Qazaqstanda bıometrıalyq tólemniń jańa túri alaqanmen tólem jasaý júıesi iske qosylmaq. Bul jańalyq kórpshilikti tańǵaldyryp, endi birin alańdatyp qoıdy. Bul qanshalyqty qaýipsiz? Aqshamnews.kz tilshisi osy taqyryp boıynsha IT-sarapshy, NOVAHUB GROUP kompanıalar tobynyń negizin qalaýshy Qanat Israılovtan jaýap aldy.
Alaqanmen tólem jasaý qaýipsiz be?
Sarapshy Qanat myrzanyń aıtýynsha, alaqan tamyrlary arqyly sáıkestendirý - qazirgi eń qaýipsiz bıometrıalyq tehnologıalardyń biri. Dese de, eskeretin tustar da bar.
"Bul júıe teri astyndaǵy qan tamyrlarynyń biregeı qurylymyn skanerleıdi. Ony foto, maket nemese beıne arqyly qoldan jasaý múmkin emes. "Tiri ekenin anyqtaý" (Liveness Detection) fýnksıasy qan aǵysyn tekserip, júıeni aldaý múmkin bolmaıdy", - deıdi ol.
Israılovtyń sózinshe, júıe alaqan sýretin saqtamaıdy. Tek sýretti hesh-kodqa aınaldyryp sony oqıdy. Iaǵnı ol kodty bastapqy formaǵa qaıta keltirý múmkin emes.
"Teorıalyq túrde hesh-kod buzylsa, táýekel bar. Sondyqtan iri tranzaksıalar úshin tek bıometrıa emes, qosymsha qaýipsizdik júıesi - PIN nemese SMS qajet", - dep qosty maman.
Álemdik tájirıbede mundaı tólem bar ma?
İT mamannyń aıtýynsha alaqan bıometrıasy arqyly tólem jasaý álemde de qoldanylyp jatyr.
"Álemde ásirese Azıada (Qytaı, Japonıa) jáne AQSH-ta, bul tehnologıa keńinen qoldanylady. Amazon One (AQSH): Amazon dúkenderinde jáne Whole Foods Market jelisinde qoldanylady. WeChat Palm Pay (Qytaı): Qoǵamdyq kólikte jáne bólshek saýdada qoldanylady. Fujitsu PalmSecure (Japonıa): Kóptegen bankomatta venalyq sáıkestendirý júıesi retinde qoldanylady", - deıdi Qanat Israılov.
Al bet-álpet pen saýsaq izderiniń urlaný jaǵdaılary álemde bolǵan desedi. Bul bıometrıalyq bazaǵa joǵary qaýipsizdik standarttaryn saqtaý qajetin kórsetedi.
Bank derekterdi taratyp jiberýi múmkin be?
Jelide bankter qoldanýshylardyń jeke derekterin "taratýy múmkin" dep kúdiktenedi. Sarapshy bul pikirdiń shyǵý sebebin túsindirdi:
"Bankter zań boıynsha derekterdi satýǵa nemese taratýǵa quqyly emes. Biraq eń qaýipti faktor - adam. Insaıder, outsource-seriktester, call-ortalyq qyzmetkerleri aqparatty zańsyz bere alady", - deıdi sarapshy.
Demek, qaýip bıometrıadan emes, derekterdi saqtaıtyn orta men adamı faktordan týyndaıdy.