پايدالانىلماي جاتقان جانە زاڭناما تالاپتارىن بۇزا وتىرىپ بەرىلگەن اۋىل شارۋاشىلىعى جەرلەرىن قايتارۋ بويىنشا جۇمىس جالعاسۋدا.
2023 جىلى مەملەكەتكە 4،6 ملن گا، ال 2022 جىلدىڭ باسىنان بەرى 10 ملن گا قايتارىلدى. جايىلىمدىق جەرلەردىڭ جەتىسپەۋشىلىگى ماسەلەسىنىڭ وزەكتىلىگىن ەسكەرە وتىرىپ، قايتارىلعان جەرلەر ءتيىستى ەلدى مەكەندەرگە بەكىتۋ ارقىلى باسىم تارتىپپەن شارۋالاردىڭ پايداسىنا بەرىلەدى، دەپ حابارلايدى Almaty-akshamy.kz.
اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى باسقا دا جەتىستىكتەر جايلى Primeminister.kz رەداكسياسىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنىڭ دامۋىنىڭ 2023 جىلعى ناتيجەلەرىنە ارنالعان شولۋىندا ايتىلعان.
مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراسياسىن دامىتۋ ارقىلى «اۋىل اماناتى» اتتى اۋىل حالقىنىڭ تابىسىن ارتتىرۋ باعدارلاماسىن اۋقىمدى تۇردە ىسكە اسىرۋ باستالدى.
2023 جىلى بۇل ماقساتتارعا 100 ملرد تەڭگە ءبولىندى. ناتيجەسىندە 17 مىڭ شاعىن نەسيە بەرۋ جوسپارلانىپ وتىر، بۇل 18 مىڭعا جۋىق جاڭا جۇمىس ورنىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. جالپى بۇگىندە شامامەن 69،4 ملرد تەڭگە سوماعا 11،3 مىڭ شاعىن نەسيە بەرىلدى.
بۇگىنگى تاڭدا جوبا اياسىندا ەلىمىزدىڭ بارلىق وبلىسىندا جەكە قوسالقى شارۋاشىلىقتاردى، شارۋا جانە فەرمەر قوجالىقتارىن، سونداي-اق قايتا وڭدەۋ كاسىپورىندارىن بىرىكتىرەتىن 400-دەن استام اۋىل شارۋاشىلىعى كووپەراتيۆى قۇرىلدى.
اباي وبلىسىنىڭ كوكپەكتى اۋدانىندا 1 543 گا القاپتا سۋارۋ جۇيەلەرىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى، 960 گا ءداندى داقىلداردى سۋارۋعا ارنالعان 17 ماشينا ورناتىلدى. جوبانىڭ جالپى قۇنى 1،5 ملرد تەڭگەنى قۇرادى.
● مەملەكەتتىك قولداۋدىڭ ارقاسىندا سالاعا سالىنىپ جاتقان ينۆەستيسيالار كولەمى ارتىپ كەلەدى. 2023 جىلدىڭ باسىنان باستاپ وتاندىق اوك-تە 164،5 ملرد تەڭگەگە 207 ينۆەستيسيالىق جوبا ىسكە قوسىلدى.
– قوستاناي وبلىسىندا جىلىنا قۋاتتىلىعى 40 توننا قۇرعاق ساۋمال ءوندىرىسى ىسكە قوسىلدى. جوبانىڭ جالپى قۇنى 10 ملرد تەڭگەنى قۇرادى؛
– سونىمەن قاتار قوستاناي وبلىسىندا Arbel Bakliyat تۇرىك كومپانياسى تاۋلىگىنە 1 000 تونناعا دەيىن بۇرشاق داقىلدارى ءوندىرىسىنىڭ تولىق سيكلى جوباسىن ىسكە اسىردى. ءبىرىنشى كەزەڭدەگى ينۆەستيسيالار كولەمى 4 ملرد تەڭگەنى قۇرايدى، كەيىننەن 9،4 ملرد تەڭگەگە دەيىن ۇلعايتىلماق؛
– سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا 4ء-شى بۋىنعا جاتاتىن جاڭا يننوۆاسيالىق جىلىجاي ىسكە قوسىلدى، وندا جىلىنا 3 مىڭ تونناعا جۋىق قىزاناق، قيار جانە سالات جيناۋ جوسپارلانىپ وتىر. جوبانىڭ قۇنى – 7،2 ملرد تەڭگە؛
– اقمولا وبلىسىندا شۆەيساريالىق Buhler كونسەرنىمەن بىرلەستىكتە قۇنى 2،5 ملرد تەڭگەدەن اساتىن گليۋتەنسىز س ۇلى ۇلپەگى ءوندىرىسى بويىنشا جوبا ىسكە اسىرىلدى. زاۋىتتىڭ قۋاتى – ساعاتىنا 2 توننا. كاسىپورىندا شيكىزاتتى قابىلداۋ، كەپتىرۋ، تازارتۋ جانە ساقتاۋ ايماقتارى بار؛
– پاۆلودار وبلىسىندا 10 مىڭ توننا ونىمگە ارنالعان كوكونىس قويماسى ىسكە قوسىلدى، جوبا 1،8 ملرد تەڭگەگە باعالانىپ وتىر؛
پاۆلودار وبلىسىندا بيىل سىيىمدىلىعى 65 مىڭ توننا بولاتىن 6 كوكونىس قويماسى ىسكە قوسىلدى.
– شىعىس قازاقستان وبلىسىندا قۋاتى 12 مىڭ توننا استىق قويماسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالدى، جوبانىڭ قۇنى – 1،2 ملرد تەڭگە.
– سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى ەڭ ءىرى «Emc agro» ج ش س ەت كومبيناتى جىلىنا 15 مىڭ توننا دايىن ءونىم وندىرە باستادى. جوبانىڭ جالپى سوماسى – 11،5 ملرد تەڭگە.
جالپى 11 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا رەسپۋبليكانىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنا 855 ملرد تەڭگە (وتكەن جىلعى دەڭگەيدەن 11%-عا ارتىق)، ال ازىق-تۇلىك وندىرىسىنە 130 ملرد تەڭگە (ءوسىم – 9،5%) تارتىلدى.
● اگروونەركاسىپ كەشەنىن سۋبسيديالاۋعا بارلىق كوزدەردەن شامامەن 500 ملرد تەڭگە ءبولىندى.
● سۋبسيديالاۋ جۇيەسى رەفورمالاندى. قاعيدالاردىڭ بارلىعىنا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتتىڭ جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن تومەندەتۋگە باعىتتالعان ۇسىنىستارى نەگىزىندە ناقتى وزگەرىستەر ەنگىزىلدى.
● سۋبسيديالاۋدىڭ ءبىرىڭعاي مەملەكەتتىك اقپاراتتىق جۇيەسى ەنگىزىلدى – ول فەرمەرلەر ءۇشىن تەگىن جانە بارلىق مەملەكەتتىك دەرەكتەر بازاسىمەن ينتەگراسيالانعان. ونىڭ اياسىندا شاعىن جانە ورتا شارۋاشىلىقتاردىڭ سۋبسيديالارعا قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن «كۇتۋ پاراقتارى» ەنگىزىلدى.
● العاش رەت سۋبسيديالاۋدىڭ جالپى قاعيدالارىنا فەرمەرلەر جىلىجايلارىنا ماۋسىمارالىق كەزەڭدە جابىق توپىراقتا كوكونىس وسىرۋگە جۇمسالاتىن ەلەكتر ەنەرگياسى، گاز جانە كومىر شىعىندارىن سۋبسيديالاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن نورما ەنگىزىلدى. جەلتوقسان ايىنىڭ سوڭىندا تۇركىستان وبلىسىندا فەرمەرلەر جىلىجايلارىنا سۋبسيديا بەرىلە باستادى.
2023 جىلى تۇركىستان وبلىسىندا قارقىندى باۋ-باقشا القاپتارى 5 405 گا-عا دەيىن ۇلعايدى. جاڭا تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدىڭ ارقاسىندا ونىمدىلىك بەس ەسەگە – 60-70 سەنتنەردەن 300-350-گە دەيىن ءوستى.
● تۇراقتاندىرۋ قورلارىندا كوكونىس قورلارىن قالىپتاستىرۋ، وندىرۋشىلەرمەن مەموراندۋمدارعا قول قويۋ جانە مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارىنىڭ ارقاسىندا الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك ونىمدەرى باعاسىنىڭ ءوسۋى تۇراقتاندىرىلدى. 11 ايدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ازىق-تۇلىك ينفلياسياسىنىڭ دەڭگەيى 7،5%-دى قۇرادى.
● «بايتەرەك» ۇبح» اق جەلىسى بويىنشا اوك نىساندارىنا نەسيە بەرۋگە 461،6 ملرد تەڭگە، ونىڭ ىشىندە «اگرارلىق نەسيە كورپوراسيا» اق ارقىلى 318،6 ملرد تەڭگە جانە «قازاگروقارجى» اق ارقىلى 143 ملرد تەڭگە باعىتتالدى.
شەمونايحا اۋدانىنداعى «رۋليحا» شارۋا قوجالىعى «اگرارلىق نەسيە كورپوراسياسى» اق نەسيەسىنىڭ ارقاسىندا جاقسى ءسۇت بەرەتىن گولشتين تۇقىمىنان 600 سيىر ساتىپ الدى. ءار سيىر تاۋلىگىنە مايلىلىعى 4،5% 30 ليتردەن استام ءسۇت بەرەدى.
«اگرارلىق نەسيە كورپوراسياسى» اق قاراجاتى ەسەبىنەن قوستاناي وبلىسىندا سىيىمدىلىعى 6 مىڭ توننا كوكونىس قويماسى ىسكە قوسىلدى. قويمالار زاماناۋي سالقىنداتۋ جانە جەلدەتۋ قوندىرعىلارىمەن جابدىقتالعان.
● بيىلعى اۋا رايىنىڭ قولايسىزدىعىن ەسكەرە وتىرىپ، مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا ۇكىمەت وتاندىق فەرمەرلەرگە قوسىمشا قولداۋ كورسەتۋ جونىندە ءبىرقاتار شارالاردى قابىلدادى:
– ۇكىمەت جامبىل وبلىسىنداعى قۇرعاقشىلىقتان زارداپ شەككەن فەرمەرلەرگە كەلتىرىلگەن زالالدى وتەۋگە 3،7 ملرد تەڭگەدەن استام قاراجات ءبولدى.
– بيدايدى كەپتىرۋ ءۇشىن 62،5 مىڭ توننا كولەمىندە جەڭىلدىكپەن ديزەل وتىنى ءبولىنىپ، ونىڭ ءليترى 250 تەڭگەگە بەرىلدى، بۇل نارىقتان 15%-عا تومەن؛
– «بايتەرەك» حولدينگىنىڭ قارجى ينستيتۋتتارى تاۋار وندىرۋشىلەرگە قاتىستى ايىپپۇل سانكسيالارىن قولدانباي، نەسيەلەر مەن قارىزداردى ۇزارتۋدى جۇزەگە اسىرۋدا؛
– فەرمەرلەر ءۇشىن نارىقتىق دەڭگەيدە 3-ساناتتاعى بيداي ءۇشىن 120 مىڭ تەڭگە جانە 4-ساناتتاعى بيداي ءۇشىن 105 مىڭ تەڭگە مولشەرىندە باعا بەلگىلەندى؛
– ۇكىمەت رەزەرۆىنەن 31،3 ملرد تەڭگە ءبولىندى، ولار 350 مىڭ توننا بيدايدى تىكەلەي ساتىپ الۋعا جۇمسالماق؛
– 400 مىڭ تونناعا جۋىق كولەمدە جۇمساق بيدايدىڭ تۇقىم قورى قالىپتاسادى.
وسىلايشا، 2023 جىلى اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىن دامىتۋعا جانە قولداۋعا مەملەكەت شامامەن 1،2 ترلن تەڭگە قاراجات ءبولدى. جالپى قابىلدانعان شارالار فەرمەرلەردىڭ قارجىلىق جاعدايىن جاقسارتادى جانە ولارعا 2024 جىلعى ەگىس ناۋقانىنا ۋاقىتىلى دايىندالۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.