قالانى ورتتەن ءوز كەۋدەسىمەن قورعادى
قالىپتاسقان ءداستۇر بويىنشا، الماتى قالاسى تج دەپارتامەنتىندە جىل سايىن 20 مامىردا قازا تاپقان ءورت سوندىرۋشىلەردى ەسكە الۋ قۇربان بولعانداردىڭ رۋحىنا ءبىر مينۋتتىق ۇنسىزدىك جاريالانادى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
وسىدان وتىز ءۇش جىل بۇرىن 1989 جىلعى 20 مامىردا الماتى قالاسىندا تاريحتاعى ءىرى تەحنوگەندىك سيپاتتاعى اپات ورىن الدى. ونداعان قۇرباندار، ورتەنگەن ۇيلەر مەن قيراعان تەحنيكا.
«الماتى-2» تەمىر جول ۆوكزالىنىڭ كىرەبەرىس جولدارىندا ەكى مانيەۆرلىك تەپلوۆوزدار سوقتىعىسقان، سوقتىعىس سالدارىنان گاز تولتىرىلعان 6 سيستەرنانىڭ 1ء-ۋى زاقىمدانادى، ناتيجەسىندە ءورت پايدا بولىپ، جالىنداعان ءورت ەكىنشى سيستەرنانى قىزدىرىپ جىبەرەدى. قاتتى قىزۋ سالدارىنان جويقىن گاز جارىلىسى ورىن الدى. ءۇش ءجۇز مەترگە دەيىن كوتەرىلگەن ءورتتى شار ماڭايىنداعىلاردى تولىقتاي جاۋىپ تاستادى.
ءورت سوندىرۋشىلەر وزدەرىنىڭ باتىرلىعى مەن باتىلدىقتارىنىڭ ارقاسىندا، جەكە قۇرامداعى قايتارا المايتىن شىعىندارعا قاراماستان، گاز تولتىرىلعان ءتورت سيستەرنانى ءقاۋىپسىز جەرگە اپارىپ، وقيعا ورىن العان جەرگە جاقىن ورنالاسقان ءۇي-جايلاردى ورتتەن قورعاپ، قالامىزدىڭ كوپتەگەن ازاماتتارىنىڭ ومىرلەرىن ساقتاپ قالدى.
جارىلىستىڭ ەپيسەنترىندە بولعان بارلىق ءورت سوندىرۋشىلەر قاتتى جاراقات العان، سونىڭ ىشىندە ىشكى قىزمەتتىڭ كىشى سەرجانتى يسكاكوۆ ە.ك. قاتتى جاراقات الىپ، جولداستارىنىڭ الدىندا كوز جۇمادى.
شاريپوۆ فريد جانە ونىڭ جولداستارى ەڭ اۋىر كۇيىك السا دا، ونى جەدەل جاردەم الىپ كەتپەگەنشە ول ءوز توبىنا سوڭىنا دەيىن بۇيرىق بەرىپ ورتپەن كۇرەسە بەرگەن. ونىمەن بىرگە ءورت ءسوندىرۋ كۇزەتىنىڭ ساربازدارى دا سوڭعى دەمى قالعانشا كۇرەسكەن. ءبىراق ورتتەن العان جاراقاتتارى ساپتا تۇرۋعا شىداتپادى. وقيعا ورنىنان اۋىر جاراقات العان حالدە يلشات سافارعالييەۆتى، كۇرالحان اككۋلوۆتى، ميحايل ماليكوۆتى، سەيل اليمتايەۆتى، ۆلاديمير نيكۋلەنكونى الىپ شىققان.
ءورت سوڭدىرۋشىلەردىڭ باتىرلىقتارى مەن جانكەشتىلىكتەرىنىڭ ارقاسىندا باسقا ءورت بولعان جوق. كەشكى ساعات 22:20-دا ءورت ءالى دە لاۋلاپ جانىپ جاتقان، ال 21 مامىر كۇنى ساعات تۇنگى 1:45-تە تولىقتاي ءورتتى ءسوندىرىلدى. ورتالىق ءورت ءسوندىرۋ بايلانىس پۋنكتىنىڭ ديسپەچەرى سوڭعى جازبانى جازىپ الدى. ورتپەن جانكەشەرلىك وقيعا بىرنەشە ۋاقىتقا سوزىلدى. ءورت سوندىرۋشىلەر بۇل جاعدايدى جەڭدى، ءبىراق كوپتەگەن قىزمەتكەرلەردەن ايىرىلدى. ابدرانوۆ يسلام، كاسىموۆ راسۋل، ەركىن ىسقاكوۆ قايتىس بولدى، ال باسقا ءورت ءسوندىرۋ قىزمەتكەرلەرى اۋىر جاراقات الىپ جاتتى. اۋىر جاراقات العان ءورت ءسوندىرۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءومىرى ءۇشىن رەسپۋبليكامىزداعى مىقتى دارىگەرلەر كۇرەستى، الماتىدا بۇكىلوداقتىق كۇيىك ورتالىعىنىڭ ءىس-ساپارىنداعى مامانداردا كۇرەستى.
قازاق سسر مينزدراۆىندا جاسالعان ۇيلەستىرۋشى جانە جۇمىس ورىندارى كۇنى-تۇنى جۇمىس جاسادى. الماتى گارنيزونىنىڭ جەكە قۇرالعان توپتارى كۇنى-تۇنى اۋرۋحاندا كەزەكشىلىكتە بولدى جانە كەز-كەلگەن ۋاقىتتا قولدان كەلگەندى اياعان ەمەس. سوندا دا قايعىلى جاڭالىقتاردى جەتكىزۋ جالعاسا بەردى. اۋرۋحانادا فريد شاريپوۆ، يلشات سافارگالييەۆ، كۋرالحان اككۋلوۆ، ميحايل ماليكوۆ، سەيل اليمتايەۆ، ۆلاديمير نيكۋلەنكو قايتىس بولدى.
بۇل جەڭىس وڭايلىقپەن كەلمەدى– ءتىلسىز جاۋدان ءبىزدىڭ 9 ارىپتەستەرىمىز ورتتەن العان كۇيىكتەردىڭ ناتيجەسىندە قايتىس بولدى، ولار وزدەرىنىڭ كاسىبي مىندەتتەرىن مۇلتىكسىز ورىندادى.
كسرو جوعارعى كەڭەسى پرەزيديۋمىنىڭ جارلىعىمەن جويقىن ءورتتى ءسوندىرۋ كەزىندەگى جانقيارلىق ارەكەتتەرى، باتىلدىق پەن ەرلىكتەرى ءۇشىن باتىرلار: يلشات سافارعالييەۆ، راسۋل قاسىموۆ، سەيىل الىمتايەۆ، يسلام ابدرانوۆ، فريد ءشارىپوۆ، قۇرالحان اققۋلوۆ، ەركىن ىسقاقوۆ، ۆلاديمير نيكۋلەنكو جانە جانە ميحايل ماليكوۆكە قايتىس بولعاننان كەيىن قىزىل جۇلدىز وردەنى بەرىلدى.
الماتى قالاسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتىندە قالىپتاسقان ءداستۇر بويىنشا جىل سايىن 20 مامىردا الماتى-2 تەمىر جول ۆوكزالىنىڭ كىرمە تەمىر جولدارىنداعى ءورتتى ءسوندىرۋ كەزىندە قازا بولعان ءورت سوندىرۋشىلەردى ەسكە الۋ قۇرمەتىنە ارنالعان شارادا جاڭادان جۇمىسقا قابىلدانعان 50 ءورت ءسوندىرۋشى-قۇتقارۋشىلار قاتىستى
قالىپتاسقان ءداستۇر بويىنشا، الماتى قالاسى تج دەپارتامەنتىندە جىل سايىن 20 مامىردا قازا تاپقان ءورت سوندىرۋشىلەردى ەسكە الۋ قۇربان بولعانداردىڭ رۋحىنا ءبىر مينۋتتىق ۇنسىزدىك جاريالانادى.
ءىس-شاراعا ءورت سوندىرۋشىلەر، ورتكە قارسى قىزمەت ارداگەرلەرى، سونداي-اق، قازا بولعان ءورت سوندىرۋشىلەردىڭ بالالارى مەن تۋىستارى قاتىستى.
قازا بولعان ءورت ءسوندىرۋشى باتىرلاردىڭ جاساعان ەرلىكتەرى الماتى گارنيزونىنىڭ ءورت-قۇتقارۋشىلارى ءۇشىن ماڭگىلىك قىزمەت كورسەتۋ ۇلگىسى بولىپ قالا بەرەدى.