Mýsın telekomýnıkasıa salasyn demonopolızasıalaý úshin qajetti sharalardy atady
Premer-Mınıstr Álıhan Smaıylovtyń tóraǵalyǵymen Úkimet janyndaǵy Ekonomıkany demonopolızasıalaý jónindegi komısıanyń otyrysy ótti, dep habarlaıdyalmaty-akshamy.kz úkimettiń resmı saıtyna silteme jasap.
Jıynda Sıfrlyq damý, ınovasıalar jáne aeroǵarysh ónerkásibi mınıstri B.Mýsın baıandama jasap, telekomýnıkasıa salasyn demonopolızasıalaý úshin qajetti birqatar uıymdastyrýshylyq jáne zańnamalyq sharalardy atap kórsetti.
Elimizdegi tirkelgen jáne mobıldi baılanystyń úlesine qatysty másele qaraldy. Atap aıtqanda, «Qazaqtelekom» AQ telekomýnıkasıalyq qyzmet naryǵynda tirkelgen baılanys qyzmeti boıynsha 80%-dan astam jáne mobıldi baılanys boıynsha 60%-dan astam úlesi bar monopolıs ekendigi atap ótildi. Telekomýnıkasıa naryǵyndaǵy eleýli oryn «Qazaqtelekom» AQ kompanıalar tobyna basqa sabaqtas naryqtarda aıtarlyqtaı úles alýǵa múmkindik berdi. «Qazaqtelekom» AQ-na taýarlardy sıfrlyq tańbalaý naryǵynyń 100% úlesi, fıskaldyq derekter operatorlary naryǵynda 78%, Derekterdi óńdeý ortalyqtary naryǵynda 55%, aqyly teledıdar qyzmetteri naryǵynda 33% úles, barlyq radıojıilikterdiń 75% tıesili.
«Ksell» jáne «Tele2» kompanıalarynyń birigýi kezinde olardyń jelilerin ońtaılandyrý jáne biriktirý esebinen oń nátıjege qol jetkizý maqsaty qoıylǵanyn atap ótken jón, bul kórsetiletin telekomýnıkasıalyq qyzmetterdiń sapasyn arttyrýǵa tıis edi. Alaıda, 3 jyl ishinde mobıldi baılanys operatorlarynyń jelileri biriktirilmedi. Onyń sheshimi retinde B. Mýsın kompanıalar tobynyń mobıldi operatorlarynyń birin básekeli naryqqa shyǵarý arqyly «Qazaqtelekom» AQ kompanıalar tobyn demonopolızasıalaýdy usyndy.
Premer-Mınıstr Á. Smaıylov SDIAÓM-ge «Samuryq-Qazyna» UÁQ-men birlesip, osy másele boıynsha bir apta ishinde usynys engizýdi tapsyrdy. Sondaı-aq búginde shaǵyn operatorlarda kabeldik kárizge qol jetkizý jáne ózderiniń baılanys jelilerin júrgizý kezinde qıyndyqtar týyndap otyr, sebebi kabeldik kárizdiń negizgi bóligine «Qazaqtelekom» AQ ıelik etedi.
Osylaısha, «Qazaqtelekom» AQ «sońǵy mıl» retinde halyqqa qoljetimdi ınternet qyzmetterin usynýǵa daıyn orta jáne shaǵyn provaıderlerdiń damýyn shekteı alady. Máseleni sheshý úshin SDIAÓM elektrondyq ótinim berýdi jáne qyzmet kórsetýden bas tartý negizderiniń naqty tizbesin aıqyndaı otyryp, zańnamalyq turǵydan birqatar túzetýdi qarastyrýdy usynady.
Buǵan qosa, negizsiz bas tartýǵa baılanysty shaǵymdar túsken jaǵdaıda, «MRQ» RMK-ǵa tehnıkalyq aýdıt júrgizýge ýákilettik berý qajet, onyń nátıjeleri boıynsha talapty buzý faktileri anyqtalǵan jaǵdaıda ýákiletti organ uıǵarym shyǵarýǵa quqyly bolady. Sonymen qatar kabeldik káriz boıynsha qyzmet kórsetýden negizsiz bas tartqany úshin operatorǵa ákimshilik jaýapkershilikti kúsheıtý usynylady.
Sondaı-aq jekelegen iri baılanys operatorlary orta jáne shaǵyn ınternet-provaıderlerdiń damýyna yntaly emes, olarǵa tıimsiz sharttardy usynady. Dılerlik sharttyń tıimsiz talaptarynyń saldarynan «Qazaqtelekom» AQ ınternettiń orta jáne shaǵyn provaıderlerin damytýdy yntalandyrýǵa kedergi keltiretin faktiler bar. Bul telekomýnıkasıalyq naryqtyń damýyna jáne halyqqa telekomýnıkasıalyq qyzmetterdi qoljetimdi etýge teris áserin tıgizedi. Bul, óz kezeginde, Prezıdenttiń telekomýnıkasıalyq naryqty damytý jáne halyqqa ınternetti qoljetimdi etý jónindegi tapsyrmalarynyń tabysty iske asyrylýyna kedergi keltiredi.
Shaǵyn baılanys operatorlary úshin aýyldarda «Qazaqtelekom» AQ jáne «Transtelekom» AQ jelilerine qosylý aqysyn zańnamalyq túrde retteý jáne elektr baǵanalary boıynsha jelilerdi júrgizý úshin shaǵyn operatorlarǵa jaǵdaı jasaý atalǵan problemany sheshýge múmkindik beredi.
Ulttyq resýrsta zańnamalyq túrde aıqyndalǵan radıojıilik spektrin usynýǵa qatysty aýksıondyq tetik júrgizý usynyldy, bul jıilikterdi bólýdiń ashyqtyǵyn, sondaı-aq tıimsiz paıdalanylatyn radıojıilikterdi aıyrýdy qamtamasyz etýge múmkindik beredi. Máselen, Nur-Sultan qalasynda búgingi tańda bos jıilikter joq, al berilgen radıojıilikterdiń basym bóligi «Qazaqtelekom» AQ tobynda ornalasqan. Bul óz kezeginde naryqta jańa «oıynshylardyń» paıda bolýyna múmkindik bermeıdi.
Baılanys sapasyn baqylaý tetigin jetildirý jónindegi usynystar aıasynda monıtorıń kúsheıtilip, sapasyz qyzmetter kórsetkeni úshin salynatyn aıyppul somasy 100-den 1000 AEK-ke deıin ulǵaıtylady. Sonymen qatar Komısıa otyrysynda Bas prokýratýra men Qarjy monıtorıńi agenttigine «Ksell» AQ 24% satý jónindegi mámileniń nátıjesinde memleketke keltirilgen yqtımal zalal máselesin zerdeleý usynyldy.
Sondaı-aq klıentterdiń fıskaldyq derekteri týraly málimetterdi jınaý, óńdeý jáne salyq organyna berý jónindegi qyzmetti júzege asyrý máselesi qaraldy. Fıskaldyq derekter operatory bolý úshin halyqaralyq jáne qalaaralyq baılanys operatorynyń lısenzıasy bolýy kerek. Mundaı lısenzıalar, mysaly, Qazaqtelekom men Transtelekomda bar.
Osylaısha, kishigirim operatorlar joǵaryda atalǵan kompanıalarǵa lısenzıa úshin aqy tóleýge májbúr, bul naryqty básekelestik jaǵdaıda damytýǵa múmkindik bermeıdi. Komısıa otyrysynda osy lısenzıalyq sharttardyń bolýyn mindetti etýdi alyp tastaý usynyldy, bul operatorlyq qyzmetterdiń básekeli naryǵyn qurýǵa múmkindik beredi. Sondaı-aq Derekterdi óńdeý ortalyqtary úshin ınjenerlik ınfraqurylymǵa qatysty «Transtelekom» AQ tarıfteriniń negizdiligine taldaý júrgizý, sondaı-aq qol jetkizilgen ýaǵdalastyqtardy iske asyrýdyń uzaqqa sozylýyna baılanysty Qazaqstan men Ázerbaıjan arasyndaǵy Kaspıı teńiziniń túbinde talshyqty-optıkalyq baılanys jelisin salý jónindegi úkimetaralyq kelisim sheńberinde aıqyndalǵan «Transtelekom» AQ-nyń eksklúzıvti quqyǵyn shekteý jónindegi jumysty jalǵastyrý usynyldy.
Á.Smaıylov QR SDIAÓM-ge atalǵan birlesken joba aıasynda qazaqstandyq operatordy aýystyrý boıynsha Ázerbaıjan tarapymen kelissóz júrgizýdi tapsyrdy. Sonymen qatar Komısıa otyrysynda «Transtelekom» AQ úlesterin jeke tulǵalarǵa satý saldaryna, sondaı-aq ıelikten aıyrý kezinde memleketke keltiriletin yqtımal zalalǵa taldaý júrgizý usynyldy.