Densaýlyq - zor baılyq
Jyl saıyn búkil álemde 29 qazanda Dúnıejúzilik ınsýltpen kúres kúni (World Stroke Day) atap ótiledi. Bul kúndi 2006 jyly Insýltpen kúres jónindegi dúnıejúzilik uıym osy aýrýǵa qarsy búkilálemdik kúreste jedel belsendi áreketterge shaqyrý maqsatynda bekitti.
Alaıda búgin atalyp ótetin kúnniń tarıhy 2004 jyldan bastalady. Ol kezde Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymy ınsýltty jahandyq epıdemıa dep jarıalap, 2006 jyly ınsýltpen kúres jónindegi dúnıejúzilik uıym qurylyp, osy kúndi bekitti.
Búginde bul uıymnyń quramynda 85 elden 3,5 myńnan astam jeke múshesi men 60-tan astam uıym bar. Bul ınsýltpen kúres jónindegi ǵylymı uıymdar men qoǵamdastyqtar.
Insýlt - arterıanyń bitelýi nemese tamyr qabyrǵasynyń jarylýy arqyly qan tógilýi saldarynan mıǵa qannyń kelýiniń toqtaýy nátıjesinde júıke jasýshalarynyń zaqymdanýy nemese ólýi; bul mıdaǵy qan aınalymynyń tez buzylýyna ári mı tininiń zaqymdanýy jáne onyń fýnksıasynyń buzylýyna ákeledi.
Insýltti qozdyratyn faktorlar - joǵary qan qysymy, qant dıabeti, holesterınniń kóbeıýi, semizdik, fızıkalyq belsendiliktiń bolmaýy, temeki shegý jáne alkogóldi shamadan tys tutyný.
Bul aýrý álemde ólim men múgedektiktiń basty sebepteriniń biri bolyp otyr. Dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń málimeti boıynsha, búkil álemde jylyna 6,7 mıllıon adam ınsýlt saldarynan qaıtys bolady. Qan tamyrlary aýrýlary ólimniń jartysynan kóbin quraıdy, eger buǵan deıin ınsýlt negizinen 55-60 jastan asqan naýqastarda kezdesse, qazirgi ýaqytta osy aýrýǵa qatysty jaǵdaılardyń úshten biri eńbekke qabiletti jastaǵy adamdarǵa (25-50 jas) tıesili eken. Demek, aýrý jasaryp keledi.
Densaýlyq – zor baılyq. Baılyqty baǵalap, kúte bilgen jón. Aýrýdyń aldyn alyp, denniń saýlyǵyn saqtaıyq, sportpen shuǵyldanaıyq! Aýyryp em izdegenshe, aýyrmaýdyń jolyn qaraıyq!