سەبەبى جايسىز اۋا رايى ءونىم كورسەتكىشىن 2 ەسە ازايتقان.
كوفەنىڭ ءىرى ءوندىرۋشىسى سانالاتىن يندونەزيادا جىل باسىنان بەرى تولاسسىز جاۋعان جاڭبىر پلانتاسيالاردى ءشىرىتىپ جىبەرگەن. اسىرەسە، ياۆا مەن سۋماترا ايماقتارى قاتتى زارداپ شەكتى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz 24.kz-كە سىلتەمە جاساپ.
«بۇل ءقاۋىپتىڭ باسى عانا»،- دەيدى ساراپشىلار.
تاۋپيك ريسماۆان ەل استاناسى دجاكارتادان 200 شاقىرىم جەردە ورنالاسقان پلانتاسيادا كوفە وسىرۋمەن اينالىسادى. شارۋا بيىلعى ءونىمنىڭ تەڭ جارتىسى ءشىرىپ كەتكەنىن ايتادى. نوسەر جاڭبىر جىل باستالعالى توقتاماعان. اۋا رايىنىڭ قولايسىزدىعى تاۋپيك سياقتى شارۋالاردى ابدەن ابىگەرگە سالدى.
تاۋپيك ريسماۆان، شارۋا: - كوفە ءوندىرىسى كەم دەگەندە 50 پايىزعا تومەندەدى، ادەتتە ءۇش گەكتاردان ءبىز 2،5 توننا جاسىل بۇرشاق جينايتىنبىز. بيىل 1،2 توننا عانا ءونىم الدىق. ال اۋا رايىن بولجايتىندار ەندى ۇزاق ۋاقىت قۇرعاقشىلىق بولادى، دەيدى. ەڭ قورقىنىشتىسى، ءونىمنىڭ ازدىعىندا ەمەس، كوفە اعاشتارىنىڭ ءشىرىپ كەتۋىندە. اعاش تامىرىمەن قۇرىسا، قايتا وسكەنشە 4 جىل كەتەدى. ال بۇل ناعىز اپات دەي بەرىڭىز.
ەل-نينو سيكلونىنىڭ اسەرىنەن ەلدىڭ ياۆا جانە سۋماترا ايماقتارىنداعى پلانتاسيالار، قۇرعاقشىلىققا ۇشىراپ ۇلگەردى. كوبىنە 20 جىلدان بەرى ءونىم بەرىپ كەلە جاتقان كوفە اعاشتارى بۇل تابيعي اپاتقا توتەپ بەرە الماۋى مۇمكىن.
كورنەليۋس سۆانگگا، كوفە ءوندىرۋ ورتالىعىنىڭ يەسى: - كۇنىنە كەمىندە 100 كەلى جاسىل ءداندى قۋىرامىز. ءقازىر ونىڭ باعاسى شارىقتاپ كەتتى. سەبەبى، ءونىم تاپشى. تامىزدان قازانعا دەيىن كوفە ءونىمى بۇدان دا ازايىپ، تاريحتاعى مينيمۋم دەڭگەيىنە جەتەدى دەگەن بولجام بار. يندونەزيادا كوفە ءوسىرۋدىڭ ءداستۇرلى تاسىلدەرى قولدانىلادى. مەنىڭ ويىمشا، زاماناۋي ادىستەردى دە ەنگىزگەن دۇرىس.
«اۋا رايىنىڭ قولايسىزدىعىنان پلانتاسيالاردى قالاي ساقتاۋعا بولادى دەگەن ساۋالعا بيلىك تاراپىنان جاۋاپ جوق»، - دەيدى شارۋالار.
پرونتو سوەنارتو، يندونەزيا كوفە ەكسپورتتاۋشىلار قاۋىمداستىعى ءتوراعاسىنىڭ ورىنباسارى: - بيىل بىزدەگى كوفە ءوندىرۋ قارقىنى 30 پايىزدان 40 پايىزعا دەيىن تومەندەيدى دەپ بولجام جاساپ وتىرمىز. ءبىراق اۋا-رايىنا عانا ەمەس، كەيدە زيانكەستەرگە دە بايلانىستى جانە بۇل تەك يندونەزيادا عانا ەمەس، بۇكىل الەمدە بولىپ جاتقان قۇبىلىس. سوندىقتان ءبىز تەك جاعدايدى بولجاپ قانا وتىرامىز.
اۋىل شارۋاشىلىعى مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، يندونەزيادا كوفە ءوندىرىسى كەلەر جىلى 9،7 ملن قاپقا دەيىن ءتۇسىپ، كورسەتكىشتەر تاعى ازايماق. ەگەر شارۋالار روبۋستا اعاشتارىن ساقتاپ قالا الماسا، جايسىز بولجامنىڭ ءدال كەلۋى ابدەن مۇمكىن.