ۇلى جەڭىس كۇنىن مەرەكەلەۋ قارساڭىندا الماتى اكىمى ەربولات دوسايەۆ ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرلەرىن جەكە قۇتتىقتادى. قالا باسشىسى ولارعا ەرلىكتەرى مەن باتىرلىقتارى ءۇشىن ۇلكەن العىس ءبىلدىرىپ، سىيلىقتار تابىستاپ، 9 مامىر كۇنى 28 گۆاردياشىل-پانفيلوۆشىلار اتىنداعى ساياباقتا وتەتىن ماڭگىلىك الاۋعا گۇل شوقتارىن قويۋ راسىمىنە شاقىردى دەپ حابارلايدى اlmaty-akshamy.kz
1942 جىلى مايدانعا 18 جاستاعى اسكەري فەلدشەر بولىپ شاقىرىلعان ارداگەر شانگەرەي جانىبەكوۆكە بارعان كەزىندە ەربولات دوسايەۆ مايدانگەر جولى جاس ۇرپاق ءۇشىن ۇلگى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.
«سىزگە كورسەتكەن ەرلىگىڭىز ءۇشىن باس ءيىپ، تاعزىم ەتەمىز. سىزدەر بىزگە بەيبىت اسپان سىيلادىڭىزدار. ەگەر ءسىزدىڭ ۇرىس دالاسىنداعى ەرلىكتەرىڭىز بولماسا، ءقازىر نە بولاتىنىن ەلەستەتۋ قيىن. سىزگە ۇزاق ءومىر! مەن ءسىزدىڭ 100 جىلدىق مەرەيتويىڭىزعا ەكى جىلدان كەيىن مىندەتتى تۇردە كەلەمىن»، – دەدى ەربولات دوسايەۆ.
شانگەرەي جانىبەكوۆ – قوستاناي وبلىسىنىڭ تۋماسى، سوعىسقا دەيىن مەديسينالىق ۋچيليششەدە وقىعان. 2ء-شى ۋكراين جانە بريانسك مايداندارىنا قاتىستى، پولتاۆا، كيروۆوگراد، كرەمەنچۋك، حاركوۆ، بەلگورود، ۋكراينا، مولدوۆا، اۆستريا، ۆەنگريا، رۋمىنيا جانە چەحوسلوۆاكيانى جاۋلاردان تازارتۋعا قاتىستى. جەڭىس كۇنىن اۆستريادا قارسى الدى.
ونىڭ سىڭىرگەن ەڭبەگى وكتيابر ريەۆوليۋسياسى، II دارەجەلى وتان سوعىسى، ەڭبەك قىزىل تۋ وردەندەرىمەن، «ەرلىگى ءۇشىن» ەكى مەدالمەن، قازاق كسر جوعارعى كەڭەسىنىڭ قۇرمەت گراموتالارىمەن جانە باسقا دا لايىقتى ناگرادالارمەن اتاپ ءوتىلدى. 2017 جىلى شانگەرەي جانىبەكوۆكە الماتى قالاسىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى اتاعى بەرىلدى.
ەربولات دوسايەۆ سونداي-اق ۇلى وتان سوعىسىنا قاتىسۋشى قايىرلى جونقابايەۆپەن كەزدەستى. ول 1941 جىلدىڭ قازان ايىندا اسكەرگە شاقىرىلىپ، ماسكەۋ تۇبىندەگى اتى اڭىزعا اينالعان 8ء-شى گۆارديالىق پانفيلوۆ ديۆيزياسىنىڭ قۇرامىندا سوعىستىڭ سوڭىنا دەيىن بولدى.
قايىرلى جونقابايەۆ جەڭىستى كەنيگسبەرگ قالاسىنىڭ شەتىندە قارسى الدى جانە سوعىستان كەيىن كالينينو قالاسىنىڭ كومەنداتۋراسىندا قىزمەت ەتتى.
«وكىنىشكە وراي، ارداگەرلەردىڭ ىشىندە بۇگىنگى بەيبىت كۇنگە جەتكەن جالعىز پانفيلوۆشى ءوزىڭىزسىز. سىزدە كوپتەگەن ماراپاتتار بار – قىزىل جۇلدىز وردەنى، ەكىنشى دارەجەلى وتان سوعىسى، حالىقتار دوستىعى وردەنى، «ەرلىگى ءۇشىن» مەدالى جانە ت.ب. ءبىراق ءبىز ءۇشىن ءسىز، ەڭ الدىمەن، ءبىزدىڭ تىنىش بالالىق شاعىمىز، بالالارىمىزدىڭ بەيبىت جانە باقىتتى ءومىرى ءۇشىن ءبىز سىزگە ماڭگى قارىزدارمىز»، – دەدى كەزدەسۋ بارىسىندا ەربولات دوسايەۆ.
اڭگىمە بارىسىندا الماتى باسشىسى قالادا بارلىعى 75 ۇلى وتان سوعىسىنىڭ ارداگەرى قالعانىن جانە ولاردىڭ بارلىعىنا لايىقتى كوڭىل ءبولىنىپ، قولداۋعا يە بولعانىن اتار ءوتتى.
«ءبىز بارلىق ارداگەرلەردى ارالاپ، ءارقايسىسىن كەلە جاتقان 9 مامىر مەرەكەسىمەن قۇتتىقتاۋ ءۇشىن ورىنباسارلارىممەن، اۋدان اكىمدەرىمەن، باسقارما باسشىلارىمەن بىرگە بولىستىك. الدىڭعى ەكى جىلدا كوروناۆيرۋس جاعدايىندا سانيتارلىق-ەپيدەميولوگيالىق شەكتەۋلەرگە بايلانىستى سىزگە بارۋعا جانە مەرەكەلىك ءىس-شارالار وتكىزۋگە مۇمكىندىك بولمادى. بيىل ءبارى ويداعىداي بولادى-كونسەرت پەن قۇرمەت كورسەتىلەدى. سىزدەردى 9 مامىردا گۇل شوقتارىن قويۋعا شاقىرامىن. ءبىز كولىكپەن، باسقا دا بارلىق قاجەتتىلىكتەرمەن تولىق قامتاماسىز ەتەمىز»، – دەدى ەربولات دوسايەۆ ارداگەرمەن اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا.
قالا باسشىسى 1943 جىلدان باستاپ ارميا قاتارىندا قىزمەت ەتكەن ۇلى وتان سوعىسىنىڭ تاعى ءبىر ارداگەرى – الەكساندر جۋراۆليەۆتى قۇتتىقتادى.
ول 1943 جىلدان باستاپ كارەل مايدانىندا سوعىسىپ، 1944 جىلدىڭ شىلدەسىنەن باستاپ 1ء-شى ۋكراين مايدانىنا ءوتتى، سودان كەيىن پولشادا، گەرمانيادا جانە پراگادا جاۋمەن شايقاستى. جەڭىستى 1945 جىلى 9 مامىردا پراگادا قارسى الدى. گۆارديالىق ارتيللەريالىق بريگادادا كاپيتان اتاعىندا بارلاۋشى بولىپ قىزمەت ەتتى، بريگادا ستارشيناسى بولدى. سوعىستان كەيىن 1950 جىلدىڭ مامىر ايىنا دەيىن اسكەردە قىزمەتىن جالعاستىردى.
اسكەري ەرلىگى ءۇشىن الەكساندر جۋراۆليەۆ ءى دارەجەلى وتان سوعىسى وردەنىن، «گەرمانيانى جەڭگەنى ءۇشىن»، «ۆارشاۆا ءۇشىن»، «بەرلين ءۇشىن» جانە ت.ب. مەدالداردى يەلەندى.
«سىزدەردى شىن جۇرەكتەن مەرەكەمەن قۇتتىقتايمىن. ۇلكەن العىس سىزگە. مەن ءارقاشان بالالارىما ءقازىر بار جاقسىلىقتىڭ ءبارى جاي عانا پايدا بولماعانىن ايتامىن. ءبارى باسقاشا بولۋى مۇمكىن ەدى. ءبىزدىڭ بەيبىت اسپان ءۇشىن ميلليونداعان ادام قايتىس بولدى. ارينە، بۇل تاقىرىپ تاريحقا بىرتىندەپ ەنۋدە. جاس بۋىن قاشاندا وسىلاي بولعان دەپ ويلايدى. ءبىراق سىزدەردىڭ، ءبىزدىڭ باتىرلارىمىزدىڭ كوزى ءتىرى تۇرعاندا جاساعان جانقيارلىق ەرلىكتەرىڭىز ەشقاشان ۇمىتىلمايدى، جۇرەگىمىزدە ساقتالادى. سىزدەردى 9 مامىردا مەرەكەدە كۇتەمىز، بىرگە اتاپ وتەمىز»، – دەدى اكىم جۋراۆليەۆتەر ۇيىندە جىلى قابىلداۋ كەزىندە.
ارداگەرلەرمەن كەزدەسۋ مايدانگەرلەردىڭ تۋىستارى مەن جاقىندارىنىڭ قاتىسۋىمەن جىلى اتموسفەرادا - جىلى كوڭىلدە، جايلى ءۇي جاعدايىندا ءوتتى. كەزدەسۋ بارىسىندا سوعىسقا قاتىسۋشىلار وتكەن تۋرالى ەستەلىكتەرىمەن، ءازىل اڭگىمەلەرىمەن جانە ەلىمىزگە بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمنىڭ ىزگى تىلەكتەرىمەن ءبولىستى.