پنيەۆومونياعا ىرىق بەرمەۋ ءۇشىن جاقسى تاماقتانىپ، يممۋنيتەتتى كوتەرۋ كەرەك
پنيەۆمونيا – وكپەنىڭ ينفەكسيالىق اۋرۋى، بۇل دەرتكە كوبىنە بالالار، قارتتار مەن يممۋندىق جۇيەسى السىرەگەن ادامدار شالدىعادى. پنيەۆمونيانى ميكروورگانيزمدەردىڭ ءارتۇرلى تۇرلەرى تۋدىرۋى مۇمكىن.
دۇنيەجۇزىلىك پنيەۆمونيامەن كۇرەس كۇنى (World Pneumonia Day) جىل سايىن 12 قاراشا كۇنى اتاپ وتىلەدى.
بۇل دۇنيەجۇزىلىك كۇن كۇنتىزبەدە بالالار پنيەۆمونياسىنا قارسى جاھاندىق كواليسيانىڭ باستاماسىمەن پايدا بولعان. حالىقارالىق، ۇكىمەتتىك، ۇكىمەتتىك ەمەس جانە جەرگىلىكتى ۇيىمداردىڭ، قورلار مەن بەلسەندى ازاماتتاردىڭ ۇيىمى وسىلاي اتالادى. كواليسيا پنيەۆمونيا ماسەلەسىنە مەملەكەت قايراتكەرلەرىنىڭ، دەنساۋلىق ساقتاۋ ماماندارى مەن پوتەنسيالدى دونورلاردىڭ نازارىن اۋدارۋعا تىرىسادى.
وسى ماقساتقا جەتۋدە كومەكتەسەتىن قۇرالداردىڭ ءبىرى – دۇنيەجۇزىلىك پنيەۆمونيامەن كۇرەس كۇنى.
سونىمەن قاتار، 2009 جىلى دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى يۋنيسەف-پەن بىرلەسىپ «پنيەۆمونيانىڭ الدىن-الۋ جانە ونىمەن كۇرەسۋ جونىندەگى جاھاندىق ءىس-قيمىل جوسپارىن» جاريالادى. بۇل جوسپاردىڭ ماقساتى - بالالاردى قورعاۋ، اۋرۋدىڭ الدىن-الۋ جانە ەمدەۋ بويىنشا ارالاس شارالار ارقىلى پنيەۆمونيامەن كۇرەستى جانداندىرۋ.
پنيەۆمونيادان ءبىرىنشى كەزەكتە، بالالار زارداپ شەگەدى. بۇل اۋرۋ بۇكىل الەمدە كامەلەتتىك جاسقا تولماعانداردىڭ ءولىمىنىڭ باستى سەبەبى بولىپ وتىر. جىل سايىن وسى دەرتتىڭ سالدارىنان بەس جاسقا دەيىنگى 1،1 ميلليون بالانىڭ ءومىرى قىرشىننان قيىلادى ەكەن. بۇل سپيد، بەزگەك جانە قىزىلشا اۋرۋلارىن قوسا العانداعى ەسەپتەن كوپ.
پنيەۆمونيا كەڭ تارالعان، ءبىراق وڭتۇستىك ازيا مەن افريكاداعى بالالار ودان كوپ زارداپ شەگەدى. الايدا، بۇل اۋرۋدىڭ الدىن وتە قاراپيىم شارالاردى ۇستانۋ ارقىلى الۋعا بولادى، مىسالى، يممۋنداۋ جانە جاقسى تاماقتانۋ. سوندىقتان الەم نازارىنا پنيەۆمونيانى ءجيى ەسكە ءتۇسىرۋ جانە ادامداردى اۋرۋدى توقتاتا الاتىن ارەكەتتەرگە: اقپارات تاراتۋ، بيلىك ورگاندارىمەن ءوزارا ارەكەتتەسۋ، يممۋنداۋ ءۇشىن قايىرىمدىلىق جاساۋعا شاقىرۋ وتە ماڭىزدى. دۇنيەجۇزىلىك پنيەۆمونيامەن كۇرەس كۇنىندە دارىگەرلەر مەن ەرىكتىلەر بەلسەندى اينالىسادى.
ايتپاقشى، پنيەۆمونيا دەرتىنە بەي-جاي قارامايتىندار، كەم دەگەندە، كوك دجينسى كيىپ، ولارعا تىلەكتەستىگىن بىلدىرە الادى. بۇل كيىم دۇنيەجۇزىلىك پنيەۆمونيامەن كۇرەس كۇنىنىڭ سيمۆولىنا اينالدى. ويتكەنى، كوك ءتۇس - بۇل اسپاننىڭ ءتۇسى، تازالىعى جانە پنيەۆمونيانى كوپشىلىكتىڭ كۇش-جىگەرمەن ازايتۋعا بولادى دەگەن ءۇمىت.