بۇگىن - انالار كۇنى!
"الىپ تا انادان تۋادى" دەگەندى ەسكەرىپ، ۇلى ادامداردىڭ انالار جايلى ايتىپ كەتكەن ناقىل سوزدەرى مەن حالىق اراسىندا ماقال-ماتەلدەردى نازارلارىڭىزعا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.
انا تۋرالى ناقىل سوزدەر، ماقال ماتەلدەر
انا جۇرەگى تىم تەرەڭ، سول تەرەڭدىكتەن ءسىز كەشىرىم تابا الاسىز. ونورە دە بالزاك
ادام بوپ تۋۋ – انادان، ايۋان بوپ كەتۋ – وزىڭنەن! اۆتور: قادىر مىرزا ءالي
ادام دۇنيە ەسىگىن انادان تۋعان كەزدە عانا ءبىر-اق رەت اشپايدى. ءومىر ادامدى قايتا-قايتا جاڭادان تۋۋعا ماجبۇرلەيدى. اۆتور: گابريەل گارسيا ماركەس
اركىمنىڭ تۋعان ءتىلى – تۋعان شەشە، وعان بالا مىندەتتى سان مىڭ ەسە. اۆتور: ءسابيت مۇقانوۆ
ۇستاز – اناڭداي ۇلى. اۆتور: جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ
شوشاڭداعان قىز شەشەسىنىڭ اتىنا كىر كەلتىرەدى. اۆتور: ءازىلحان نۇرشايىقوۆ
بالاسى اراق ىشسە، شەشەسى ۋ ىشەدى. ماسكۇنەم جامان بالا جاقسى انانى اجالىنان بۇرىن كورگە كىرگىزەدى. اۆتور: ءازىلحان نۇرشايىقوۆ
اتا-انانىڭ اقىلى— قازۋلى قارا جولمەن تەڭ. اۆتور: دۋلات باباتاي ۇلى
انا تۋرالى
دۇنيەدە انا ماحابباتىنان قاسيەتتى نارسە جوق. ونىڭ الدىندا ادامدى ىنتىقتىرۋشى وزگە دۇنيەلەر ءالسىز كەلەدى.
ۆ.گ.بەلينسكيي
نازىكتىك اتاۋلىنىڭ جيىنتىعى – انانىڭ الاقانى، سوندىقتان دا ول – ءسابي ءۇشىن ەڭ جىلى ۇيا.
ۆ.گيۋگو
انا كورەگەندىگىنىڭ تەڭدەسى جوق. انا مەن بالانىڭ اراسىن كوزگە كورىنبەيتىن تىلسىم سىرلى ءجىپ جالعاپ تۇرادى.
و.بالزاك
ايەل جەردەن شىققان جوق،
ول دا ەركەكتىڭ بالاسى.
ەرلەر كوكتەن تۇسكەن جوق،
ايەل – ونىڭ اناسى.
ا.تۇرماعامبەتوۆ
اباي قۇنانبايەۆ
ايەل اشۋلانسا – جەڭىلەدى، ەركەلەسە – جەڭەدى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
جەر جۇزىندە قازاق ايەلدەرىنەن باسقا ءبىر ايەل قۇدايىن قارعاي المايدى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
ساياسات پەردەسىن جامىلعانىمەن ساياساتقا سيا بەرمەيتىن جايلاردى تۇسىنۋگە ايەل ويى زەرەك كەلەدى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
ايەل بىتكەننىڭ ءبارى دە وزدەرىنەن سۇلۋىراق كورىنگەن ايەلگە جاۋ كەلەدى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
انا سۇلۋلىعى جۇزىندەگى مەيىرىمىنەن كورىنەدى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
قىز مىنەزىندە ۇياڭدىق پەن ادەپ ءبىر كەزدەسسە – ءبىرىن-بىرى جاسىرىڭقىراپ تۇرادى دا، اشىقتىق پەن ابايسىزدىق كەزدەسسە – ءبىرىن-بىرى اسىرىڭقىراپ تۇرادى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
دۇنيەدە ايەلدىڭ كوزىنەن ارتىق قىزىقتىرا الاتىن، ايەلدىڭ كوزىنەن ارتىق سيقىرلاپ تارتىپ كەتە الاتىن كۇش جوق قوي دەيمىن. بايلىق، ب ا ق، مانساپ، ءتىپتى قوعامدىق دارەجە دەگەندەردىڭ بىردە-بىرىندە ونداي كۇش جوق. ءبارى بىرگە قوساقتالىپ كەلىپ موينىما اسىلا كەتسە، مەن ءبارىن سىلكىپ تاستاپ، وقتاي قادالعان ايەل كوزىنە قاراي جۇرە بەرەر ەدىم.
عابيت مۇسىرەپوۆ
قازاق ايەلىن “جان جولداسىم” دەيدى. بۇل ۇلكەن ءسوز عوي. جانى مەن جانى ۇندەس، ويى، ارمانى ۇيلەس، ەگىز ادامبىز دەگەنى عوي.
عابيت مۇسىرەپوۆ
ايەل اسقاقتاسا – جىلايدى، ەركەك اسقاقتاسا – قۇلايدى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
ايەلدىڭ ەستىلىگى جەڭسە – سۇلۋلىعى دا ارتا تۇسەدى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
ايەل شىنىمەن جىلاپ السا، اجارلانىپ كەتەدى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
قازاق قىزى ۇزاتىلعانشا نەگىزىندە ەكى-اق ءتۇرلى جۇمىس ىستەيدى: كولدەن سۋ اكەلەدى، شاي قۇيادى. جۇمىستىڭ باسقا تۇرىنە قايىن ەنەنىڭ قولىندا جاتتىعادى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
قازاق ايەلى ازعانا جاردەم بەرگەندى ۇمىتپايدى – تەزىرەك ەسەلەپ، قايىرۋعا تىرىسادى.
عابيت مۇسىرەپوۆ
ايەل قىرىققا كەلگەنشە ءوڭىن بەرمەسە – قاسيەت،
ەركەك قىرىققا كەلگەنشە ەسى كىرمەسە – قاسىرەت.
عابيت مۇسىرەپوۆ
ايەل تابيعاتىنىڭ ءوزى وسىنداي: تيىم سالىنعان تامىردىڭ ءدامىن تاتىپ، ابدەن قۇمارىنان شىققانشا قينالا بەرۋگە جاراتىلعان.
شوقان ءۋاليحانوۆ
قىزدا قىلىق بولماسا، قۇر شىرايدان نە پايدا.
بۇقار قالقامان ۇلى
جاقسى ايەل ۇل تۋسا – پاتشادان بولماس كەمدىگى.
بۇقار قالقامان ۇلى
قىز سيپاتى: مويىل كوز، توق ءجۇز.
اق جاۋلىعى انانىڭ — اق كورپەسى بالانىڭ.
اق شاشتى انا: «جاستىعىم — بالام» دەيدى.
اقىلدى بالا: «اي-كۇنىم — انام» دەيدى.
التى ۇل تاپقان انانى «حانىم» دەسە بولادى.
سىيلاسا بىلگەن ادامدى «جانىم» دەسە بولادى.
الىپ انادان تۋادى،
ات بيەدەن تۋادى.
انا الاقانىنىڭ اياسى،
اق شىناردىڭ ساياسى.
انا الدىندا قۇرمەت،
اتا الدىندا قىزمەت.
اناعا بالانىڭ الالىعى جوق.
انادان التاۋ تۋعانشا جالعىز تۋسا نەتەدى —
ەلگە تۇلعا بولعالى.
قاراعايعا قارسى بۇتاق بىتكەنشە ەمەنگە ايىر ءبۇتاق بىتسە نەتەدى —
قۇسقا تۇعىر بولعالى.
انادان ارتىق دوس بار ما؟
اشۋدان جامان قاس بار ما؟
جيىرما بەستەن جاقسى جاس بار ما؟
قىمىزدان ءتاتتى اس بار ما؟
انادان ونەگە كورمەگەن قىز جامان،
اتادان تاعىلىم الماعان ۇل جامان (قورقىت).
انا جاقسىلىعىن اۋىرساڭ بىلەرسىڭ،
قايىن جاقسىلىعىن قىدىرساڭ بىلەرسىڭ.
انا كوركى الدىنداعى بالاسى،
قالا كوركى ءۇيى، ورمان-اعاشى.
انالى بالانىڭ ءوزى توق،
اناسىز بالانىڭ كوزى توق.
«انامدى جاقسى كورگەندىكتەن كەلىسىن ءتۇيدىم.
اۋلىمدى جاقسى كورگەندىكتەن جەلىسىن ءسۇيدىم».
انانىڭ الاقانى بالاعا ايدىندى قونىس.
انانىڭ باسقان جەرىندە پەيىش بار.
انانىڭ ويى ۇيادا،
بالانىڭ ويى قيادا.
انانىڭ سۇيگەن جەرى
وتقا كۇيمەيدى، وق تا تيمەيدى.
انانىڭ ءسۇتى — بال،
بالانىڭ ءتىلى — بال.
انانىڭ ءىزىن قىز باسار،
اتانىڭ ءىزىن ۇل باسار.
اناڭا اۋىر ءسوز ايتپا،
اتىڭا اۋىر جۇك ارتپا.
اناڭدى مەككەگە ءۇش ارقالاپ اپارساڭ دا
قارىزىنان قۇتىلا المايسىڭ.
انا ءسۇتى بوي وسىرەدى،
اتا ءتىلى وي وسىرەدى.
انا ءسۇتىن اقتاماعاندى ەشكىم ماقتامايدى.
اناسىز ءومىر — سونگەن كومىر.
اناسىن كورىپ قىزىن ال،
اياعىن كورىپ اسىن ءىش.
اناسىن سۇيگەننىڭ بالاسىن ءسۇي.
اناسى ۇياتسىز بولسا،
بالاسى مياتسىز بولادى (ناقىسبەك شەشەن).
بالانىڭ بىلەگى اۋىرسا انانىڭ جۇرەگى اۋىرادى.
بالاپاندى تورعايلار ءورت بولماسىن تىلەيدى.
بالالارعا انالار دەرت قونباسىن تىلەيدى.
بالاسى تاۋشە جەسە اناسىنىڭ ءتىسى قاماسادى.
اكەسىنە قاراپ ۇلىن، شەشەسىنە قاراپ قىزىن تانى.
اكەسىنە تارتىپ ۇل تۋماس، شەشەسىنە قاراپ قىز تۋماس.
اتا-انام بار بولسىن، اۋزى-مۇرىنى جوق بولسىن.
اتا-انانىڭ ءقادىرىن بالالى بولعاندا بىلەرسىڭ.
اتا-انادان جار جاقىن. تۋىسقاننان مال جاقىن.
اتانىڭ قۇنى، انانىڭ ءسۇتى.
كۇتسەڭ اتا-اناڭدى، كەشىرەر اتاڭ قاتاڭدى.
اتا-انانىڭ قارىزى، ۇرپاقتىڭ ومىرلىك پارىزى.
ءاي دەيتىن اجە جوق، قوي دەيتىن قوجا جوق
ادام بولار ۇلىڭنىڭ ارقا-باسى كەڭ كەلەر.
انا بولار كىزىڭنىڭ اقىل-ەسى تەڭ كەلەر.
ادام بولاتىن بالا الىسكا قارايدى.
بالاعا پىشاق بەرمەسەڭ ءبىر جىلار، بەرسەڭ — ەكى جىلار.
بالاجاندى بيەلەر قۇلىندارىن تەپپەيدى،
بالاجاندى ادامدى بالا اينالىپ كەتپەيدى.
بالا جاسىنداعىسىن ۇمىتپايدى،
تاز باسىنداعىسىن ۇمىتپايدى.
بالا جەتەسىز بولسا اتا-اناسىن جەرگە قاراتادى.
بالا جەتەلى بولسا اتا-اناسىن ەلگە قاراتادى.
بالا جەتىگە جەتكەنشە جەردەن تاياق جەيدى.
بالا جۇگىرسە قارتتىڭ قاراپ وتىرىپ اياعى اۋىرادى.
بالا كەزدە نەنى ادەت ەتسەڭ سونىڭ شىرماۋىندا قالاسىڭ.
بالا كوڭىلدىڭ گ ۇلى، كوزدىڭ نۇرى.
بالا كۇلكىگە تويماس،
بولبىر ۇيقىعا تويماس.
ايدىڭ ءىزىن اي باسار،
اتتىڭ ءىزىن تاي باسار.
انادان التاۋ تۋعانشا،
جالعىز تۋسا نە ەتەدى — ەلگە تۇلعا بولعالى.
قاراعايعا قارسى بۇتاق بىتكەنشە،
ەمەنگە ايىر بۇتاق بىتسە نە ەتەدى — قۇسقا تۇعىر بولعالى.
اتا-اناعا كوز قۋانىش الدىنا العان ەركەسى (اباي).