Úzdik úshtikte – almatylyq Berik Bıbekov
İshki ister organdarynyń asa mańyzdy qurylymdarynyń biri – qylmystyq izdestirý qyzmeti. Polısıada qylmysty ashyp, qylmyskerdi quryqtaýda jedel áreket etetin jedel ýákilderdiń róli erekshe. Jaqynda Qylmystyq izdestirý qyzmetkerleri kúnine oraı «Úzdik jedel ýákil» respýblıkalyq baıqaýy ótti.
Eń úzdik jedel ýákil Aqmola oblysynyń qyzmetkeri Eljas Noǵaev atandy. 2-oryndy Abaı oblysynyń namysyn qorǵaǵan Qýanysh Zarıpov ıelense, al úzdik úshtikti almatylyq jedel ýákil Berik Bıbekov túıindedi.
Qylmysty ashý, ony sotqa deıin jetkizý ońaı sharýa emes. Kez kelgen tártip saqshysy sıaqty polısıa kapıtany, Almaty qalasy Polısıa departamentiniń jedel ýákili Berik Bıbekovtiń de jumysy qaýyrt. Ol Almaty qalasy Polısıa departamentiniń Krımınaldyq polısıa bólimi jeke tulǵaǵa qarsy qylmystardy ashý bóliminde qyzmet atqarady. Iaǵnı aýyr jáne asa aýyr qylmystardy ashyp, qoǵamǵa qaýipti qylmyskerdi izdestirýmen aınalysady. Soǵan qaramastan, ýaqyt taýyp, bizge suhbat bergen edi.
Tártip saqshysy İshki ister organdarynda 2018 jyldan beri qyzmet atqarady. Qańtar oqıǵasy kezinde beıbit turǵynnyń basynan atyp, qashyp ketken qylmyskerdi ustaǵannan keıin polısıanyń krımınaldyq bólimine aýysqan. Jedel ýákil qyzmetine kelgenine kóp ýaqyt ótpese de, Almatynyń úzdik jedel ýákili atandy.
Bul salaǵa kelmesten buryn Arnaıy jedel áreket etý jasaǵynda qyzmet ettim. Qylmystyq izdestirý bóliminde 2 jyldan astam ýaqyt jumys tájirıbem bar. Qańtar oqıǵasy kezinde qylmysker bir adamdy óltirip, izin sýytty. Kóp uzamaı qylmyskerdi taýyp, qylmysty ashtym. Sodan keıin meni Polısıa departamentiniń aýyr qylmystar jónindegi jedel ýákil qyzmetine shaqyrdy, – deıdi Berik Jumaǵalıuly.
Táýliktik qyzmetti bylaı qoıǵanda, keıde aılap, tipti jyldap úı betin kórmeı ketetin polısıa kapıtany jeke tulǵaǵa qarsy qylmystardy ashýda kún saıyn qaýip-qatermen betpe-bet keledi. Qylmystyq izdestirý qyzmetiniń saqshylarynyń mindeti – kelip túsken aqparat boıynsha shuǵyl áreket etip, oqıǵa bolǵan jerge jetý. Óńirdiń krımınogendik ahýaly qylmystyq izdeý qyzmetine tikeleı baılanysty bolady. Búginde jedel ýákilderdiń kásibı sheberliginiń arqasynda qaýipti qylmyskerler uzamaı quryqtalýda.
Qylmysty jasaǵan kim? Eń negizgi másele osynda jatyr. Jedel izdestirý qyzmeti qandaı qylmys bolsyn oqıǵa ornyndaǵy dálelderdi taýyp, qylmysty óte qysqa merzim ishinde ashý kerek.
Bıyl jazda Almaly aýdanynda qylmystyq is tirkeldi. Bir adamdy basynan atyp óltirgen. Bizge aqparat túskennen keıin jedel jettik. Barsaq, adam baspaldaqta jatyr. Beti – qan. Men Almaly aýdanynyń kýratorymyn. Adam óltirý qylmysy tirkelgennen keıin, aýdandaǵy jedel ýákildermen áreket ettik. Jeke basy anyqtalyp, qylmystyq is ashylǵan bolatyn.
Qylmysqa qatysty qylmyskerdi ustaǵannan keıin qylmys qaı aýdanda boldy, sol aýdannyń polısıa basqarmasyna alyp baramyz. Odan keıin tergeý bastalady. Tergeýshiler jaýap alǵannan keıin qylmystyq is qozǵalady, – deıdi jedel ýákil.
Adam ómirine qatysty qylmystardyń ishinde kisi óltirý erekshe aýyr qylmys dep esepteledi. Almaty qalasynyń Krımınaldyq polısıa bóliminde 75-ke jýyq qyzmetker jumys isteıdi. Al jeke tulǵaǵa qarsy qylmystardy ashý bóliminde 14 jedel ýákil bar.
Jedel ýákil Berik Bıbekovtiń aıtýynsha, qalada bolatyn qylmys sany kóp te, az da emes. Úlken megapolıs bolǵandyqtan qylmys bolyp turady. Asa aýyr qylmystardy ashý 99%-dy kórsetedi. Barlyq zań buzýshylyq anyqtalyp, operasıalar sátti aıaqtalady. Sebebi, jedel izdestirý sharalary joǵary deńgeıde uıymdastyrylady. Keıingi kezderi qylmysqa qarsy kúresýde bul qyzmettiń qajettiligi men mańyzy artyp keledi.
Jedel ýákil – óte kúrdeli qyzmet. Únemi aldyńǵy shepte júretin quqyq qorǵaý organdarynyń mańyzdy da, qyzyqty salasy bolyp esepteledi. Kelgenime kóp bolmasa da, bul jumysty janyńmen berilip isteý kerek ekenin túsindim. Onsyz qyzmette nátıje bolmaıdy. Qaýipti ekeni ras. Biraq qıyn dep aıta almaımyn. Qylmysty ashý boıynsha eń kúrdeli mindetter júkteledi. Kásibı biliktilik – basty talap, – deıdi ol.
Jyl saıyn uıymdastyrylatyn «Úzdik jedel ýákil» baıqaýyna ár óńirdiń úzdikteri qatysty. Aldymen irikteý kezeńderi ótti. Almatynyń 8 aýdanyndaǵy jedel ýákilder arasynan respýblıkalyq baıqaýǵa qala atynan qatysatyn úzdik saqshyny anyqtady. Jalpy, bul baıqaýdyń jedel izdestirý qyzmetin odan ári damytyp, jedel ýákilderdiń kásibı sheberligin arttyrýǵa yqpaly zor.
Qalada ótken baıqaýda 1-oryn alyp, respýblıkalyq baıqaýǵa qatysýǵa múmkindik aldym. Jarystyń ár kezeńi tyńǵylyqty daıyndyq pen tózimdilikti talap etedi. Sebebi, munyń bári jedel izdestirý is-sharalary kezinde, jedel tergeý toptarynyń quramynda bolyp, qylmyskerlerdi quryqtaýda asa qajet.
Birinshi kezeńde 70 suraqtan turatyn test boldy. Oǵan 1 saǵat ýaqyt berildi. Ekinshi kezeńde taǵy da test suraqtaryna jaýap berdik. 20 suraqqa 25 mınýttyń ishinde jaýap berý kerek. Qylmys bolǵan kezdegi jedel áreket, kúdiktini qalaı izdeý kerek degen sıaqty qyzmetke baılanysty suraqtar boldy. Odan keıin dene shynyqtyrý daıyndyǵy, ıntellektýaldyq, jalpy jedel ýákildiń qyraǵylyǵy men kásibı deńgeıi synaldy. Elimizdiń túkpir-túkpirinen kelgen 21 jedel ýákil arasynda jarys boldy. «Úzdik jedel ýákil» atanbasaq ta, úzdik úshtikke ilindik, – deıdi izkesýshi.
P.S: Qurylym qurylǵaly beri qyzmet barysynda birneshe qyzmetker erlikpen qaza tapty. Kóbi jaraqat aldy. Qylmystyq izdestirý jan-jaqtylyqty talap etedi. Jumys barysynda barlyq baǵytta jedel áreket ete alýǵa tıis. Jábirlenýshimen, tipti qylmyskermen de jumys isteı bilý kerek. Qıyndyǵy kóp, kúrdeli jedel ýákil qyzmeti kez kelgenniń qolynan kele bermeıdi.