«اۆتودومداعى» حقكو سايالىعا قايتا كوشتى
Akimat LIVE باعدارلاماسىنىڭ ەفيرىندە ايتىلعان قالا تۇرعىنىنىڭ ۇندەۋىنەن كەيىن الماتى اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆ «اۆتودوم» ساۋدا ورتالىعىنداعى مامانداندىرىلعان حقكو-عا بارىپ، ساتبايەۆ كوشەسىندەگى ۇزىن-سونار كەپتەلىستى ءوز كوزىمەن كوردى.
وسىدان كەيىن الماتى بيلىگى جۇرگىزۋشىلەرگە قىزمەت كورسەتەتىن مەكەمەنى ساتبايەۆ كوشەسىندە ورنالاسقان ساۋدا ورتالىعىنان كوشىرۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادى.
1 ناۋرىزدا «سايالى» شاعىناۋدانىنداعى كولىكتى قايتا تىركەۋ بويىنشا قىزمەت كورسەتەتىن №1 مامانداندىرىلعان حقكو «اۆتودوم» ساۋدا ورتالىعىنا اۋىسقان. «ازاماتتارعا ارنالعان ۇكىمەت» بولىمشەسىنىڭ جاڭا ورنى تۇرعىنداردىڭ كوبىنە ۇناماعان ەدى. سەبەبى مەكەمە كوپ حالىقتى قابىلداۋعا قاۋقارسىز بولدى.
مەگاپوليس اكىمى ب.ساعىنتايەۆ ءوزىنىڭ Facebook-تەگى اككاۋنتىندا الماتىلىقتاردىڭ Akimat Live باعدارلاماسىنىڭ ەفيرىنە جۇگىنگەننەن كەيىن «اۆتودوم» ساۋدا ورتالىعى اۋماعىندا ورنالاسقان اۆتوحقكو جاعدايىمەن تانىسقانىن جەتكىزدى.
«مۇندا سۋپەرماركەتتەر، اۆتوسالوندار، ال جاقىن ماڭدا باسقا دا ساۋدا ورتالىقتارى مەن كوپقاباتتى تۇرعىن ۇيلەر ورنالاسقاندىقتان، بۇل ۋچاسكەدە اسىرەسە دەمالىس كۇندەرى، كەپتەلىس بولادى. وسىعان بايلانىستى كولىكتەردى رەسىمدەۋ بويىنشا قىزمەتتەردى الاتاۋ اۋدانىنىڭ مامانداندىرىلعان حقكو-نا قايتارۋدى تاپسىردىم، وندا كەلۋشىلەر ءۇشىن دە، اۆتوموبيلدەر ءۇشىن دە جەتكىلىكتى ورىن بار»، – دەپ جازدى ب.ساعىنتايەۆ.
سونىمەن قاتار، الماتى اكىمى جاقىن ماڭداعى كەشەن تۇرعىندارىنىڭ ءوتىنىشى بويىنشا بوستاندىق اۋدانىنىڭ اكىمى مەن قالالىق موبيلدىلىك باسقارماسىنىڭ باسشىسىنا جول ءجۇرۋ جولدارى مەن وسى ۋچاسكەنىڭ الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ جوسپارىن ۇسىنۋدى تاپسىردى.
قوقىس ماسەلەسى شەشىلدى
الماتى اكىمدىگى ءوز ءۇيىنىڭ جانىنداعى جينالعان قوقىسقا شاعىمدانعان جالعىزباستى زەينەتكەر ماسەلەسىن شەشتى. جاقىندا قارت تۇرعىن Akimat LIVE باعدارلاماسىنىڭ تىكەلەي ەفيرىندە باقىتجان ساعىنتايەۆقا ءوتىنىش ءبىلدىردى. جەتىسۋ اۋدانىنىڭ تۇرعىنى قوقىستان شىققان قولاڭسا ءيىستىڭ كەسىرىنەن دەنساۋلىعى ناشارلاعانىن ايتتى.
70 جاستاعى ناعيما بولەشوۆا ءۇيىنىڭ قاسىندا بىرنەشە جىلدان بەرى قوقىس جينالىپ، ونىڭ قاسىنا قاڭعىباس يتتەر مەن مىسىقتاردىڭ، ءتىپتى ەگەۋقۇيرىقتار قاپتاپ كەتكەن. جينالعان قوقىس جانىنان ءوتۋ مۇمكىن ەمەس. قولقانى قاپقان جاعىمسىز ءيىس اللەرگياعا ۇشىراتىپ، باسىڭدى اۋىرتادى.
زەينەتكەر ناعيما اپا بۇل ۇيدە 30 جىلدان بەرى تۇرىپ كەلەدى. ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل جەر بۇرىن باۋ-باقشا بولعان ەكەن. كەيىن سايعا قوقىس تاستاي بەرگەننەن قالدىقتار تاۋ بولىپ ءۇيىلىپ قالعان. ءقازىر ول ءوز اۋلاسىنداعى قوقىستى تازالاي المايدى.
«قوقىستىڭ ءيىسى شىداتپايدى. مۇندا ەگەۋقۇيرىقتار، مىسىقتار، جابايى يتتەر قاپتاپ كەتتى. مەن جالعىز عانا ءومىر سۇرمەيمىن، مۇندا بىزدە 10 وتباسى بار»، – دەدى قالا تۇرعىنى ناعيما بولەشوۆا.
جاقىندا زەينەتكەر باقىتجان ساعىنتايەۆقا Akimat LIVE باعدارلاماسىنىڭ ەفيرىندە بۇل پروبلەمانى جەتكىزدى. مەگاپوليس باسشىسى ماسەلەنى شەشۋگە ۋادە بەردى. بىرنەشە ساعاتتان كەيىن اۋدان بيلىگى سوندا بولىپ، كوپ ۋاقىت وتپەي، اۋماق قوقىستان تازارتىلدى.
«ءبىز تىكەلەي ەفير بىتكەن سوڭ ءوز ماماندارىمىزبەن وسىندا كەلىپ، ماسەلەنى زەرتتەدىك. تاڭەرتەڭ كوممۋنالدىق قىزمەتتەرمەن بىرگە شاعىن سەنبىلىك ۇيىمداستىردىق، ياعني ءبىز قوقىستان تازارتىپ، اعاشتار مەن بۇتالاردى كەسىپ تاستادىق، سونداي-اق اپامىزعا 2 قوقىس كونتەينەرىن سىيعا تارتتىق»، – دەدى جەتىسۋ اۋدانى اكىمىنىڭ ورىنباسارى دامير اكەجانوۆ.
سونداي-اق، اۋدان بيلىگى زەينەتكەرگە بولاشاقتا كومەكتەسەتىندەرىن جەتكىزدى.
تەگىن باسسەين اشىلدى
الماتىدا تەگىن بالالار باسسەينى اشىلدى. الەۋمەتتىك نىسان ناۋرىزباي اۋدانىندا ورنالاسقان. بۇعان دەيىن تۇرعىندار باقىتجان ساعىنتايەۆتان وقۋشىلار مەن ستۋدەنتتەرگە قولجەتىمدى بولاتىن باسسەين سالۋدى سۇراعان بولاتىن. سول كەزدە مەگاپوليس باسشىسى ماسەلەنى قىسقا مەرزىمدە شەشۋدى تاپسىردى.
ءبىزدىڭ اۋداندا مۇنداي مەملەكەتتىك سپورت كەشەنى بولعان ەمەس. ەندى كەيبىر جەكەمەنشىك شاعىن زالدار بار. ءبىراق ونىڭ باعاسى اسپانداپ تۇر. سوندىقتان بىزگە سپورت كەشەنىن سالۋىڭىزدى وتىنەمىز»، – دەدى قالا تۇرعىنى راميل ميرزايەۆ.
وسىنداي وتىنىشتەرمەن قالا تۇرعىندارى ءداستۇرلى كەزدەسۋلەر كەزىندە مەگاپوليس باسشىسىنا بىرنەشە رەت جەتكىزدى. باقىتجان ساعىنتايەۆ جاڭا نىسانداردى سالۋ نەمەسە قولدانىستاعى نىسانداردى جاڭعىرتۋ مۇمكىندىگىن قاراستىرۋعا ۋادە بەردى.
ەندى مىنە، وتكەن جىلى ايتىلعان تۇرعىندار ءوتىنىشى بيىل ورىندالدى. بالالارعا تەگىن، سپورتتىق، كاسىبي جۇزۋمەن اينالىساتىن جاڭا باسسەين اشىلدى. «الماتى قالاسىنىڭ اكىمدىگىنە ۇلكەن العىسىمىزدى بىلدىرەمىز»، – دەدى ناۋرىزباي اۋدانىنىڭ تۇرعىنى جاننا تىلەمىسوۆا.
اشىلعان كۇننەن باستاپ تەگىن ۇيىرمەگە 30 بالا جازىلدى. ءقازىر ەكىنشى توپتى قابىلداۋ ءجۇرىپ جاتىر. باسسەيننەن باسقا كەشەندە جايلى كيىم اۋىستىراتىن بولمەلەر، جىلى دۋش جانە ءتىپتى ساۋنا بار.
«باسسەين وتە جايلى، جاقسى جاسالعان. بىزدە التى جول، جيىرما بەس مەتر. سونداي-اق، ءبىزدىڭ بالالار ساۋنا مەن تۇز بولمەسىن قابىلداي الادى»، – دەدى ءجۇزۋ جاتتىقتىرۋشىسى مارينا ۋفيمسيەۆا.
سونىمەن بىرگە، الاتاۋ اۋدانىندا بالالار سپورتىنىڭ دامۋىنا كوڭىل ءبولىندى. قالا اكىمشىلىگىمەن كەزدەسۋلەردىڭ بىرىندە تۇرعىندار تەگىن بالالاردى ساۋىقتىرۋ ورتالىقتارىنىڭ جوقتىعىنا شاعىمداندى. بىرنەشە ايدان كەيىن مەكتەپتەردىڭ بىرىندە بوكس سەكسياسى اشىلدى.
«الماتى قالاسىنىڭ اكىمىنە جۇگىنگەننەن كەيىن بىزگە سپورت كلۋبى اشىلدى، ەندى بالالارىمىزدىڭ سپورتپەن شۇعىلدانۋعا مۇمكىندىگى بار. ءبىز قالا اكىمدىگىنە «ۇلجان» شاعىناۋدانىنىڭ بارلىق تۇرعىندارىنان العىسىمىزدى بىلدىرەمىز»، – دەپ اتاپ ءوتتى اۋدان تۇرعىنى رىسگۇل تۇرىسبەكوۆا.
«حالىق ۇنىنە قۇلاق اساتىن مەملەكەت» تۇجىرىمداماسى اياسىندا قالا بيلىگى قالا تۇرعىندارىنىڭ قاجەتتىلىكتەرى كوڭىل ءبولىپ كەلەدى.
ەكى مىڭ الماتىلىق ۇيلەرىن زاڭداستىردى
الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆقا جۇگىنگەننەن كەيىن ەكى مىڭنان استام الماتىلىق ءوز ۇيلەرىن زاڭداستىردى. قالا باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا تۇرعىندار ءۇشىن اكىمشىلىك كەدەرگىلەردى ازايتۋ بويىنشا ءبىرقاتار شارالار جۇرگىزىلدى. سونداي-اق، مەگاپوليس باسشىسى قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق كودەكسىنە تۇزەتۋلەر ەنگىزۋگە باستاماشى بولدى، سونىڭ ارقاسىندا كلۋبتاردىڭ سانيتارلىق-قورعاۋ ايماقتارى، سونداي-اق سۋ قورعاۋ بەلدەۋى قىسقارتىلدى.
– ءبىز «شاڭىراق-5» شاعىناۋدانىندا تۇرامىز. 2013 جىلدان باستاپ ءوز ۋچاسكەلەرىمىز بەن ۇيلەرىمىزدى زاڭداستىرا المادىق. ويتكەنى، ءبىزدىڭ اۋماق زيراتتارعا جاقىن ورنالاسقان. بۇل ماسەلەنى شەشۋگە كومەكتەسىڭىزدەر، – دەدى شاھار باسشىسى باقىتجان ساعىنتايەۆقا وتكەن جىلدىڭ جازىندا الاتاۋ اۋدانىنىڭ تۇرعىندارى. قالا تۇرعىندارىنىڭ كوپتەگەن شاعىمدارىنا جاۋاپ رەتىندە مەگاپوليس باسشىسى ق ر ەكولوگيالىق كودەكسىنە تۇزەتۋلەر ەنگىزۋدى ۇسىندى.
«ءبىز بۇل ماسەلەنى مينيسترلىككە جىبەردىك. زاڭعا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى ۇسىنامىز. كوپ ۇزاماي ءسىز ءوز ۇيلەرىڭىزدى زاڭداستىرا الاسىز»، – دەدى الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتايەۆ.
سونداي-اق، شاھار باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا قالالىق جوسپارلاۋ جانە ۋربانيستيكا باسقارماسى كەيبىر شاعىناۋداندارداعى قىزىل سىزىقتارعا تۇزەتۋ جۇرگىزدى. ناتيجەسىندە 2192 الماتىلىق ءوز ۇيلەرىن زاڭداستىرا الدى. الاتاۋ اۋدانىندا – 979، ناۋرىزباي اۋدانىندا – 507، تۇركسىب اۋدانىندا – 291، مەدەۋ اۋدانىندا – 234، بوستاندىق اۋدانىندا – 86، اۋەزوۆ اۋدانىندا – 37، جەتىسۋ اۋدانىندا – 58 ءۇي زاڭداستىرىلدى.
ەكولوگيالىق كودەكسكە تۇزەتۋلەر زاڭدى كۇشىنە ەنگەننەن كەيىن زاڭداستىرىلعان تۇرعىن ءۇي قۇرىلىستارىنىڭ سانى بىرنەشە ەسە ارتادى.
«زيراتتاردىڭ سانيتارلىق-قورعاۋ ايماعىندا ورنالاسقان ءۇش مىڭنان استام قۇرىلىس بار. ءبىز دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ زيراتتاردىڭ سانيتارلىق ايماعىن قىسقارتۋ تۋرالى بۇيرىعىن كۇتىپ وتىرمىز. بۇل دا الماتى قالاسىنىڭ تاپسىرماسى ەدى. وسى بويىنشا سانيتارلىق قورعاۋ ايماقتارى قىسقارتىلاتىن بولادى. ءبىز زاڭداستىرۋ مۇمكىندىگى ءۇشىن اۋماقتاردىڭ 70%-ىن قالا قۇرىلىسى اۋىرتپالىقتارىنان بوساتا الامىز. بۇل الاتاۋ اۋدانىنداعى 3800-گە جۋىق ءۇي قۇرىلىسى»، – دەدى قالالىق جوسپارلاۋ جانە ۋربانيستيكا باسقارماسىنىڭ باسشىسى الماسحان احمەتجانوۆ.
كەيبىر شاعىناۋدانداردىڭ تۇرعىندارى قاجەتتى قۇجاتتاردى دايىنداۋعا كىرىستى. مىسالى، «وجەت» ىقشاماۋدانىندا، شالكودە كوشەسىندە 30-دان استام ءۇيدىڭ تۇرعىندارى ءوز ۋچاسكەلەرىن زاڭداستىردى. الماتىلىقتار زيراتتاردىڭ سانيتارلىق-قورعاۋ ايماعىن قىسقارتۋدىڭ ارقاسىندا كوپتەن كۇتكەن قۇجاتتارىن الدى. ەندى بۇل جول ءۇش ءجۇزدىڭ ورنىنا 100–150 مەتر بولادى.
«الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ءابدىر ۇلى ق ر سۋ كودەكسىنە تۇزەتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋگە باستاماشى بولدى. ول ەكولوگيالىق كودەكسكە ەنەدى، وندا ءبىز وزەنگە جاقىن ەمەس، ءبىراق قانداي دا ءبىر سانيتارلىق-قورعاۋ ايماعى بار ءۇي قۇرىلىستارىن زاڭداستىرۋ ءۇشىن سۋ قورعاۋ بەلدەۋىن 20 مەترگە دەيىن تومەندەتۋ تۋرالى ءوتىنىش بىلدىردىك»، – دەپ تۇيىندەدى الماسحان احمەتجانوۆ.
الداعى ايلاردا قالالىق جوسپارلاۋ جانە ۋربانيستيكا باسقارماسى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىستارىن زاڭداستىرۋ ماسەلەسىن شەشۋگە ۋادە بەردى.