«Aqshamnyń» búgingi keıipkeri Nurǵalı Musyrmanqulov – elektr salasynda tabysty eńbek etip júrgen zamanaýı kásip ıesi. Ol jastarǵa baǵyt-baǵdar berip, tehnıkalyq mamandyqtar boıynsha bilikti kadrlardy daıarlaýǵa úles qosyp júrgen azamat. Qazaq jastary tehnıkalyq kásipke ıkemsiz degen stereotıpke qarsy turyp, bul salanyń bolashaǵyn isimen dáleldep kele jatqan jas kásipker. Biz Nurǵalı Pýlatulymen Jumysshy mamandyqtar jyly aıasynda kolejderdi aralaý kezinde tanystyq. Sol kezdesýde ol jastardy oqytýdaǵy tájirıbesi men áleýmettik jobalary týraly oılaryn aıtyp, suhbattasýǵa kelisimin bergen edi. Kásibı baǵyttaǵy tabys pen qoǵamdyq qundylyqtardyń úılesimin kórsetetin, jastarǵa motıvasıa beretin áńgime tómendegideı órbidi...
QAZAQ JASTARY DA KÁSİBI ELEKTRIK BOLA ALADY
– Nurǵalı, áleýmettik jelidegi paraqshańyzda «qazaqtardan elektrık shyqpaıdy» degen kózqarasty buzamyn depsiz. Mundaı pikir qoǵamda qalaı paıda boldy dep oılaısyz?
– Ókinishke qaraı, mundaı kózqaras burynnan bar. Tehnıkalyq mamandyqtardy quddy bir ózge ult ókilderiniń enshisindeı kóretinder aramyzda áli de az emes. Al meniń maqsatym – osy stereotıpti joqqa shyǵarý. Áleýjelidegi paraqshamda qazaq jastarynyń da naǵyz maman, kásibı elektrık bola alatynyn kórsetip kelemin. Ózimniń de, shákirtterimniń de jetistigin úlgi etip, bul salada abyroımen eńbek etýge bolatynyn dáleldep júrmin.
– Bul salaǵa bet burýyńyzǵa ne sebep boldy? Elektr salasy sizdi nesimen baýrady?
– Bala kezimnen tehnıkalyq dúnıelerge degen qyzyǵýshylyǵym erekshe boldy. Aınalamdaǵy zattardyń qalaı jumys isteıtinin bilgim kelip, únemi zerttep, qolmen jasap kórýge umtylatynmyn. Toktyń qalaı júrgiziletinin, jaryqtyń qalaı janatynyn túsingim keletin. Sol qyzyǵýshylyq birtindep áýestikke, keıin naqty mamandyqqa ulasty. Mektep bitirgen soń da osy baǵyttan aınymadym. Qolyma qural alyp, túrli nysandarda jumys istep júrip, tájirıbe jınadym. Ýaqyt óte kele óz isimdi bastaýǵa degen senim paıda boldy. Osylaısha 2021 jyly JapJARYQ kompanıasynyń negizin qaladyq. Bastapqyda qarapaıym elektromontaj jumystarynan bastadyq – páterler men úılerdiń jaryǵyn júrgizdik, qalqandar ornattyq. Qazir bul jumys meniń kásibim ǵana emes, bala armanynyń ómirdegi jalǵasyna aınaldy. Óz isińmen shuǵyldanyp, elge paıdaly bolýdan asqan baqyt joq dep oılaımyn.
TURǴYNDARDYŃ QAÝİPSİZDİGİ MEN JAILYLYǴY ÚSHİN JAÝAPTYMYZ
– Qazir kompanıańyz naqty qandaı qyzmetter kórsetedi? Halyq kóbine qandaı jaǵdaıda júginedi?
– Bizdiń negizgi jumys baǵytymyz – páterler men jekemenshik úılerge elektr montajyn júrgizý, elektr qalqandaryn ornatý jáne sapaly qural-jabdyqtardy satý. Jalpy, qazirgi Almatyda jańa turǵyn úılerdiń qarqyndy salynyp jatqany belgili. Kóp jaǵdaıda bul úıler chernovoı kúıde, ıaǵnı ishki árleýsiz, ınjenerlik jelileri tolyq tartylmaǵan kúıde tapsyrylady. Osyndaı sátte turǵyndar óz úıine nemese keńsesine tolyq elektr júıesin júrgizý qajet bolǵanda bizge júginedi. Sonymen qatar, tok júıesinde aqaý týyndasa nemese burynǵy symdardy jańartý qajet bolsa da, bizdiń qyzmetke suranys artady. Iaǵnı biz turǵyndardyń qaýipsizdigi men jaılylyǵy úshin jaýaptymyz.
– Turǵyndar kóbine qandaı qıyndyqqa tap bolyp jatady? Elektrge qatysty eń jıi kezdesetin qatelikter qandaı?
– Eń basty másele – eski symdardy áli kúnge deıin qoldanatyndar kóp. Tehnıkalyq talaptar saqtalmaıdy. Taǵy bir úlken qatelik – «arzan elektrık» izdeý. Sapasyz jumys istegen soń, qysqa tuıyqtalý bolyp, quraldar isten shyǵyp, tipti órtke deıin barady.
– Osy salada kásibı mamandardy daıyndaý baǵytynda belsendisiz. Elektrık bolǵysy keletin jastarǵa qandaı múmkindik bar? Qaıdan, qalaı úırene alady?
– Qazir Qazaqstanda elektr montajyn júrgizýge arnaıy baǵyttalǵan oqý orny joqtyń qasy. Sondyqtan biz kolejben birlesip, arnaıy oqý kabınetin ashtyq. Stýdentter teorıany vızýaldy túrde kórip, tájirıbe ala alady. Sonymen qatar, JapJARYQ.academy atty 1 aılyq oflaın kýrsty iske qosqanbyz. Ol teorıa, esep, praktıka jáne naqty qurylys nysanyndaǵy tájirıbeden turady. Munda jastar zamanaýı quraldarmen jumys isteýdi, qaýipsizdik erejelerin saqtaýdy úırenedi. Bul kýrsty bitirgen soń, olar birden jumysqa ornalasýǵa nemese óz kásibin bastaýǵa daıyn bolady. Qazirgi tańda bizdiń 100-ge jýyq shákirtimiz bar.
– Osyndaı úlken komandany qalaı jınadyńyz? Qazir sizderde qansha adam jumys isteıdi? Jastardyń úlesi qandaı?
– Qazir komandada 25-ten astam adam bar. Olardyń ishinde montajshylar, dúken qyzmetkerleri, menedjerler, oqytýshylar, logıstıkamen aınalysatyn mamandar jumys isteıdi. 70%-y – jastar. Kópshiligi – meniń óz shákirtterim. İsin súıetin, tabysqa umtylatyn azamattar.
ÓZ İSİNE JAÝAPKERSHİLİKPEN QARAITYN ADAM QASHAN DA TABYSQA JETEDİ
– Qoǵamǵa paıdaly isterge de jıi aralasyp júrgenderińizdi bilemiz. Qandaı jobalardy erekshe atap ótesiz?
– Qoǵamǵa qaıtarymsyz eńbek etý – bizdiń basty qaǵıdalarymyzdyń biri. Mektepter men kolejderge tegin montaj jasap beretin kezderimiz bolady. Áleýmettik jaǵdaıy tómen otbasylarǵa da qolushyn sozamyz. Bıyl alǵash ret JapJARYQ FEST uıymdastyryp, elimizdiń ár túkpirinen kelgen elektrıkterge qoldaý kórsettik. Bul salada jumys isteıtinderge demeý bolǵan erekshe joba boldy.
– Elektrık mamandyǵy – adamnyń qaýipsizdigine tikeleı baılanysty sala. Osy kásipke qyzyǵatyn jastarǵa ne aıtasyz? Bul bolashaqtyń mamandyǵy deı alamyz ba?
– Árıne. Elektrıkti kóbi úzilgen symdy jalǵaıtyn maman dep qabyldaıtyndar bar. Al shyn máninde, bul – tehnologıamen, qaýipsizdikpen, uqyptylyqpen qatar júretin kásip. Qazirgi tańda qurylys ta, ónerkásip te, aýyl sharýashylyǵy da elektrge táýeldi. Sondyqtan elektrık mamandyǵy eshqashan ózektiligin joǵaltpaıdy. Óz isine jaýapkershilikpen qaraıtyn adam qashan da tabysqa jetedi. Sondyqtan meniń jastarǵa aıtarym, eń bastysy – adal bolý. Qandaı ispen aınalyssań da, júrekpen iste. Óıtkeni, eńbek pen tártip – tabystyń kepili. Ýaqytty bos ótkizbeı, únemi úırenýge umtylý kerek.
QOLDAÝ TETİKTERİ, NAQTY BAǴDARLAMA BOLSA, JASTAR DA ÓZ ORNYN TABADY
– Qoǵamda sizdi tolǵandyratyn másele qandaı?
– Jastarda arman bar, biraq naqty baǵyt joq. Kópshiligi kim bolǵysy keletinin bilmeıdi. Solarǵa durys jol siltep, baǵyt beretin júıe qajet. Qoldaý tetikteri, naqty baǵdarlama bolsa, olar da óz ornyn tabar edi.
– Qolyńyz qalt etkende nemen aınalysasyz? Bos ýaqytty qalaı ótkizesiz?
– Bos ýaqytym kóp emes. Biraq múmkindik bolsa, otbasymmen birge bolýǵa tyrysamyn. Qyzdarymnyń kúlkisi – maǵan naǵyz demalys. Keıde jańa ıdeıalardy oılastyryp, kásibime baılanysty josparlar quramyn.
– Áńgimemizdiń sońyn talbesik taqyrybymen túıindesek, Almaty siz úshin qandaı qala?
– Almaty – men úshin úlken ómir jolyndaǵy múmkindikter men shyǵarmashylyq shabyttar qalasy. Munda ár adam talpynsa, óz ornyn taba alady. Qalada báseke joǵary, bul únemi izdenýge, damýǵa ıtermeleıdi. Qaı salada bolmasyn ósýge jol ashyq. Tabıǵaty erekshe – kók tiregen taýy, taza aýasy, samal jeli adamnyń oıyna sergektik, boıyna kúsh beredi.
– Suhbatyńyzǵa rahmet.
Áńgimelesken
Quralaı IMANBEKQYZY.