جىل وتكەن سايىن جەر بەتىندە كونەنىڭ كوزى سانالاتىن مۇرالار ازايىپ بارادى.
ءبىرى قارۋلى قاقتىعىس سالدارىنان جويىلسا، ەندى بىرىنە كليماتتىڭ وزگەرۋى كادىمگىدەي كەسىرىن تيگىزىپ جاتىر، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz 24.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
احۋالعا بايلانىستى يۋنەسكو ۇيىمى دابىل قاعىپ، عاسىرلار بويى ساقتالىپ كەلگەن تاريحي قازىنانى مەيلىنشە قورعاپ قالۋعا شاقىرۋدا. سۋداندا ينتەللەكتۋالدى مۇرا جويىلىپ جاتىر. ەل ىشىندەگى تۇراقسىزدىقتان حارتۋم قالاسىندا ەڭ ءىرى كىتاپحانا ورتەنىپ كەتتى.
ۇلتتىق مۋزەي دە شابۋىلعا ۇشىراپ، ءبىراز جادىگەر جويىلدى. قولدا بار مالىمەت بويىنشا، ەلدە قارۋلى قاقتىعىس باستالعالى 30-عا جۋىق مادەني ءھام ارحەولوگيالىق ەسكەرتكىش قيراعان. 4 مۋزەي بۇلىنگەن. ماماندار ولاردىڭ بارىندە ەجەلگى وركەنيەتكە ءتان بۇيىمدار ساقتالعانىن ايتادى. سونىمەن قاتار، يۋنەسكو-نىڭ مۇرالار تىزىمىنە ەنگەن 2 نىسان اۋماعىندا توناۋ ارەكەتتەرى جيىلەپ كەتكەن. سوعان قاراماستان، ماماندار قۇندى جادىگەرلەردى بارىنشا قورعاۋعا تىرىسىپ جاتىر. قىتايدا بۋددا بەينەلەنگەن فرەسكالارعا جويىلۋ ءقاۋپى ءتوندى. اتاپ ايتقاندا، ۇڭگىر ىشىندەگى عيباداتحانادا ىلعالدىلىق ارتىپ، قابىرعاداعى سۋرەتتەر بۇلىنە باستاعان. بۇنىڭ ءبارى كليماتتىڭ وزگەرۋىنىڭ كەسىرى دەيدى ماماندار. ولاردىڭ ايتۋىنشا، كەيىنگى 20 جىلدا گانسۋ پروۆينسياسىنداعى اۋا تەمپەراتۋراسى الەمدەگى ورتاشا كورسەتكىشتەن ءبىرشاما جوعارىلاي تۇسكەن. جاڭبىر دا جيىلەپ كەتىپتى. سونىڭ سالدارىنان كەيبىر جادىگەر اينالدىرعان 1-2 جىلدىڭ ىشىندە تولىعىمەن جويىلۋى مۇمكىن. شاھار سۋعا شوگىپ بارادى
«ۆەنەسيانى دۇنيەجۇزىلىك مۇرا تىزىمىنە قوسۋ كەرەك». يۋنەسكو ماماندارى جۋىردا وسىنداي مالىمدەمە جاسادى. ۇسىنىس كەلەسى ايدا ۇيىم وتىرىسىندا قارالادى. ويتكەنى سۋ ۇستىندەگى قالا كوپ ۇزاماي قۇردىمعا كەتەدى دەگەن ءقاۋىپ بار. بۇعان ەڭ الدىمەن كليماتتىڭ وزگەرۋى اسەر ەتىپ جاتسا كەرەك. تۋريستەردىڭ تىم كوپ كەلۋى دە قالاعا ءوز زيانىن تيگىزىپ جاتىر، دەيدى ۇيىم وكىلدەرى. ايتا كەتەيىن، اتالعان مالىمدەمەدە يتاليا بيلىگىنىڭ مۇرانى ساقتاپ قالۋ ءۇشىن اۋقىمدى شارا جاساماي وتىرعانى دا ايتىلادى.