Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінде академик Әбдуәли Қайдардың 100 жылдығына арналған халықаралық ғылыми конгресс өтті.
Бұл шара қазақ және түркі әлемі ғылымының жаңа кезеңін белгілеп, ғылыми және мәдениет саласындағы ынтымақтастықтың жарқын үлгісіне айналды.
Конгресті кіріспе сөзімен бастаған әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Басқарма төрағасы – ректоры Жансейіт Түймебаев академик Әбдуәли Қайдардың ғылыми мұрасы мен оны насихаттаудың маңыздылығына ерекше тоқталып өтті.
Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаевтың құттықтауы конгрестің рухын көтеріп, ғылым саласында Әбдуәли Қайдардың есімін ардақтауға арналған шараның жоғары деңгейде ұйымдастырылғанын атап өтті. Сонымен қатар, Халықаралық Түркі Академиясының президенті Мұстафаев Шаһин, Халықаралық «Қазақ тілі» қоғамының президенті Кенжеханұлы Рауан, «Türk Dil Kurumu» лингвистикалық қоғамының вице-президенті Шахин Харун, сөз сөйлеп, түркі әлемінің ғылыми ынтымақтастығына үлес қосу жолындағы академиктің еңбектерін жоғары бағалады.
Конгресс аясында академик Әбдуәли Қайдардың өмірі мен шығармашылығын дәріптейтін арнайы бейнебаян көрсетілді. Бұл бейнематериал қатысушыларға ғалымның терең ойларын, ғылымдағы сара жолын және жеке тұлғалық қасиеттерін еске салды.
Модераторлар қатарында Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының директоры Фазылжан Анар Мұратқызы және филология ғылымдарының докторы Авакова Раушан Амирдинқызы болды. Олар шараның мазмұнын жүйелі түрде бағыттап, пікірталастардың кәсіби деңгейін қамтамасыз етті.
Конгрессте тіл, мәдениет және жаһандану, түркітану, этнолингвистика бағыттары бойынша баяндамалар жасалды. Ахмет Байтұрсынұлы атындағы Тіл білімі институтының бас ғылыми қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Жамал Манкеева Әбдуәли Қайдардың лингвофилософиялық көзқарастары жайлы баяндады. Мемлекет және қоғам қайраткері, ақын, драматург Нұрлан Оразалин және Түркиядағы Еге Университетінің профессоры, Түрік тілі мен әдебиеті бөлімінің басшысы Мустафа Өнер түркітану мен қазақ этносының мәселелеріне тоқталды.
Ғылыми жинақтардың тұсаукесерінде «Ертеңін ойла еліңнің», «Мәдениет ~ өркениет ~ жаһаният контексіндегі гуманитарлық ғылым: тіл, этнос, қоғам» және «Халық даналығы» атты жаңа еңбектер ұсынылды. Гүлдархан Смағұлова этнолингвистика мен фразеология саласындағы жаңа бағыттарды атап өтті.
Конгресс аясында өткен көрмелер:
• Әбдуәли Қайдардың мұрасы: Ғалымның сирек кездесетін қолжазбалары мен еңбектері ұсынылды.
• Ұлт мұрасы – қолөнер: Қазақтың ұлттық мәдениетін айшықтайтын дәстүрлі өнер туындылары көрермен назарына ұсынылды.
Секциялық мәжілістерде қатысушылар Әбдуәли Қайдардың ғылыми мұрасының қазіргі түркітану ғылымы үшін өзектілігін және жас зерттеушілер үшін тың жол ашатын мүмкіндіктерін талқылады.
Бұл халықаралық конгресс тек Әбдуәли Қайдардың еңбектерін насихаттап қана қоймай, қазақ және түркі ғылымдарының жаңа көкжиегін ашты. Түркі халықтарының лингвистикалық ынтымақтастығын нығайту, мемлекеттік тіл мәртебесін көтеру және жас ғалымдарды ғылымға тарту мәселелері бойынша нақты ұсыныстар айтылды.
Авакова Раушан Амирдинқызы – филология ғылымдарының докторы, профессор, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Утемгалиева Насихат Адайхановна – PhD, доцент м.а., әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Каспакбаева Гульзат Бейсенгалиевна – PhD докторант, әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті