Májilistegi másele: «Partıasyz» depýtattar basym tústi

Gazettiń ótken №86 sanynda depýtattardyń saýaldaryna saraptama jasap edik. Sony ary qaraı jalǵastyramyz. Aldyńǵy joly saýaldardyń kimge joldanǵanyna jáne olarda qandaı máseleler kóterilgenine toqtalǵanbyz. Endi Májilistegi saıası partıalar fraksıalary men fraksıaǵa kirmegen partıasyzdardyń saýaldaryn taldaıyq.

VIII shaqyrylym depýtattary birinshi sesıada 253 saýal joldaǵan. Bárine saıasattaný boıynsha taldaý jasadyq. Saýaldy kim joldaǵan degen suraqqa jaýap izdedik. Sóıtsek, ózin-ózi usynǵan depýtattar saıası partıalardyń aldyn orap ketipti. Ásirese, saıası belsendiliktiń jarqyn úlgisin Baqytjan Bazarbek, Ermurat Bapı men Abzal Quspan sıaqty depýtattar kórsetken.

Májiliste 6 saıası partıa fraksıadan quralyp, depýtat­tardyń jalpy sany 98-di quraıdy. Olarǵa Amanat, «Aýyl» HDP, Respublica, «Aq jol» HDP, «Qazaqstan Halyq partıa­sy» jáne opozısıalyq Jalpyulttyq sosıal-demokratıa­lyq partıasy jatady. Amanat – bıleýshi partıa. Májilistegi basym oryndy osy partıanyń depýtattary ıelengen. Jalpy 62 oryn. 40 depýtat partıa tizimimen, al 22-si ózin-ózi usyný arqyly aımaqtardaǵy saılaý okrýgtarynan saılanǵan. Olar­dyń bári de Májilistegi bir fraksıanyń shańyraǵynyń as­tynda toptasqan.

«Aýyl» partıasynyń atynan 8 depýtat saılanǵan. Respublica men «Aq jol» partıalarynyń árqaısysy 6 oryn­dy ıelenip otyr. «Qazaqstan Halyq partıasynan» 6 depýtat Parlamenttiń tómengi palatasynda. Al JSDP 4 depýtatty usynǵan.

Eshqandaı saıası fraksıaǵa kirmeıtin 7 depýtatymyz bar. Olarǵa Baqytjan Bazarbek, Ardaq Nazarov, Ermurat Bapı, Abzal Quspan, Dáýlet Muqaev, Erlan Stambekov, Danıar Qasqaraýov jatady. Bıyl uzaq jylǵy úzilisten keıin majo­rıtarly júıe arqyly saılaý ótti. Biraq áli de bul júıege tolyq ótpedik. Depýtattardyń 70%-y partıa tizimimen, al 30%-y ózin-ózi usyný arqyly saılandy. Osylaısha Parla­ment Májilisi aralas saılaý júıesi arqyly quryldy.

Depýtattar qoǵamdaǵy ózekti máselelerge Úkimetten jáne ózge de memlekettik mekemelerdan jaýap talap etýge quqyly. Ony depýtattyq saýal arqyly júzege asyrady. Olar saýaldy jeke ózi, ne birlesip joldaı alady. Munda depýtattarǵa jol kóp. Bir partıalastar, ne túrli partıalar birlesip saýal qoıýǵa bolady.

253 saýaldyń bárin saraptaı kele, olardy bir partıa­nyń, ne jalǵyz depýtattyń nemese partıalardyń birlesip jazǵanyna kózimiz jetti. Bir qyzyǵy, depýtattar birlese saýal joldaǵandy jón kóredi eken. Depýtattyq saýaldardy joldaýdan «Qazaqstan Halyq partıasynyń» múshesi Irına Smırnova eshkimge des bermeı keledi. Ol birinshi sesıada 67 saýal joldaǵan. Alaıda, onyń tek 6-aýyn ǵana óziniń bastamasymen jazǵan. Budan shyǵatyn qorytyndy, halyq qalaýlylarynyń jumysyn jeke bastamasymen joldaǵan saýaldaryna qarap baǵalaǵan jón. Eger bulaı qaraıtyn bolsaq, jaǵdaı múldem basqa bolady. Mysaly, Baqytjan Bazarbekte 12 saýal bolsa, onyń teń jartysyn óziniń basta­masymen joldaǵan. Onyń bastamashyldyq kórsetkishi – 50%. Odan keıin Ermurat Bapı – 42%. Úshtikti Abzal Quspan aıaqtaǵan. «Aq jol» partıasynyń múshesi Erjan Beısenbaev kóp saýal joldaǵanymen, «amanattyq» Edil Jańbyrshınnan qalyp qoıdy.

Partıalardyń ishinen depýtattardyń bastamashyldyǵy boıynsha Amanat aldyńǵy orynda (23%), odan keıin JSDP. Úshtikti Respublica aıaqtap otyr.

Múldem saýal joldamaǵandar da bar... Depýtattyq saýal­dy 98 depýtattyń bári joldaǵan. Alaıda, óz bastamasymen jazbaǵandary bar. Bul jaǵynan Amanat partıasy kósh bastap otyr. Olardyń 9 depýtaty ózi bastap saýal joldamaǵan. «Aq jol» partıasynan bir depýtat óz bastamasymen jazbaǵan. Áıtse de, Danıa Espaeva 32 depýtattyq saýalǵa atsalysqan.

1Almaty-akshamý" №88, 25 shilde, 2023 jyl