Balqash kóline memlekettik monıtorıń júrgizý máseleleri talqylandy.
Qazaqstandyq ǵalymdar men ekologtar Balqashtyń Aral teńiziniń taǵdyryn qaıtalaý qaýpi joq dep aıtýǵa bolady degendi aıtyp otyr, dep habarlaıdy Almaty-akshamy.kz.
Balqash kóliniń qazirgi jaǵdaıy men bolashaǵyn mamandar men sarapshylar tamyzdyń 6 kúni ótken konferensıa barysynda talqylady.
Ekologıa, geologıa jáne tabıǵı resýrstar mınıstrliginiń baspasóz qyzmetiniń habarlaýynsha, atalmysh sharaǵa ǵylymı qoǵamdastyq ókilderi, Almaty, Qaraǵandy jáne Jambyl oblystary ákimdikteri, qoǵamdyq uıymdardyń músheleri qatysty.
Dóńgelek ústel barysynda Geografıa jáne sý qaýipsizdigi ınstıtýtynyń, sondaı-aq Qazaq sý sharýashylyǵy ǵylymı-zertteý ınstıtýtynyń, «Astana» halyqaralyq ǵylymı kesheniniń ǵalymdary klımattyń ózgerýi men sharýashylyq qyzmettiń Balqash kóline áseri týraly ǵylymı zertteýlerdiń nátıjeleri jáne yqtımal senarıleri bar ekonomıkalyq áreketter týraly baıandama jasady.
Sondaı-aq, dóńgelek ústelge qatysýshylar İle-Balqash óńirinde sýarýdyń resýrs únemdeıtin tehnologıalaryn engizý jáne Balqash kóline memlekettik monıtorıń júrgizý máselelerin talqylady.
Mamandardyń aıtýynsha, Balqash atyraýy men kóldiń ózin zertteý nátıjeleri İle-Balqash óńiriniń damýy 3 kezeńge bólinetinin kórsetedi:
- 1970 jylǵa deıin shartty túrde tabıǵı;
- 1971 jyldan 1990 jylǵa deıin turaqsyzdyq;
- 1991 jyldan 2019 jylǵa deıin salystyrmaly túrde turaqty.
«Osylaısha, qazirgi ýaqytta İle-Balqash óńirinde salystyrmaly túrde turaqty kezeń ótip jatyr. Osyǵan oraı Balqashtyń Aral teńiziniń taǵdyryn qaıtalaý qaýpi joq dep aıtýǵa bolady»,– delingen habarlamada.
Sonymen qatar, dóńgelek ústelge qatysýshylar Balqash kóliniń ekojúıesine keri áserin tıgizbeı, İle-Balqash óńirindegi halyq pen aımaqtyń ekonomıkasyn turaqty túrde sýmen qamtamasyz etý úshin sharalar qabyldaý qajettiligin atap ótti.
Ol úshin ǵalymdar myna taqyryptar boıynsha qosymsha ǵylymı zertteýler júrgizýdi usyndy:
- Balqash kóliniń ońtaıly deńgeıin negizdeý;
- Balqash kólindegi sý men tuz almasý prosesterin basqarý negizderi;
- Balqash kóliniń transshekaralyq baseınindegi yntymaqtastyqtyń ádistemelik negizderi.
Dóńgelek ústel sońynda Qazaqstan Respýblıkasynyń Ekologıa, geologıa jáne tabıǵı resýrstar vıse-mınıstri Serik Qojanıazov dóńgelek ústel qorytyndysy boıynsha ázirlengen usynystar Balqash-Alakól baseıniniń problemalyq máselelerin sheshý úshin qoldanylatynyn atap ótti.
