Byltyrǵy jyldyń qorytyndysy boıynsha qazaqstandyq et eksportynyń kólemi 2,9 ese ósip, 28,7 myń tonnaǵa jetti. Buǵan Ózbekstan, Qyrǵyzstan jáne BAÁ naryqtaryna ónim jetkizýdi qaıta baǵdarlaýdyń arqasynda qol jetkizildi. Aýyl sharýashylyǵy mınıstri Erbol Qarashókeev Úkimet otyrysynda mal sharýashylyǵy salasynyń damýy týraly aıtyp berdi, dep habarlaıdy almaty-akshamy.kz
ASHM basshysynyń aıtýynsha, sala turaqty qarqynmen damyp keledi. 2022 jyly İQM sany - 4,2 %, qoı – 4,8 %, jylqy – 10,5 %, túıe - 6,5 %, qus - 4% ósti. Mal sharýashylyǵy ónimderin óndirý kólemi 0,9 % ulǵaıyp, bıylǵy jyldyń 5 aıynda ósim 3,6 % qurady.
Mınıstrdiń aıtýynsha, qoldanystaǵy memlekettik qoldaý sharalary mal sharýashylyǵy salasynyń ınvestısıalyq tartymdylyǵyn saqtaýǵa múmkindik berdi. Bıyl SQO tájirıbesi boıynsha iri ınvestısıalyq jobalardy iske asyrýǵa 100 mlrd teńge bólindi. Elimizde qýattylyǵy jylyna 373 myń tonna sút óndiretin 65 sút-taýar fermasy ashylady, bul eldiń ımportqa táýeldiligin 39%-dan 11% deıin tómendetýge múmkindik beredi.
Qazir mınıstrlik mal sharýashylyǵy salasyn odan ári damytý boıynsha jumys júrgizip jatyr. Birinshiden, ótkizý naryǵyn keńeıtý úshin obaǵa qarsy is-sharalar kesheni iske asyrylýda jáne soltústik-batys óńirlerde vaksınasıalaýmen aýsyl boıynsha ál-aýqat mártebesin qalpyna keltirý boıynsha DDSU-men jumys júrgizilip jatyr. Sondaı-aq, epızootıalyq salaýattylyqty qamtamasyz etý máselelerinde aımaqtandyrý qaǵıdatyn ózara taný arqyly QHR, RF jáne Ońtústik-SHyǵys Azıa elderiniń eksporttyq naryqtaryn ashý boıynsha kelissózder júrgizilip otyr.
Budan bólek, VAK sheshimimen 2023 jylǵy 24 jeltoqsanǵa deıin elden 60 myń bas buqashyq pen 120 myń bas toqtyny áketýge eksporttyq kvotalar uzartylatyn bolady. Tıisti buıryqtyń jobasy jarıalaý satysynda tur.
Ekinshiden, mal sharýashylyǵynyń janama ónimin, eń aldymen bylǵary shıkizaty men júndi ótkizýdi yntalandyrý boıynsha jumystar júrgizilip jatyr. Bul ónimniń eksportyn tejeýshi faktor 1 tonna úshin 200 eýro kólemindegi eksporttyq baj salyǵy bolǵan edi. Qazirgi ýaqytta ol joıylyp, İQM boıynsha 100 eýroǵa deıin tómendetildi. Sondaı-aq, ınvestısıalyq sýbsıdıalar qaǵıdalaryna bylǵary shıkizaty men júndi qaıta óńdeý jónindegi qýattardy salýǵa jáne jańǵyrtýǵa salynǵan ınvestısıalardyń 25% óteýdi kózdeıtin jańa pasport engiziledi.
Budan basqa, Erbol Qarashókeevtiń aıtýynsha, seleksıalyq-asyl tuqymdyq jumysty, eń aldymen, genomdyq taldaý jáne matematıkalyq modeldeý qaǵıdattaryna negizdelgen janýarlardyń asyl tuqymdyq qundylyǵyn baǵalaýdyń zamanaýı ádisterin óndiriske engizý bóliginde jetildirý qajet.
Taǵy bir mańyzdy másele - jem-shóp óndirisin damytý bolyp otyr. Búgingi tańda qabyldanyp jatqan sharalarǵa qaramastan, iri jemshóppen qamtamasyz etý 80%, shyryndy jemshóppen – 60%, shoǵyrlanǵan jemshóppen – 50% quraıdy.
«Osy máseleni sheshý úshin qabyldanǵan 2022-2025 jyldarǵa arnalǵan jemshóp óndirisi salasyn damytý jónindegi jol kartasy jergilikti jerlerde tıisti deńgeıde iske asyrylmaı jatyr. Jergilikti atqarýshy organdar aýyspaly egistegi, birinshi kezekte sýarmaly jerlerdegi jemshóp daqyldarynyń úlesin keńeıtý, jaıylymdyq alqaptardyń ónimdiligin arttyrý, jerdi jalǵa alý sharttary sheńberinde jer paıdalanýshylarǵa qoıylatyn talaptardy qatańdatý esebinen jaıylym aınalymyn engizý boıynsha qolda bar múmkindikterdi tolyq kólemde paıdalanbaıdy», - dep qosty mınıstr.
Erbol Qarashókeev sondaı-aq ákimdikterdiń qaraýynda jatqan jemshóp shyǵyndarynyń qunyn sýbsıdıalaýdyń qoldanystaǵy normasy naqty tetikterdiń bolmaýyna baılanysty, fermerlerdi jem-shóp óndirýmen aınalysýǵa yntalandyrýdyń ornyna, olardyń boıynda táýeldi kóńil-kúı týǵyzatynyn atap ótti.
Mınıstrlikte mal sharýashylyǵynyń jemshóp bazasy problemasyn sheshý úshin oǵan qosymsha sharalardy engize otyryp, jemshóp óndirisin damytýdyń 2022-2025 jyldarǵa arnalǵan Jol kartasyn keńeıtý boıynsha jumys bastaldy.
Budan bólek, sýbsıdıalaýdyń jańa qaǵıdalarynyń jobasynda ǵylymı usynymdar negizinde jemshóp shyǵyndarynyń qunyn sýbsıdıalaý normalary naqtylandy, dep qorytyndylady ASHM basshysy.