الماتىدا جول جابىندىسىن ورتاشا جوندەۋ اياسىندا بورديۋرلەر تەگىستەلۋدە جانە اقاۋى بارلارى جاڭارۋدا. جاڭا برورديۋرلەر قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىۆز ەتۋ ءۇشىن بۇرىن بولماعان جەرلەرگە قويىلۋدا.
قازىرگى ۋاقىتتا مەگاپوليستىڭ جالپى ۇزىندىعى 44 كم (ءال-فارابي، تىلەندييەۆ، بايزاقوۆ، اباي، تۇرعۇت وزال، ساين، تولە بي، شالياپين، ماناس، قۇرمانعازى، جۇمالييەۆ، شاعابۋتدينوۆ، دوسمۇحامەدوۆ، تۇركەبايەۆ) 15 ماگيسترالدى كوشەسىندە جول جابىنىنا ورتاشا جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە.
قالانىڭ 15 ماگيسترالدى كوشەسىندە جول-جوندەۋ جۇمىستارى پوليمەردى قولدانۋ ارقىلى جۇرگىزىلەتىن بولادى، ول جول ءجابىنىنىڭى ساپراسىن ارتتىرادى. پوليمەر ءقوابىرشاقتانبايدى جانە وتە ءتوزىمدى. پوليمەردى قولدانۋ جولداردىڭ قىزمەت ەتۋ مەرزىمىن، ساراپشىلاردىڭ باعالاۋى بويىنشا، ستاندارتتارعا سايكەس 4-5 جىل ورنىنا 8-10 جىلعا دەيىن ۇزارتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
سونداي-اق، ورتاشا جوندەۋ كەزىندە گرانيتتى جانە سەمەنتتى-قۇمدى بورديۋرلەردىڭ قۇرىلىمىن ەسكەرۋ قاجەت، ولاردىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ءۇشىن ساپالى جۇمىس ءۇشىن ءدال قوزعالىس بولىگىنە قويۋ كەرەك.
مىسالى، 15 ماگيسترالدىق كوشەدە 90 080 پ. م. گرانيتتى جانە سەمەنتتى-قۇمدى بورديۋرلەر بار، ولاردىڭ ىشىندە دياگنوستيكا ناتيجەلەرى بويىنشا 23 716 پ. م. (20 987 پ. م. گرانيتتى جانە 2 729 پ. م. سەمەنتتى-قۇمدى بورديۋرلەر ورناتىلادى) جارامسىز جانە ەستەتيكالىق كەلبەتىن جوعالتقان بورديۋرلەر اۋىستىرىلادى
اقاۋى جوق ۇيىلگەن بورديۋلەر تەگىستەۋگە جاتادى. تەگىستەۋ كەزىندە جول جيەكتەرى ولاردى جولدىڭ قاجەتتى بەلگىسىنە تەڭەستىرۋ ءۇشىن بولشەكتەلەدى. وسىدان كەيىن الىنعان جيەكتەر قايتا پايدالانۋعا جاتپايتىن جارامسىز جيەكتەردى ءىشىنارا اۋىستىرا وتىرىپ، سول ۋچاسكەگە ورناتىلادى.
الماتى قالالىق موبيلدىلىك باسقارماسىنىڭ (قمب) باسشىسى ساعىندىق تەلىبايەۆ گرانيتتى جانە ۇزاق مەرزىمدى بورتتىق تاستار اۋىستىرىلمايدى، نەگىزىنەن ولار تەك قاشالادى دەدى.
«تەگىستەپ قاشاۋۋ-بۇل بولشەكتەۋ جانە ورناتۋ ونى قاجەتتى بەلگىگە ورناتۋ. جولدى پايدالانۋ كەزىندە جيەكتەر ءجيى ىعىسۋى مۇمكىن. جول جابىندىسىن مەن بورديۋر اراسىنداعى ساڭىلاۋلارعا بايلانىستى جول جيەگىندە جارىقتار پايدا بولۋى مۇمكىن. سوندىقتان ساپالى جۇمىستى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن اسفالتبەتون توسەمەس بۇرىن بورديۋرلەردىڭ تەگىس ورنالاستىرۋ قاجەت"، – دەپ اتاپ ءوتتى ول.
ورناتىلعان بورديۋرلەر قانداي ماتەريالدان جاسالعان؟
الماتى جولدارىندا بورديۋرلەردىڭ ەكى ءتۇرى قويىلعان: وتە بەرىك گرانيتتى بورديۋر جانە سەمەنت-قۇمدى، ولاردىڭ ورتاشا قىزمەت ەتۋ مەرزىمى مەحانيكالىق زاقىمدانۋسىز 4-5 جىلدى قۇرايدى. گرانيتتى بورديۋرلەردى مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى زاڭناماعا سايكەس مەردىگەر ۇيىمدار كۇرتى اۋماعىنان جەتكىزۋشىلەردەن تەندەرلەر ارقىلى ساتىپ الادى.
سەمەنت-قۇمدى بورديۋرلەر اپات سالدارىنان نەمەسە قار تازالايتىن ماشينالار جۇمىس ىستەپ تۇرعان كەزدە تەزىرەك جارامسىز بولىپ قالادى. سوندىقتان الماتىنىڭ كەيبىر ماگيسترالدىق كوشەلەرىندە سەمەنت-قۇم بورديۋلەر گرانيتكە اۋىستىرىلادى.
ايتا كەتەرلىگى، جوندەۋ جۇمىستارى ءجۇرىپ جاتقان ءال- فارابي داڭعىلىنداعى ۇىزنىدى 25 كم-دەن اساتىن ءبورديۋردىڭ تەك 1 كم عانا اۋىستىرىلدى. اباي داڭعىلىنىڭ بويىندا قولدا بار 18 شاقىرىم جيەكتىڭ تەك 1،5 شاقىرىمى عانا اۋىستىرىلادى، ال تىلەندييەۆ كوشەسىندە قيراعان سەمەنت-قۇم جول جيەگى جاڭارتىلدى.
بۇدان باسقا، 6،9 مىڭنان استام مەتر جاڭا بورديۋر بەلگىلەنەدى. ولار جاياۋ جۇرگىنشىلەردىڭ قاۋىپسىزىدىگىن ارتتىرۋ ايماقتارىنا قويىلادى. ول شۆەسيا، نيدەرلاندى، ۇلىبريتانيا، اقش جانە كانادا سياقتى ەلدەردىڭ تاجىريبەسىن ەسكەرە وتىرىپ، Vision Zero جول قوزعالىسى قاۋىپسىزدىگىن ارتتىرۋ جانە جكو ازايتۋ جونىندەگى حالىقارالىق باعدارلاما اياسىندا جۇزەگە اسىرىلادى.