيندەر قاجەت. وكىنىشكە قاراي، ەلىمىزدە حالىقارالىق ستاندارتقا سايكەس كەلەتىن، الەمدىك دارەجەدەگى جارىستاردى وتكىزۋگە بولاتىن بىردە-بىر باسسەين جوق. ءبىزدىڭ زەرتتەۋىمىز بويىنشا الماتىدا 57 باسسەين بار، ونىڭ 6-اۋى عانا الەمدiك جاتتىعۋ ستاندارتتارىنا سايكەس جانە تەك 3-ەۋi عانا جارىستار وتكiزۋگە لايىق. ءبىراق ونىڭ وزىندە تۋىندايتىن ماسەلە بار – بۇل باسسەيندەردىڭ كوپشىلىگى كەڭەستىك كەزەڭدە جەكە يەلىككە ءوتىپ كەتكەن. سوندىقتان ايتىلعان وبەكتىلەردىڭ باسىم بولىگى فيتنەس سالاسىنا قولدانىلادى. ال ءبىز جاتتىعۋ كەزىندە مۋزىكا قوسامىز، ءارتۇرلى ءىس-قيمىلدار بولادى، ول وزگە ادامدارعا ىڭعايسىزدىق تۋدىرۋى مۇمكىن. وسى سەبەپتى، بىزدە بارلىق جەردە جىلى شىرايمەن قابىلداي بەرمەيدى. مۇنىڭ ءوزى ءبىز ءۇشىن ۇلكەن ماسەلە، – دەدى ول.
سونداي-اق، ءاليا زاكاريا مانەرلەر ءجۇزۋ «دامۋ بالا» باعدارلاماسىنا كىرمەيتىندىكتەن، ونىڭ بالالار اراسىندا جاپپاي تاراۋىنا مۇمكىندىك بولماي تۇرعانىن اتاپ ءوتتى.
ال ارتىستىك ءجۇزۋ فەدەراسياسىنىڭ الماتى قالاسى بويىنشا ۆيسە-پرەزيدەنتى اسەل ورىنباساروۆا مانەرلەپ ءجۇزۋ بويىنشا بىلىكتى تورەشىلەردىڭ از ەكەنىن ايتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، قازىرگى ۋاقىتتا ازيا وڭىرىندە تورەشىلەردى دايىندايتىن مىقتى حاب جوق جانە بۇل مۇمكىندىكتى قازاقستان پايدالانۋى قاجەت.
– قازاقستاندا تورەشىلەردى دايىنداۋدىڭ ءتيىمدى جۇيەسى جوق. مانەرلەپ جۇزۋدە تورەشىلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى ءتىپتى قاتتى بىلىنەدى. كەي جارىستاردا باپكەرلەردىڭ وزدەرىنە تورەشىلىك ەتۋگە تۋرا كەلەدى. ءبىراق مۇنداي جارىستاردا ءادىل باعا بەرىلە بەرمەيدى. جالپى ايتقاندا، تورەشىلەردى كاسىبي تۇردە دايىندايتىن ورتاق باعدارلاما جوق. ءبىز قولىمىزدان كەلگەنشە وقىتۋ كۋرستارىن، بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋ كۋرستارىن وتكىزىپ جاتىرمىز. ءقازىر تورەشىلىك بويىنشا الەمدە اقش پەن ەۋروپا ەلدەرىنىڭ باسىمدىلىعى بايقالادى. جاقىندا ارتىستىك جۇزۋدەن ازيا ءوڭىرىنىڭ باسشىسى وسى وڭىردەن شىققان تورەشىلەردىڭ از ەكەنىنە الاڭداۋشىلىق ءبىلدىردى. ەگەر ءبىز حالىقارالىق جارىستاردا تەڭ دارەجەدە قاتىسىپ، جوعارى ورىنداردان كورىنگىمىز كەلسە، بىزگە بىلىكتى تورەشىلەر توبى كەرەك. ازيادا تورەشىلەردى دايىندايتىن ورتالىق جوق، ءبىز سونداي حابقا اينالا الامىز. سوندىقتان بۇل ماسەلەگە مەملەكەت تاراپىنان كوڭىل بولىنگەنى دۇرىس، – دەدى اسەل ورىنباساروۆا.
باسپا ءسوز ءماسليحاتىنىڭ سوڭىندا الماتى قالاسى بويىنشا مانەرلەپ جۇزۋدەن اعا جاتتىقتىرۋشى ايگەرىم يسايەۆا سپورتشىلاردى دايىندايتىن باپكەرلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگىنە توقتالدى. جاتتىقتىرۋشىنىڭ ايتۋىنشا، وسى سالادا سپورتتىق مانسابىن اياقتاعان سپورتشىلار باپكەرلىككە بارمايدى. ونىڭ سەبەبى – جالاقىنىڭ از بولۋى. ايگەرىم يسايەۆا باپكەر بولا الاتىن سپورتشىلار كوبىنە جالاقىسى جوعارى فيتنەس ورتالىقتاردا جۇمىس ىستەۋدى تاڭدايتىنىن اتاپ ءوتتى.
«قازاقستانداعى ارتىستىك ءجۇزۋ – بۇل جاي عانا سپورت ەمەس، ول كەدەرگىلەردى ەڭسەرىپ، دامۋعا اپاراتىن جول. ءبىزدىڭ ماقساتىمىز – اركىمنىڭ وسى ەستەتيكالىق سپورت تۇرىندەگى ءوز الەۋەتىن اشۋى جانە الەمدىك تۋرنيرلەردە ەلىمىزگە اتاق اكەلۋى ءۇشىن جاتتىعۋلاردىڭ قولجەتىمدىگى مەن ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋ. ءبىز قوعامنىڭ، مەملەكەتتىڭ جانە سپورتتىق قاۋىمنىڭ بىرلەسكەن كۇش-جىگەرىمەن سپورتتىڭ وسى ءتۇرىن دامىتىپ، حالىقارالىق ارەنادا جاڭا بيىكتەرگە قول جەتكىزە الاتىنىمىزعا سەنەمىز»، – دەپ قورىتىندىلادى ارتىستىك ءجۇزۋ فەدەراسياسىنىڭ الماتى قالاسى بويىنشا پرەزيدەنتى ءاليا زاكاريا.
ايتا كەتكەن ءجون، ەلىمىزدەگى مانەرلەپ ءجۇزۋ سپورتىنىڭ نەگىزى 1984 جىلى قالانعان. وسى جىلى الماتى قالاسىنىڭ №20 بجسم ديرەكتورى گاري كورنوۋحوۆ ۋكراينادان جاتتىقتىرۋشىلار جۇبى – ليديا پودگۋرسكايا مەن ۆلاديمير كۋزنەسوۆتى جۇمىسقا شاقىرعان. ولارعا قازاقستاندا مانەرلەپ جۇزۋدەن كوماندا قۇرۋ ءۇشىن 4 جىل جۇمىس قاجەت بولدى. ال 1988 جىلى كسرو چەمپيوناتىندا قازاقستان كومانداسى العاش رەت ءوز باعدارلاماسىن كورسەتتى. چەمپيوناتتان كەيىن قازاقستان قۇراماسىنىڭ ءتورت سپورتشىسى رەزەرۆكە الىنسا، ال ەگىز باشكايەۆتار كسرو قۇراماسىنىڭ نەگىزگى قۇرامىنا كىردى.
تاقىرىپقا وراي
ءازيز تاستايەۆ، تەلەجۋرناليست:
بالالارىمىزدى سۋ سپورتىنا نەگە بەرمەيمىز؟
بىردە «رودنيچكوۆوە پلاۆانيە» دەگەن حاباردى تۇسىرۋگە شاقىردى. العاشىندا «بۇل سپورتتىڭ قاي ءتۇرى ەكەن؟» دەپ قاتتى تاڭقالدىم. ءارى ماعان قىزىق كورىندى. سويتسەم، بۇل شاراعا ءبىر جاستاعى بالادان باستاپ، 3 جاسقا دەيىنگى بالالار قاتىسادى ەكەن. سۋ استىنا ءتۇرلى ويىنشىقتار تاستاپ، ارنايى كەدەرگىلەر ورناتىلعان باسسەينمەن ءجۇزىپ ءوتىپ، كەرەكتى ويىنشىقتاردى الىپ شىعادى. بۇل دا جارىس قوي. جارىس بولعاندا قانداي، بىزگە تاڭسىق جارىس. الايدا، سول جارىسقا قاتىسۋشىلاردىڭ ءبارى وزگە ۇلت وكىلدەرى بولدى. سۋدىڭ ادام دەنساۋلىعىنا قانشالىقتى پايدالى ەكەنىن ءبارىمىز بىلەمىز. بىلە تۇرا، نەگە شەت قالامىز؟ وسىنداي جارىسقا ءبىزدىڭ بالالار دا قاتىسىپ جاتسا، ۇلتىمىزدىڭ دەنساۋلىعى ودان جاقسارا تۇسپەي مە؟ سپورت سالاسىندا جۇرگەندە تۇيگەنىم، بالالارىمىزدى سۋ سپورتىنا، سۋعا جۇزۋگە نەگە بەرمەيمىز؟ الەم چەمپيونى بولماسا دا، ەڭ بولماسا سۋدا ءجۇزۋدى ۇيرەنەر ەدى عوي. ەسەسىنە، ءبىز كوبىنە بالالارىمىزدى كۇرەس پەن بوكسقا بەرەمىز.