جاسى جەتپىسكە جەتسە دە، اپاي دەپ ايتۋعا اۋىز بارمايدى
قازاقتا ۇلكەن كىسىنى «اپا»، «اپاي» دەپ قۇرمەت كورسەتىپ اتاۋ ادەتىمىز بارى راس. الايدا رايسا مامبەتوۆانى العاش كورگەن جان ونىڭ شيراق قيمىلىنا، جايدارى جۇزىنە قاراپ، ەسىمىنە «اپاي» دەگەندى جالعاعىڭ كەلمەيدى. سەبەبى، ونىڭ ءون بويىنان تاسىپ تۇرعان ەنەرگياسى جاستاردان اسىپ تۇسپەسە، كەم ەمەس. رايسا حانىم جاسى جەتپىسكە كەلسە دە، سپورتتى سەرىك ەتىپ، ءار كۇنىن بەلسەندى ومىرمەن ورنەكتەپ جۇرگەن جان.
دەنساۋلىقتىڭ ءقادىرىن اۋىرعاندا بىلەسىڭ
رايسا حانىم سپورتقا كەزدەيسوق كەلمەگەن. بىردە جۇمىس كەزىندە قان قىسىمى كوتەرىلىپ، ەسىنەن تانىپ قۇلايدى. دارىگەرلەر دەنساۋلىعىن باقىلاۋعا الۋدى ۇسىنعانىمەن، ول دارى-دارمەكتى ەمەس، قيمىل-قوزعالىستى تاڭدايدى. قىزىنىڭ قولداۋىمەن ينتەرنەت ارقىلى ىزدەنىپ، سالاۋاتتى ءومىر سالتىنىڭ شيپالى جول ەكەنىن ۇعىنادى.
ەرتە تۇرعان ايەلدىڭ ءبىر ءىسى ارتىق...
رايسا مامبەتوۆا مەن جۇبايى بەس جىلدان بەرى كۇندە تاڭعى تورتتە تۇرادى. جىلى سۋ ءىشىپ،كوپ ۇزاماي جۇگىرۋگە شىعادى. قالا اكىمدىگىنىڭ ماڭىنداعى ساياباقتا ەكەۋى ون اينالىم جاساپ، تاڭعى جاتتىعۋدى دا ۇمىتپايدى. بۇل ەرلى-زايىپتىنىڭ كۇندەلىكتى ادەتىنە اينالعان.
بي – دەنساۋلىقتىڭ تاعى ءبىر كوزى
رايسا حانىم بيگە دە قاتىسادى. ونىڭ ايتۋىنشا، «جاس ۇلعايعان سايىن بيلەۋ اسا ماڭىزدى. قوزعالىس ازايعان جەردە اۋرۋ كوبەيەدى. ال بيلەگەن كەزدە دەنە تۇگەل قوزعالىسقا تۇسەدى». بۇل پىكىرىن ول كىتاپتان وقىپ، تاجىريبەدە دالەلدەپ ءجۇر.
سپورتپەن عانا شەكتەلمەيدى
رايسا حانىم 53 جاسىندا كولىك جۇرگىزۋدى ۇيرەنگەن. «نەمەرەمدى شاحماتقا اپارۋ ءۇشىن جۇرگىزۋشى بولۋعا تۋرا كەلدى. بىرەۋگە جالىنعاندى ۇناتپايمىن. ءوز بەتىمشە ۇيرەندىم»، — دەيدى ول. بۇل – جاڭا نارسەنى ۇيرەنۋگە ەشقاشان كەش ەمەس ەكەنىن دالەلدەيتىن تاعى ءبىر مىسال.
ۇيىندە تەلەديدار جوق
رايسا مامبەتوۆانىڭ ۇيىندە تەلەديدار جوق. سەبەبى، تەلەديدارعا كەتەتىن ۋاقىتتى ول ءوزىن دامىتۋعا، كىتاپ وقۋعا، پايدالى اقپارات ىزدەۋگە جۇمسايدى.
«ءومىر 50-دەن كەيىن توقتامايدى»
«كوپ ادام 50-دەن اسقان سوڭ ءومىر ءبىتتى دەپ ويلايدى. شىن مانىندە، بۇل – تەك باستاماسى»، — دەيدى رايسا حانىم. ونىڭ پىكىرىنشە، كوپتەگەن دەرت — ادامنىڭ ويىندا. «ميىڭدى تازارتساڭ، ءتان دە ساۋىعادى. ومىرگە رەنجىمەي، اشۋلانباي، شۇكىرشىلىكپەن قاراۋ كەرەك»، — دەيدى ول.
جەكسەنبى – بەلسەندى دەمالىس كۇنى
رايسا مامبەتوۆا مەن وزگە دە بەلسەندى زەينەتكەرلەر جەكسەنبى سايىن مەدەۋدەگى گورەلنيككە شىعىپ، مۇزداي سۋعا شومىلۋدى ادەتكە اينالدىرعان. بۇل – ولاردى رۋحاني ءارى فيزيكالىق سەرگىتەتىن ءتاسىل.
رايسا مامبەتوۆا ءۇشىن جاس شەكتەۋ ەمەس. ول ومىرگە قۇشتارلىقپەن قارايتىن جانداردىڭ جارقىن ۇلگىسى. ول ءوزىنىڭ ءومىر جولىمەن ءار ادامعا موتيۆاسيا بولا الادى: دەنساۋلىقتىڭ كىلتى – قوزعالىستا، ال باقىت – ءوز قولىڭدا.
جەتپىستە دە جۇگىرۋ، بيلەۋ، كولىك جۇرگىزۋ، مۇزداي سۋعا ءتۇسۋ – مۇمكىن ەمەس دەيتىندەردىڭ بارىنە جاۋاپ. «ءومىر ءبىتتى» دەپ ەمەس، «ءومىر ەندى باستالدى» دەپ ءومىر ءسۇرۋدى ۇيرەتەتىن جاننىڭ ءسوزى دە، ءىسى دە شابىتتاندىرادى.
رايسا حانىمنىڭ ۇلگىسى — بەلسەندى ءومىر سالتى جاسقا قارامايتىنىن، ال ءپوزيتيۆتى ويلاۋ كەز كەلگەن قيىندىقتى ەڭسەرۋگە كومەكتەسەتىنىن دالەلدەيدى.
رايسا حانىمنان كەڭەستەر
• كۇلىپ ءجۇرىڭىز. كوڭىل كۇي – دەنساۋلىقتىڭ نەگىزى.
• سپورتپەن اينالىسىڭىز. قوزعالىس – ءومىر.
• نەگاتيۆ ويدان ارىلىڭىز. كوڭىلگە اۋىرلىق تۇسىرمەڭىز.
• جاس – تەك سان. قالاۋىڭىز بولسا، الىنبايتىن قامال جوق.