Endi bizdiń el atqa qonady:dúıim dúnıeniń qandaı dúbirli dodasyna da taısalmaı túsip, kim-kimmen de jaltaqsyz jarysatyn bolady.
Nursultan NAZARBAEV.
1997. JYLDYŃ BASTY OQIǴALARY
- Qazaqstannyń ákimshilik-aýmaqtyq qurylymyn ońtaılandyrý.
- Reseı, Qazaqstan, Qytaı, Qyrǵyzstan,Tájikstan memleketteri arasynda shekaralas aýmaqtardaǵy qarýly kúshterdi ózara qysqartý týraly besjaqty Kelisimge qol qoıý.
- Muhtar Áýezovtyń 100 jyldyǵy
- «Qazaqstan – 2030» Strategıasy
- Astanany Almatydan Aqmolaǵa kóshirý.
1997 jyl elimizde jalpyulttyq tatýlyq pen saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn eske alý jyly dep jarıalandy. Prezıdent tarapynan uzaq merzimdi órshil eki jobanyń usynylýymen jáne júzege asyryla bastaýymen erekshelendi bul jyl. Onyń biri – «Qazaqstan – 2030» Strategıasy, ekinshisi – astanany Almatydan Aqmolaǵa kóshirý.
Qazaqstan halqyna Joldaýy aıasynda Memleket basshysy usynǵan «Qazaqstan – 2030» Strategıasy el damýyna tyń serpin berdi. Astanany Almatydan Aqmolaǵa kóshirý máseleleri, Aqmolanyń jańa astana sıpatyndaǵy kelbetin qalyptastyrýdyń búkil baǵdary, memlekettik bıliktiń joǵary eshelony men ortalyq mekemeleriniń kóshi-qonyn úılestirý jónindegi memlekettik komısıanyń jumysy Prezıdent tarapynan qatań baqylaýǵa alyndy. Nursultan Nazarbaev ózi de Aqmolaǵa jıi baryp, qurylysy salynyp jatqan nysandardy aralap, ár nysannyń syzbasyna, sapasy men merzimine, bolashaq kelbetine erekshe kóńil bólip, sheteldik kompanıalar ókilderimen kezdesip, bolashaq astanaǵa ınvestısıalar men tehnologıalar tartýdyń joldaryn qarastyrýmen boldy. Árıne bul jerde kez-kelgen sheteldik ınvestısıa taǵdyry eń aldymen memleket tarapynan beriletin, zańdastyrylǵan kepildikpen qorǵalýy qajet edi. Quıylǵan qarajatqa menshik quqyǵy, odan túsetin tabysty syrtqa shyǵarýǵa kepildik, erkin kásipkerlik erejelerin engizý qajet boldy. 1997 jyly Memleket basshysy bekitken «Tikeleı ınvestısıalardy memlekettik qoldaý» týraly Zań osy maqsatty kózdegeni haq. Osyndaı qajyrly izdenister men talpynystardyń nátıjesi bolar 1997 jyldyń 10 jeltoqsanynda Prezıdent te, Parlament te, Úkimet te jańa astanada jumysqa kirisip ketti. Dál osy kúnnen bastap qazaq rýhanıatynyń qarashańyraǵy bolǵan Qazaq radıosy men Qazaq teledıdary da jańa astana – Aqmola qalasynan óz habarlaryn taratyp, kórsete bastady. Astananyń aýysýyna oraı elimizdiń ákimshilik-aýmaqtyq qurylymy da ońtaılandyryldy. Jezqazǵan, Kókshetaý, Semeı, Torǵaı oblystary taratylyp, basqa aımaqtardyń quramyna endi. Sonyń nátıjesinde Qazaqstan aýmaǵy respýblıkalyq dárejedegi eki qala men 14 oblystan turatyn boldy.
6 qańtar
Memleket basshysy Úkimet múshelerimen astanany Aqmolaǵa kóshirýge qatysty jáne Qazaqstandaǵy jalpyulttyq tatýlyq pen saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn eske alý jylyna baılanysty sharalarǵa daıyndyq máseleleri qozǵalǵan keńes ótkizdi.
8 qańtar
Elbasy jumys saparymen Jambyl oblysynda boldy. Dál osy kúni Jambyl oblysynyń ortalyǵy – Jambyl qalasyn Taraz qalasy dep ózgertý týraly Prezıdent Jarlyǵy shyqty.
9 qańtar
Qazaqstan,Ózbekstan,Qyrǵyzstan memleketteri basshylary memleketaralyq keńes aıasynda Bishkekte bas qosyp, «Máńgilik dostyq týraly» Shartqa qol qoıdy.
22 qańtar
Qazaqstan Respýblıkasy Qaýipsizdik Keńesiniń kezekti basqosýy ótip, oǵan Elbasy tóraǵalyq etti. Onda «Qazaqstan Respýblıkasynyń syrtqy saıasattaǵy konsepsıasy týraly», «1997-1998 jyldardaǵy jáne 2000 jylǵy kezeńge deıingi qylmyspen kúrestiń memlekettik baǵdarlamasynyń konsepsıasy týraly» baıandamalar tyńdaldy. Qaýipsizdik Keńesiniń 1996 jylǵy qyzmeti qorytyndylanyp, 1997 jylǵa jumys jospary bekitildi.
29 qańtar – 4 aqpan
Memleket basshysy Shveısarıa Konfederasıasynyń Davos qalasynda ótken Búkilálemdik ekonomıkalyq forýmǵa qatysyp, osy alqaly jıyn aıasynda birqatar mańyzdy kezdesýler ótkizdi. Forým prezıdenti halyqaralyq basqosýdy ashý sátinde memleketter men úkimetter basshylary, dúnıejúzilik bıznes ókilderi jınalatyn jahandyq mańyzdy forýmǵa besinshi ret qatysyp otyrǵan Qazaqstan Prezıdentin erekshe iltıpatpen atap ótti. Forýmǵa arnaıy shyǵarylymy shyqqan «World Link» jýrnaly Qazaq Eli týraly keń kólemde maqala men Nursultan Nazarbaevtyń sýretin basqany da forýmǵa qatysýshylardyń Qazaqstanǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyra tústi.
Elbasy Shveısarıa Konfederasıasynyń prezıdenti A.Kollermen, BUU Bas hatshysy K.Annanmen, NATO bas hatshysy H.Solanomen, AQSH Kongresi Ókilder palatasynyń tóraǵasy N. Gıngrıchpen, Izraıl Premer-mınıstri B.Netanáhýmen, Egıpet Arab Respýblıkasynyń Prezıdenti M.H.Mýbarakpen, Polsha Prezıdenti A.Kvasnevskımen, Palestına ulttyq ákimshiligi tóraǵasy Ia.Arafatpen jáne t.b. ekijaqty kezdesýler ótkizdi.
11 aqpan
Almatydaǵy Konev atyndaǵy Joǵary áskerı ýchılıshe Prezıdent Jarlyǵymen Qazaqstan Respýblıkasy Qarýly Kúshteriniń Áskerı akademıasy bolyp qaıta quryldy.
21 aqpan
Nursultan Nazarbaev Qytaı Halyq Respýblıkasyna jumys saparymen bardy. Bejinde Elbasy QHR tóraǵasy Szán Szemınmen kezdesip, birqatar ekijaqty yntymaqtastyq máseleleri talqylandy. Saıası, ekonomıkalyq, gýmanıtarlyq salalardaǵy qarym-qatynas, eki el arasyndaǵy kóliktik qatynas, munaı men gaz ken oryndaryn birlese ıgerý, shekaralyq aımaqtardy demılıtarızasıalaý, jańa astanaǵa Qytaı ınvestısıasyn jumyldyrý baǵytynda keleli áńgime órbidi.
Almaty Deklarasıasy: Orta Azıany ıadrolyq qarýsyz aımaq dep jarıalaý ıdeıasy
28 aqpan kúni Almatyda Ortalyq Azıa memleketteri basshylarynyń Samıti ótti. Aral teńizi baseıniniń problemalary jónindegi memleketaralyq keńeske qatysýshylar basqosý qorytyndysyna sáıkes Almaty Deklarasıasyn qabyldap, 1998 jyl – Orta Azıa aımaǵynda qorshaǵan ortany qorǵaý jyly bop belgilendi. Almaty Deklarasıasy halyqaralyq qaýymdastyqqa Orta Azıany ıadrolyq qarýsyz aımaq dep jarıalaý ıdeıasyn usyndy. Nursultan Nazarbaev óz sózinde aımaq turǵyndaryn aýyz sýmen qamtamasyz etý, Aral problemasyna qatysty ortaq qorǵa túsken qarajattar men shyǵyndardy ortalyqtandyrý máselelerine aıryqsha toqtalǵanyn aıta ketken jón.
11 naýryz
Qazaqstanǵa NATO-nyń Bas hatshysy Haver Solana bastaǵan Soltústik Atlantıka alánsynyń delegasıasy resmı saparmen keldi. Delegasıa Prezıdent Nursultan Nazarbaevtyń qabyldaýynda boldy.
27 - 28 naýryz
Nursultan Nazarbaev Máskeýde ótken TMD memleketteri basshylarynyń Keńesiniń kezekti basqosýyna qatysty.
24 sáýir
Reseı astanasy Máskeýde Qazaqstan, Reseı, Qytaı, Tájikstan men Qyrǵyzstan basshylary bas qosty. Memleket basshylary kezdesý qorytyndysynda birlesken shekaralyq aýmaqtaryndaǵy qarýly kúshterin ózara qysqartý týraly jańa besjaqty kelisimge qol qoıdy.
5 maýsym
Almatyda alpystan astam sheteldik kompanıalar men halyqaralyq uıymdardyń ókilderi qatysqan «Qazaqstannyń ınvestısıalyq samıti» halyqaralyq ekonomıkalyq forýmy ótti. Onyń jumysyna Nursultan Nazarbaev tóraǵalyq etti.
21 - 24 maýsym
Nursultan Nazarbaev BUU Bas Assambleıasynyń Nú-Iorkte ótken qorshaǵan orta men turaqty damý aıasyndaǵy máseleler qozǵalǵan arnaýly sesıasyna qatysyp,sóz sóıledi.
«Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Tilder týraly» Zań qabyldandy
11 shilde kúni «Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy Tilder týraly» Zań qabyldandy. Zańǵa sáıkes qazaq tiline – memlekettik til, orys tiline – ultaralyq qatynas tili mártebesi berildi. Al, Qazaqstanda turatyn basqa etnostar tilderine zańdyq turǵyda erkin ári tolyqqandy damýǵa kepildik berildi. Qazaqstan halqy Assambleıasy qyzmetiniń aıasyn keńeıtý arqyly eldegi ultaralyq birlik pen kelisimdi nyǵaıtýdyń josparly jumysy tujyrymdaldy.
Alashqa arnalǵan tuńǵysh mýzeı
1997 jyldyń qyrkúıek aıynda Alashqa arnalǵan elimizdegi tuńǵysh mýzeı, Abaı qoryq-mýzeıiniń bir bólimi retinde «Alash arystary – M.Áýezov» murajaıy ashyldy.
Adamzattyń Áýezovi
27 qyrkúıek kúni Almatyda Muhtar Áýezovtiń týǵanyna 100 jyl tolýyna arnalǵan saltanatty jıyn ótti. «Qurmetti májiliske qatysýshylar! Ferdaýsı men Gomer, Gete men Balzak, Shekspır men Tolstoı sıaqty, bizdiń Áýezovimiz de búkil adamzattyń Áýezovine aınalyp otyr. Ony eske alyp, árýaǵyna taǵzym etýge álemniń barlyq túkpirinen adamdar kelýiniń ózi de, mine, osyny aıǵaqtaıdy.... Sózimdi qorytyndylaı kele, aǵaıynǵa aıtatyn bir sózim bar. Búgingi qazaqtyń da Muhań shyǵarmashylyǵy men ómirinen alatyn taǵlymy az emes. Bul, eń birinshiden, Alash basshylary men Muhtar Áýezovtiń ańsap jete almaı ketken búgingi táýelsizdigimizdi ardaqtaı bilip, ony qorǵap, saqtaı bilý. Ekinshiden, Muhańdy qýǵyn-súrginge qıǵandar óz ishimizden shyqqanyn eshýaqytta umytpaıyq. El birligin saqtap, arandatýshy men alaýyzdardy toqtata bilýimiz kerek. Bul bolashaqta el bolýymyz úshin kerek. Úshinshiden, qolyna qalam ustaǵan zıaly qaýym Muhań shyǵarmashylyǵynan nár alyp, Muhańdaı halqy men Otany aldyndaǵy jaýapkershilikten taımaýy tıis, óz eli men halqynyń bolashaǵyna qyzmet isteýi kerek», - dedi QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev M.O. Áýezovtiń týǵanyna 100 jyl tolýyna arnalǵan saltanatty jınalysta sóılegen sózinde.
Qazaqstannyń 2030 jylǵa deıingi kezeńge arnalǵan damý Strategıasy
10 qazan – «Qazaqstan -2030» Strategıalyq baǵdarlamasy jarıalanǵan kún. Memleket basshysy Qazaqstan halqyna eń alǵashqy Joldaýyn usyndy. Qazaqstannyń 2030 jylǵa deıingi kezeńge arnalǵan damý Strategıasy men ony júzege asyrýdyń birinshi kezektegi sharalary dál osy kúni Parlamentte jarıa etildi. Bul Strategıa táýelsiz Qazaq Eliniń jańa damý belesindegi bas qujatqa aınaldy.
Nursultan Nazarbaev «Qazaqstan joly» atty kitabynda bul kún týraly bylaısha eske alady: «Sol kúni men elimizdiń Parlamentinde Qazaqstan halqyna arnalǵan eń alǵashqy Joldaýymmen shyǵyp sóıledim. Maǵan halyqqa Joldaý degen ıdeıanyń ózi unady, onyń el qulaǵyna sińisti bolyp ketkenine qýanamyn. Qazir jyl saıynǵy Prezıdenttiń Qazaqstan halqyna Joldaýy dástúrge aınaldy. Onda bul naǵyz kerektiniń ózi boldy. Respýblıkanyń barsha halqyna, barlyq azamataryna ún tastaı otyryp, biz Strategıanyń erekshe róli men mártebesin atap kórsettik. Prezıdenttiń Qazaqstan halqyna jyl saıyn Joldaý arnaý dástúri «Qazaqstan strategıasy - 2030»-dan bastalady. Árbir mundaı Joldaý bizdiń jalpy Strategıamyzdyń quramdas bóligi jáne bizdiń jolymyzdyń quramdas bóligi. Al keıingi jyldardaǵy Joldaý «Ulttyń básekege qabilettiliginiń» belgisi boldy».
«Aqmola qalasyn Qazaqstan Respýblıkasynyń astanasy etip jarıalaý týraly» Jarlyq
20 qazan – Qazaq Eli tarıhyndaǵy erekshe dataly kún! Qazaqstan Respýblıkasynyń Prezıdenti birinshi shaqyrylǵan Parlament palatalarynyń birlesken otyrysyna qatysyp, óziniń «Aqmola qalasyn Qazaqstan Respýblıkasynyń astanasy etip jarıalaý týraly» Jarlyǵyn jarıa etti. Jarlyqta 1997 jyldyń 10 jeltoqsanynan bastap Aqmola Qazaqstan Respýblıkasynyń astanasy bolatyny málimdeldi, al astananyń resmı tusaýkeseri 1998 jyldyń 10 maýsymynda ótkiziletini belgilendi. «Meniń oıymsha, bizdi qate sheshim qabyldady dep jas urpaqtyń kinálaýyna eshqandaı negiz joq. Almaty burynǵysynsha elimizdiń eń iri qalasy bolyp qaldy. Al kúshti eki ortalyqtyń bolýy respýblıkanyń ekonomıkalyq qýatyn tek arttyra túsedi. Álemde eki astananyń ómir súrýine qatysty mysaldar óte kóp. Olar - Ankara men Stambul, Máskeý men Sank-Peterbýrg, Karachı men Islamabad, Rıo-de-Janeıro men Brazılıa, Melbýrn men Kamberra, Ottava men Toronto, Vashıngton men Nú-Iork. Bul qatarda meniń oıymsha, biz aldyńǵysy da, artqysy da bola qoımaspyz», - dep jazdy Nursultan Nazarbaev «Qazaqstan joly» atty estelik kitabynda.
8 qarasha
Memleket basshysy Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik rámizderin Almatydan jańa astana – Aqmola qalasyna shyǵaryp salý - tabys etý rásimine arnalǵan saltanatty sharaǵa qatysty. Osy kúni Nursultan Nazarbaev Aqmola qalasyna baryp, memlekettik rámizderdi jańa astanada qarsy aldy.
17 qarasha
Memleket basshysy Nursultan Nazarbaevtyń AQSH-qa resmı sapary bastaldy. Sapar aıasynda Qazaqstan Prezıdenti Amerıka Qurama Shtattarynyń Prezıdenti Bıll Klıntonmen, AQSH vıse-prezıdenti Albert Gormen kezdesti. Basqosýlar qorytyndysynda eki el arasyndaǵy ekonomıkalyq áriptestik jónindegi is-qımyl baǵdarlamasyna, basqa da ekijaqty mańyzdy qujattarǵa qol qoıyldy.
Qazaqstan memleketiniń jańa astanasy resmı jarıalanǵan kún 10 jeltoqsan kúni Qazaqstan Respýblıkasy Parlamenti men Úkimetiniń birlesken saltanatty májilisi ótti.Onda sóz sóılegen el Prezıdenti Nursultan Nazarbaev Aqmola qalasy 1997 jyldyń 10 jeltoqsanynan bastap Qazaqstan memleketiniń astanasy bolatynyn resmı jarıalady.
STATISIKA:
1997 jyly Prezıdent respýblıka óńirlerine 28 ret, shet elderge 17 ret resmı saparǵa shyqty. Túrli resmı jıyndarǵa qatysyp, sóz sóılegen. Bir jyl ishinde barlyǵy 145 Zań qabyldanyp, 312 Jarlyqqa qol qoıyldy.
Jyl túıini:
«Jańa astana – ejelgi qazaq jeriniń tóri. Jańa astana – táýelsiz Qazaqstan úshin jarqyn keleshektiń nyshany. Tarıhymyzdyń jalǵasy,ómirsheń isterimizdiń arnasy budan bylaı da jańa astanada jalǵasyn taba berýi tıis...»
(Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń oı-oramdarynan)
QAZAQSTAN RESPÝBLIKASYNYŃ 50 HALYQARALYQ BASTAMASY
QR Prezıdenti N.Á. Nazarbaev 1997 jyly 21-24 maýsymda ótken BUU Bas Assambleıasynyń arnaıy 19-shy sesıasynda sóılegen sózinde:
«QORSHAǴAN ORTANY QORǴAÝ JÁNE EKOLOGIALYQ APATTARDYŃ SALDARYN EŃSERÝ, TRANSSHEKARALYQ EKOLOGIALYQ PROBLEMA-LARDY SHESHÝ ÚSHİN KELİSİLGEN ÓŃİRLİK SAIASATTY JASAP SHYǴARÝ SALASYNDAǴY TURAQTY YNTYMAQTASTYQ MEHANIZMDERİN QURÝ JÓNİNDEGİ DÚNIEJÚZİLİK QOǴAMDASTYQTYŃ KÚSHİN BİRİKTİRÝ JÁNE ÚILESTİRÝ» bastamasyn kóterdi.