قازاق حالقى بۇل ەمدىك ءشوپتىڭ ءۇي اۋاسىن تازارتاتىن قاسيەتىنە قاتتى كوڭىل بولگەن
ناۋرىزعا دايىندىق ۇيىمىزگە، اينالامىزعا، وزىمىزگە تازالىق جاساۋدان باستالادى.
ەڭ الدىمەن قورا-قوپسىنى، ءۇيدىڭ ءىشىن جۋىپ-تازالايمىز. ۇيدەگى سىنىق ىدىس، كەتىك كەسەلەرگە دەيىن تاستاپ، قاريالار ساقال-مۇرتىن باسىپ، اپالار جاۋلىق-ورامالىن نىلگە سالىپ، اپپاق قىلىپ اعارتىپ، بالالاردى جۋىندىرىپ، شايىندىرىپ، تىرناقتارىن الىپ، كەكىلىن قيىپ، ايدارىن جوندەپ، ۇلكەن دايىندىق باستالىپ كەتەدى. تازالىق جۇرگىزىپ بولعان سوڭ، اجەلەرىمىز ءۇيدىڭ اينالاسىن، قورا-قوپسىنى ادىراسپانمەن الاستايدى.
قازىرگى بالا ادىراسپاننىڭ تۇتىندەگەن يىسىنە تاناۋىن تىرجيتا قالادى. ال ءبىز سول ادىراسپانمەن وستىك. ءۇيىمىزدىڭ ءدال ىرگەسىندە ءوسىپ تۇراتىن. ءالى دە بار. گۇلىنەن كادىمگى المانىڭ تۇرىندەي كىشكەنتاي تۇينەك پايدا بولادى. ونى ءبىز، بۇلدىرشىندەر جۇلىپ الىپ، «ءۇي-ۇي» ويناعاندا «داستارحانعا» الما دەپ قوياتىنبىز. ءبىراق ءيىسى وتكىر، اششى بولاتىن. وعان دا ۇيرەنىپ كەتكەنبىز.
ونى مال دا جەمەيتىن. سوندىقتان اينالامىزدا ادىراسپاننان باسقا ءشوپ بولمايتىن. سويتسەك، ءدامى اششى، سابى مەن گۇلىندە ۋ بولادى ەكەن عوي.
اۋىلداعى ءاربىر شاڭىراقتىڭ كەرەگەسىندە ادىراسپان ءىلىنىپ تۇراتىن. بۇل ءشوپ سول ءۇيدىڭ اجىراماس ءبىر بولشەگى ىسپەتتەس سانالاتىن. ءيا، قازاق حالقى «ادىراسپان- نىڭ كيەسى بار» دەپ، اياقتىڭ استىنا تاپتاماي، ات ۇستىنەن كەرەكتى مولشەرىن عانا الىپ ەم قىلعان. بالە-جالەدەن ساقتايدى دەپ كەرەگە باسىنا ءىلىپ قويعان. ال جاڭا قونىسقا كىرەردە بوساعاعا «جىن-شايتان مۇلدەم جولاماسىن» دەگەن تىلەكپەن ادىراسپانمەن الاستاعان. سونىمەن قاتار، جىن-شايتانداردان تازارتۋ ءۇشىن ونىڭ ءبىر بۇتاعىن وتقا تۇتاتىپ، ءۇيدى الاستايتىن بولعان. قازاق حالقى بۇل ەمدىك ءشوپتىڭ ءۇي اۋاسىن تازارتاتىن قاسيەتىنە قاتتى كوڭىل بولگەن.
ءبىر ادىراسپاننىڭ بىرنەشە قاسيەتى بار. ماسەلەن، قىز-كەلىنشەكتەر ادىراسپاندى ۇزاق قايناتىپ، كۇرەڭ قىزىل بوياۋ شىعارىپ، جۇننەن جاسالاتىن كولونەر بۇيىمدارىنا پايدالانعان. ايەلدەرى تەكەمەت باسقاندا، كيىزدىڭ قاسىنا كوز تيمەسىن دەپ ادىراسپان جانە قىزىل ءتۇستى ماتا توسەگەن. ويتكەنى، وندايدا تەكەمەتكە نەمەسە كيىزگە كوز تيسە، سالىنعان ورنەكتەر قيعاش نەمەسە قيسىق تۇسەدى-مىس.
جاس كەلىن بوسانعاندا، سابيلەر سىرقاتتانعاندا، وكپە اۋرۋىنا شالدىققاندا ادامداردى الاستاعان. ادىراسپانعا قىلشانى جانە ەرمەن، كەرمەك جۋسان شوپتەرىن قوسىپ، كۇن باتار كەزدە ادەيى ارنالعان ىدىسقا ورتەپ، ونىڭ تۇتىنىمەن ادامدى ەمدەگەن دەسەدى.
حالىق ەمشىلەرى ادىراسپاندى ادامنىڭ قۇياڭىن، جۇيكە اۋرۋىن ەمدەۋگە پايدالانعان. ادىراسپاندى زەرتتەۋ بارىسىندا ونىڭ قۇرا- مىندا گارمالين بار ەكەنى انىقتالعان. ول – انتيدەپرەسسانت. دارىگەرلەر ادىراسپان جۇرەك قاعىسىن تۇراقتاندىرىپ، ونىڭ قۇرامىنداعى گارماليننىڭ گيدروحلوريدى تۋبەركۋلەز قوزدىرعىشتارىنا قارسى ءتيىمدى كۇرەسەتىنىن ايتادى. تۇماۋ ءتيىپ اۋىرعاندا دا وتباسى مۇشەلەرىن ادىراسپانعا تۇز قوسا وتى- رىپ، الاستاۋدىڭ ماگيالىق فۋنكسياسىمەن قاتار، ەم دارىتاتىن قاسيەتى دە بار. ادامنىڭ جەل-قۇزدان قوزعان بۋىن اۋرۋىن ەمدەۋ ءۇشىن ادىراسپاننىڭ جاس ساباعىن قيىپ الىپ جانشىپ، بۋىنعا تارتۋ كەرەك دەيدى ماماندار. كوپ جاعدايدا سۋىق ءتيىپ، اۋرۋ باستالعاندا ادامنىڭ دەنەسى مۇزداپ، قالتىراپ بەرەكەسى كەتەدى. سول كەزدە ادىراسپاننىڭ قايناتپاسىن ىشسە، اۋرۋدى جەڭىلدەتەتىن كورىنەدى.
مالدىڭ قوتىرىن ادىراسپاندى قايناتىپ جۋعان. كوشپەلىلەر كەسىرتكە ءتارىزدى جاندىكتەر جارالانعاندا، ولار ادىراسپانعا اۋناپ جازىلاتىنىن بايقاعان.
مىنە، قازىرگى مىڭ سان حيميالىق قوسپا قوسىلىپ دايىندالاتىن ءتۇرلى اۋا تازارتقىش قۇرالداردىڭ قاسىندا ادىراسپاننىڭ قاسيەتىن مەنىڭ بابام ءىلىم، عىلىم مەڭگەرمەي-اق ەجەلدەن ءبىلىپ قويعان.