Osy kúni áleýmettik jelide kez kelgen dúnıeni jarıalap, ózgelermen bólisý qalypty qubylysqa aınaldy. Tipti qajylyq saparynda qulshylyqtan góri kontentke mán beretinder qatary kóbeıgendeı. Qasıetti mekenge joly túskender jasaǵan qulshylyqtaryn jelide jarıalaýǵa asyq...
Sýret: áleýmettik jeliden, kollaj
Buryn «Mekkege baryp kelipti» degen áńgime sırek estiletin. Qazir áleýmettik jelilerdi ashsańyz, qajylyqtaǵy sátin, Qaǵbany aınalǵan kezin, qara tasty súıgen kezde kózderine jas alǵandaryn foto jáne vıdeomen bólisip jatqan ánshi-blogerler jeterlik. Ár sátin taspaǵa túsiretin mobılografy qasynda. Adamdar taptalyp qalatyndaı jaǵdaıda japa-tarmaǵaı qasıetti tasqa umtylǵanda ár sátti taspaǵa túsirip alýdyń ózi qulshylyqtan asyp túspese, kem emes. Sonda qulshylyqty jarıa etý – paryzdy oryndaý ma, álde kontent jasaý ma?
Sýret: áleýmettik jeliden, kollaj
Qajylyq – Islamnyń bes paryzynyń biri. Musylman balasyna ómirinde bir ret qajylyq jasaý – Allanyń aldyndaǵy mindet. Dese de, din mamandary júrekpen jasalatyn mundaı qulshylyqtyń maqtanǵa aınalyp, syrt kózge jarıa etilýin onsha quptamaıdy.
Qazaqstan Musylmandary dinı basqarmasynyń sharıǵat jáne pátýa bóliminiń mamany Elbek Tasbolatuly bul týraly bylaı deıdi:
«Mekkege adamdar ártúrli maqsatpen barady. Keıbiri saǵynyshpen qaıta-qaıta barsa, ol quptalady. Al endi bireýler maqtan úshin barady. Bul durys emes, tipti kúnáǵa sebep bolýy múmkin. Shamasy jetpeı, óz otbasyn, aınalasyn qıyndyqqa qaldyryp baratyndar da bar. Mundaı áreketter de quptalmaıdy».
Demek, qajylyq – bireýge kórsetý úshin emes, shynaıy yqylaspen saýap úshin jasalatyn ǵıbadat.
Shymkent qalasy bas ımamynyń orynbasary Muhamedjan Estemirovtiń de bul máselege qatysty pikiri uqsas:
«Qazir qajylyq sertıfıkatyn toıda syılap júrgenderdi kórip júrmiz. Bul – ıgi nıetten týǵan áreket bolýy múmkin. Biraq qajylyqqa baratyn adam arnaıy daıyndyqtan ótýi tıis. Ýmraǵa da jıi baryp júrgender kóp. Bir barǵan soń, ekinshisinde eńbek adamyn nemese jastardy jiberý – úlken saýap».
Al belgili ımam Nurlan Baıjigituly qajylyqtan keıin din nasıhattaýǵa kirisip, top jınap, kompanıa ashatyndarǵa alańdaıdy:
«Dinı úkimdi tek arnaıy dinı bilimi bar adam aıtýy kerek. Qajylyqtan soń sharıǵat máselesine aralasý – qaýipti úrdis. Din – tereń ilim. Ony tek maman jetkizýi tıis».
Qajylyq pen ýmranyń aıyrmashylyǵy qandaı?
Qajylyq – zýl-hıjja aıynda ǵana óteletin paryz qulshylyq. Al ýmra – jyldyń kez kelgen ýaqytynda jasalatyn «kishi qajylyq». Qos qulshylyq bir jerde jasalǵanymen, dárejesi birdeı emes.
Belgili dintanýshy, teolog, ustaz Arman Qýanyshbaevtyń pikirinshe, «ýmra – qajylyqtan góri, kóbine zıarat sıpatty amal». Onyń kishi qajylyq dep atalýynyń máni de osynda.
Qajylyqta Arafa taýynda turý, Muzdalıfada túneý, Mınada birneshe kún bolý sekildi rásimder bar. Bul amaldar qajylyqty keminde tórt kúnge sozady. Al ýmra birneshe saǵat ishinde aıaqtalýy múmkin.
Qajylyqtyń «támáttý» túrinde adam áýeli ýmra jasap, keıin paryz qajylyǵyn óteıdi. Bul – úlken saýapqa kenelýdiń múmkindigi.
Qajylyqqa barý ońaı ma?
Iá, búginde qajylyqqa jol ashyq. Túrli týrısik agenttikter qyzmet kórsetip, qajylarǵa arnaıy gıdter jol bastap júredi. Eger 1991 jyly Qazaqstannan nebári 21 adam qajylyqqa attansa, búginde bul kórsetkish birneshe myńǵa jetti. Bıyldyń ózinde 4 500 otandasymyz qajylyq paryzyn ótegen.
Alaıda sońǵy jyldary qajylyq saparyn bızneske, tipti alaıaqtyqqa aınaldyrǵandar da kezdesti. Osydan birer jyl buryn Almatyda Kausar Travel kompanıasy qajylyqqa baramyz degen 57 adamdy jolda qaldyrǵany este. Ár qajydan keminde 1000 dollar alyp, ýáde etken saparyn oryndamaı, biraz adamdy san soqtyryp ketken edi.
Bıyl, qańtar aıynda osyǵan uqsas jaǵdaı qaıtalandy. «Jazıra Trevel» atty týrısik fırma 180 adamdy qasıetti mekenge aparamyz dep aldap, aqyr sońynda qarajattan da, qajylyqtan da «qaqty».
Qajylyq quny qansha?
Ǵalamtordaǵy aqparatqa júginsek, kishi qajylyq, ıaǵnı Ýmra saparyna «Standart» paket (9-14 kún) quny - 700 myń - 1mln. teńge aralyǵynda. Endi bir týrısik fırmalarda bul baǵa 2 mln 900 myńnan bastalyp, 4 mln.300 myńnan asady eken. Al úlken qajylyqtyń ortasha baǵasy 3 mln.teńgeden bastalyp, 7 mln teńgege deıin jetýi múmkin.
Qajylyq – saıahat emes
Qajylyqty bızneske aınaldyrmaý kerek. Bul – din mamandarynyń ortaq pikiri. Qajylyq – bireýge kórsetý nemese maqtan úshin jasalatyn saıahat ta emes. Sondyqtan da ony shynaıylyqpen, dinı saýattylyqpen jáne jaýapkershilikpen atqarǵan abzal.
Qajylyq – bes paryzdyń biri. Bul qulshylyqtyń syrtqy sáninen buryn, ishki mánine úńilý mańyzdy. Jan men júrek arqyly jasalǵan qulshylyq qana Allanyń razylyǵyna jetkizedi. Al maqtan úshin jasalǵan amal – bos áýreshilik.