Aldaǵy kezekten tys Prezıdent saılaýynda adamdardyń óz quqyǵyn bilgeni jón. Birinshiden, saılaýshylar saılaý bólmesiniń qupıasyn qatań este saqtaýy kerek. Ár adamnyń daýys berýi – bul árkimniń jeke isi, saılaýshylardyń qupıalylyqqa tolyq quqyǵy bar. Ekinshiden, azamat daýys bergennen keıin onyń kimge daýys bergenin suraýǵa ne ony jazyp tirkeýge eshkimniń quqyǵy joq. Úshinshiden, qazir alty úmitker bar.
Eger saılaýshy eshkimge daýys bergisi kelmese, «bárine qarsy» baǵanasyn tańdaı alady. Iaǵnı adamdar saılaýǵa qatysty kez kelgen tilekti tolyq kólemde júzege asyra alady. Muny barlyq adamdar bilýi kerek. Sondaı-aq, saılaý aldynda eskeriletin máseleler bar. 2005 jyldan bastap prezıdenttik saılaýda jıi oryn alatyn zań buzýshylyqtar arnaıy arandatýdyń kesirinen bolady. Sodan keıin adamdar saılaý quqyǵynyń buzylýyna shaǵymdanady.
Mysaly, adamdar basqa qalaǵa arnaıy kelip, «Bizde saılaý paraqtary joq, bizdi kirgizbeı jatyr» degen sıaqty shý shyǵarady. Negizinen ár adam issaparmen basqa aımaqta júretin bolsa, ýaqytsha tirkeýi boıynsha daýys berý orny týraly aldyn ala habarlaýy kerek. Mundaı isterdi sot teksere bastaǵanda, shaǵymdanýshy bir-eki saǵat ishinde bir eldimekennen basqa eldimekenge baryp, munda saılaý quqyǵy buzylǵanyn kórsetkeni anyqtalady.
Aıta ketken jón, Prezıdenttikke úmitker tarapynan da zań buzylýy múmkin. Olar úgit-nasıhatqa paıdalanylǵan aqsha kózin aıtýy kerek. Eger úmitker bul aqparatty jasyratyn bolsa, onda bul saılaý zańnamasyn buzý ekenin eskergen jón. Sodan keıin saılaý komısıalarynyń quramy jyldanjylǵa ózgermeıdi degen shaǵym jıi aıtylady.
Birinshiden, zań shektemeıdi. Ekinshiden, saılaý komısıalarynda bir adamdar, al is júzinde basqalary boldy degen shaǵym da aıtyldy. Biraq olardyń barlyǵy tekserýden ótti jáne mundaı naqty faktiler anyqtalǵan joq. Degenmen, kez kelgen jaǵdaıda aıtylǵan faktilerdiń aldyn alý kerek.
Mundaı quqyqbuzýshylyqtardy boldyrmaý úshin jaqsy daıyndyq qajet.