Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti baǵany turaqtandyrý josparynda taýar bırjasy men sektordaǵy ónimsiz deldaldardyń tizbegin joıýdan úmitti.
Bıylǵy jyldyń qańtar aıynda Qazaqstan Respýblıkasynyń kómir óndirýshi kásiporyndary 10,1 mln tonna tas kómir, qońyr kómir jáne kómir konsentratyn aldy, bul ótken jyldyń qańtarymen salystyrǵanda 3,8%-ǵa az, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz Energyprom.kz saıtyna silteme jasap.
Óńirlik kontekste óndiristiń eń úlken kólemi dástúrli túrde Pavlodar oblysyna tıesili: 6,3 mln tonna, bul jylyna mınýs 3% degen sóz. Ekinshi jáne úshinshi qatarda sáıkesinshe Qaraǵandy (2,9 mln. tonna) men Shyǵys Qazaqstan (854,2 myń tonna) oblystary tur.
Anyqtama úshin: 2021 jylǵy qańtar-jeltoqsanda Qazaqstan Respýblıkasynyń kásiporyndary 115,7 mln tonna kómir aldy, bul bir jyl burynǵydan 2,2%-ǵa artyq.
Saladaǵy óndiristiń basym bóligi – jalpy kólemniń 89,8%-y tas kómirdiń úlesine tıdi: aǵymdaǵy jyldyń qańtarynda 9,1 mln tonna, bul jyl saıynǵy kórsetkishten 5,1%-ǵa tómendeý. Onyń ishinde otyndyq kómir óndirý 1,4 mln tonnany, kokstelgen kómir 606,3 myń tonnany qurady.
Qońyr kómir (lıgnıt) óndirý bir jylda 12,9%-ǵa, 669,6 myń tonnaǵa, kómir konsentraty – 3,1%-ǵa, 358,6 myń tonnaǵa deıin ósti.
Qazaqstan kómirge degen ishki suranysty (ishki naryqtaǵy satý men eksporttaý) tolyǵymen derlik qamtamasyz etedi. Kómirdiń kóp bóligi eksporttalady.
Máselen, 2021 jyldyń qańtar-jeltoqsan aılarynyń qorytyndysy boıynsha, Qazaqstan Respýblıkasynan 500,1 mıllıon dollarǵa 29,2 mıllıon tonna kómir eksporttaldy. Ósim fızıkalyq mánde 10%, aqshalaı túrde 31%-dy qurady.
Qazaqstandyq kómirge degen eń kóp suranys TMD elderi tarapynan bolyp otyr. Máselen, 2021 jyldyń 12 aıynda bul baǵytta 392,6 mıllıon dollarǵa 23,2 mıllıon tonna kómir jóneltildi. Qazaqstandyq kómirdi satyp alý boıynsha Reseı kósh bastap tur: eksporttyń jalpy kóleminiń 65,1%-y osy eldiń úlesinde. Odan keıingi orynda Belarýs pen Qyrǵyzstan keledi.
TMD-dan tys elderge Qazaqstan 107,5 mıllıon dollarǵa 6 mıllıon tonna kómir eksporttady. Munda Shveısarıa kósh bastap tur: 4,8 mln tonna, plús 34,6%.
Qazaqstannyń ishki naryǵynda aǵymdaǵy jyldyń qańtar aıynyń qorytyndysy boıynsha bir tonna kómir 14,8 myń teńgege deıin qymbattady – bul bir jylda 9,8%-dyq ósim.
Baǵanyń eń kóp jyldyq ósimi* Shyǵys Qazaqstanda (jylyna 22,2%), Jambyl (14,9%) jáne Aqmola (14,5%) oblystarynda, eń azy Soltústik Qazaqstan oblysynda (jylyna 3,2%-ǵa) tirkeldi. Batys Qazaqstan jáne Qyzylorda oblystarynda baǵalar jyldyq dınamıka boıynsha ózgergen joq.
Elimizdiń iri qalalary men megapolısteriniń ishinde bir tonna kómirdiń eń qymbat baǵasy Tarazda (20,1 myń teńge), eń arzany Semeıde (11,4 myń teńge) boldy.
Anyqtama úshin: 2021 jylǵy qańtar-jeltoqsanda kómir baǵasy ótken jyldyń osy kezeńimen salystyrǵanda 5,2%-ǵa, 2020 jyly 3,3%-ǵa ósti.
Úkimet mýnısıpaldyq kómirge ońtaıly baǵa belgileýdi qamtamasyz etý maqsatynda ónimsiz deldaldardy shyǵarý jumystaryn júrgizýde, dep habarlady Qazaqstan Respýblıkasy Premer-Mınıstriniń resmı resýrsy.
Úkimet saıtynyń habarlaýynsha, kómirdi taýar bırjasy arqyly ótkizý boıynsha pılottyq joba óziniń tıimdiligin kórsetti – deldaldardyń sany qysqardy, bólshek saýdadaǵy satýshylar úshin kómir shahtalarynyń resýrstaryna tikeleı qoljetimdilik qamtamasyz etildi.
* derekteri usynylmaǵan Atyraý jáne Mańǵystaý oblystaryn qospaǵanda
Kómirge álemdik suranystyń negizgi qozǵaýshy kúshteriniń biri - elektr energıasyn óndirý.
Qytaı 2020 jyly kómir óndirý negizinde elektr energıasyn shyǵarý boıynsha kóshbasshy boldy: 4,9 myń teravatt-saǵat – bir jyl burynǵydan 1,4%-ǵa artyq. Bul kórsetkishtiń alǵashqy úshtigine Úndistan men AQSH ta kirdi.
Qazaqstan reıtıńke qatysqan 27 eldiń arasynda 16-orynǵa turaqtady. TMD elderiniń ishinde Reseıdiń kómir óndirýdegi kórsetkishi Qazaqstannan 2,1 ese joǵary bolsa, Ýkraınanyń kórsetkishi, kerisinshe, 1,8 ese tómen.
