قازاقستاندا ەلىمىزدىڭ بارلىق اۋماعىندا 1 ناۋرىزدان باستاپ ءبىرىڭعاي ۋاقىت بەلدەۋى ەنگىزىلەدى. بۇل شەشىم باستاپقىدا كوپتەگەن پىكىرتالاستاردى تۋدىردى، ءبىراق ادام دەنساۋلىعىنا اسەر ەتۋ تۇرعىسىنان بيولوگيالىق دۇرىس ۋاقىت بەلدەۋى وتە ماڭىزدى.
ادام اعزاسى تاۋلىك بويى گورمونداردىڭ اسەرىنە ۇشىرايدى جانە ءىس جۇزىندە بارلىق سەرگۋ، ۇيقى، بەلسەندىلىك، سترەسس، قالپىنا كەلتىرۋ پروسەستەرى جانە جالپى ورگانيزمنىڭ جۇمىسى گورمونداردىڭ ءتۇزىلۋ ۋاقىتى مەن دەڭگەيىنە تىكەلەي بايلانىستى.
گورموندار ءتۇزىلۋىنىڭ تاۋلىكتىك سيكلى ورگانيزمىنىڭ تاۋلىكتىك ىرعاقتارىمەن رەتتەلەدى، ولار ءوز كەزەگىندە تابيعي، كۇن ۋاقىتىمەن باستالادى جانە سينحروندالادى. بۇل پروسەسس باسقا سىرتقى فاكتورلارعا باعىنبايدى.
گورمونداردىڭ اسەرىنەن ورگانيزمنىڭ ۋاقتىلى قالپىنا كەلۋى، ۇيقىنىڭ ساپاسى، وياتۋ جانە سەرگۋ كەزەڭدەرى، اقىل-وي بەلسەندىلىگى، بارلىق وسى پروسەستەر بەلگىلى ءبىر گورمونداردىڭ دەڭگەيىمەن وتە جاقسى رەتتەلەدى جانە قاتاڭ رەجيم مەن سيكلگە يە.
سوندىقتان فيزيولوگيالىق فۋنكسيالاردىڭ كۇندەلىكتى ىرعاعى ەڭ تۇراقتى بولىپ تابىلادى.
ءبىزدىڭ ءارقايسىمىز ميدىڭ گيپوتالامۋس دەپ اتالاتىن بولىگى باسقاراتىن ورگانيزمدەگى بيولوگيالىق ساعاتتىڭ ءرولى قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنىن بىلەمىز. گيپوتالامۋس كورۋ نەرۆتەرىنەن جارىق پەن قاراڭعىلىقتىڭ وزگەرۋى تۋرالى تىكەلەي اقپارات الادى جانە تاۋلىكتىك ىرعاقتىڭ نەگىزگى رەتتەۋشىسى – مەلاتونين گورمونىن شىعارۋعا جاۋاپ بەرەدى.
مەلاتونين، باسقاشا ايتقاندا - ۇيقى گورمونى - بۇل ءبىزدىڭ ىشكى بيولوگيالىق ساعاتتارىمىزدى ىسكە قوسۋ سەرىپپەسى. ول باسقا گورمونداردىڭ (ءوسۋ گورمونى، پرولاكتين، كورتيزول) ءبولىنۋىن بەلسەندى ەتەدى نەمەسە تەجەيدى.
ءوسۋ گورمونى بالالىق جانە جاسوسپىرىمدىك كەزەڭدەگى دەنەنىڭ ءوسۋ پروسەستەرىن انىقتايدى. ەرەسەك كەزەڭدە ول مينەرالدى زاتتاردىڭ، مايدىڭ، كومىرسۋلاردىڭ، اقۋىز الماسۋىنىڭ ماڭىزدىلىعىنا يە بولادى جانە وتە ماڭىزدى، قالقانشا بەزى گورموندارىنىڭ ءبولىنۋىن، جۇرەك، بۇيرەك فۋنكسيالارىن، پسيحولوگيالىق جاعدايدى رەتتەيدى. تاڭەرتەڭ مەلاتونين كونسەنتراسياسى تومەندەگەننەن كەيىن كورتيزول كوبىرەك بولادى، ول دەنە مەن اقىل-ويدى الداعى كۇننىڭ بەلسەندىلىگىنە دايىندايدى (قان تامىرلارىنىڭ تونۋسىن جوعارىلاتادى جانە بۇل قىسىمنىڭ جوعارىلاۋىنا اكەلەدى، جۇرەكتىڭ جۇمىسىن تەزدەتەدى، مەتابوليزمدى ىنتالاندىرادى جانە ت.ب.).
قىسقا مەرزىمدە رەجيمنىڭ بۇزىلۋى كوبىنەسە يممۋنيتەتتىڭ تومەندەۋىنە، قاتتى شارشاۋعا، اقىل-وي بەلسەندىلىگى مەن ەستە ساقتاۋ قابىلەتىنىڭ تومەندەۋىنە جانە باسقا دا كوپتەگەن سالدارعا اكەلەدى.
تابيعي ەمەس ۋاقىت بەلدەۋىندە ۇزاق ۋاقىت بولۋ، ارينە، دەنەنىڭ بەيىمدەلۋىنە اكەلەدى، ءبىراق دەنساۋلىققا اۋىر زارداپتار اكەلەدى.
سوندىقتان ساعاتتىق ۋاقىتقا جاقىن ۋاقىتتى پراكتيكالىق پايدالانۋ اقىلعا قونىمدى جانە ەڭ الدىمەن جاس ۇرپاقتىڭ دەنساۋلىعى ءۇشىن قاجەت.